Prowadzenie działalności gospodarczej w formie spółki nie musi oznaczać, że firma będzie posiadała swoją siedzibę w Polsce. Przedsiębiorcy mogą wybrać taką spółkę, która będzie podlegała obcej regulacji prawnej. Czy w takim przypadku przeniesienie spółki do Polski w przyszłości jest możliwe?
Spółki polskie i zagraniczne
Prowadzenie spółki może odbywać się na podstawie zarówno polskich, jak i zagranicznych przepisów. W tym drugim przypadku przedsiębiorca, choć będzie posiadał oficjalną siedzibę na terenie innego kraju niż Polska, to może działać w zasadzie w dowolnym miejscu na świecie. Cel zakładania zagranicznych spółek, które funkcjonują w Polsce, jest prosty – chodzi o oszczędności podatkowe. Przepisy innych krajów są z reguły dużo bardziej przyjazne w tym zakresie niż nasze krajowe ustawodawstwo.
Spółka zagraniczna może zostać utworzona także przez obywatela polskiego, o ile oczywiście spełni on wymogi prawne kraju, w którym podmiot ten ma mieć swoją stałą siedzibę. Polacy dosyć często wybierają spółki angielskie, irlandzkie, czeskie, łotewskie, estońskie, litewskie, słowackie oraz amerykańskie. Według rankingów to właśnie spółki tych krajów są najkorzystniejsze finansowo dla przedsiębiorców. W internecie działa wiele firm, które pomagają w zakładaniu spółek za granicą, oferują także późniejsze wsparcie w zakresie prawnym i księgowym. Ostatecznie polski przedsiębiorca nie musi nawet jechać do obcego kraju, aby spółka zagraniczna mogła w ogóle powstać i rozpocząć legalną działalność.
W przypadku spółek regulowanych polskim prawem ich zakładanie również nie jest skomplikowane, choć w niektórych przypadkach będzie wiązało się z koniecznością wizyty w kancelarii notarialnej. Niezależnie od tego, która spółka zostanie pierwotnie wybrana na model prowadzenia działalności, będzie ją można przenieść na terytorium Polski. Przedsiębiorca musi jednak pamiętać, że będzie musiał dopełnić w tym zakresie pewnych formalności.
„»Stałe miejsce prowadzenia działalności gospodarczej« oznacza »dowolne miejsce – inne niż miejsce siedziby działalności gospodarczej podatnika, o którym mowa w art. 10 niniejszego rozporządzenia – które charakteryzuje się wystarczającą stałością oraz odpowiednią strukturą w zakresie zaplecza personalnego i technicznego, by umożliwić mu odbiór i wykorzystywanie usług świadczonych do własnych potrzeb [na własne potrzeby] tego stałego miejsca prowadzenia działalności gospodarczej«”.
Jak przebiega proces przeniesienia spółki?
Podstawową trudnością przy przenoszeniu zagranicznej spółki do Polski jest brak krajowych przepisów, które wskazywałyby na taką możliwość. Oczywiście na gruncie prawa unijnego spółka zagraniczna może zostać przeniesiona do innego kraju Unii Europejskiej lub EOG, jednak w przypadku gdy krajem docelowym będzie Polska, możemy mieć z tym pewne trudności. Polski ustawodawca nie wprowadził do tej pory żadnej regulacji, która pokazywałaby, w jaki sposób dokonać omawianego przeniesienia. Z jednej strony jest to dobra wiadomość, ponieważ nie istnieje zakaz przenoszenia zagranicznych spółek do naszego kraju – można więc to legalnie zrobić. Z drugiej jednak strony przedsiębiorca zostaje sam z całą procedurą, którą nie wie jak poprawnie przeprowadzić.
Przeniesienie spółki do Polski odbywa się na tzw. zasadzie transgranicznego przekształcenia. Jest ono w pewnym sensie podobne do przekształceń stosowanych w przypadku form działalności gospodarczych obowiązujących w Polsce (np. przekształcenia pomiędzy różnymi rodzajami spółek prawa handlowego, przekształcenie jednoosobowej działalności w spółkę). Przeniesienie spółki zagranicznej do Polski będzie wymagało przeniesienia dotychczasowej siedziby spółki na obszar naszego kraju – konieczna będzie więc modyfikacja dotychczasowej firmowej dokumentacji oraz poinformowanie swoich kontrahentów o zmianach.
Przekształcenie spółki zagranicznej w polską odbywa się na zasadzie powstania następcy prawnego pierwszego podmiotu (tj. spółki zagranicznej). Spółka z obcego kraju kończy niejako swoją działalność i jednocześnie przekazuje pełen pakiet praw i obowiązków na rzecz nowej spółki, tym razem podlegającej już w pełnym zakresie polskiemu ustawodawstwu. Przekształcenie musi jednak odpowiadać obu regulacjom prawnym – przepisom zagranicznym miejsca dotychczasowej siedziby spółki oraz przepisom polskim. W naszym przypadku będziemy musieli zastosować regulacje dotyczące przekształcenia spółki – odpowiednie przepisy w tym zakresie znajdziemy oczywiście w Kodeksie spółek handlowych. Będzie to się wiązało m.in. z koniecznością przygotowania planu przekształcenia oraz pełnej inwentaryzacji majątku spółki. W przypadku regulacji zagranicznych nie ma jednoznacznej odpowiedzi, jakich formalności należy dopełnić, aby spółka z obcego kraju przekazała swój pakiet praw i obowiązków nowemu podmiotowi – decyduje zawsze konkretny system prawny kraju siedziby przenoszonej spółki.
W praktyce stosowanie 2 systemów prawnych w celu przeniesienia spółki do Polski może być bardzo skomplikowane, szczególnie jeśli ustawodawstwa te wzajemnie się wykluczają lub nie posiadają pewnych regulacji. Przeniesienie spółki powinno więc odbywać się przy pomocy bardzo doświadczonego prawnika, który krok po kroku pokieruje przedsiębiorcę przez cały omawiany proces. Przekształcenie spółki może wymagać uzyskania różnego rodzaju zgód administracyjnych, składania wniosków sądowych (np. do naszego krajowego KRS) i wreszcie opłacenia całej procedury. Nie ma przy tym gwarancji, że przeniesiona spółka będzie mogła sobie odliczyć koszty takiego postępowania i zaoszczędzić na przyszłych rozliczeniach podatkowych.
Czy transgraniczne przeniesienie spółki jest opłacalne?
W rzeczywistości przeniesienie spółki do Polski jest obarczone bardzo dużym ryzykiem. Przedsiębiorca musi także liczyć się ze sporymi wydatkami, przede wszystkim w zakresie wynajętej pomocy prawnej. Na rynku istnieje niewielu specjalistów w tym zakresie, więc ich usługi są z automatu bardzo drogie. Transgraniczne przeniesienie spółki będzie wymagało od przedsiębiorcy sporej ilości cierpliwości. Ze względu na brak jednoznacznej regulacji prawnej nie będzie to ani proste, ani tym bardziej szybkie.
Przeniesienie spółki będzie opłacalne w przypadku bardzo dużych podmiotów zagranicznych, które nie liczą się z kosztami i ryzykiem niepowodzenia takiej operacji. W przypadku małych spółek lub tych, które funkcjonują na rynku od niedawna, lepszym pomysłem będzie oficjalne zakończenie działalności za granicą oraz rozpoczęcie całkowicie nowej w formie spółki prawa handlowego regulowanej polskimi przepisami. Alternatywnym rozwiązaniem może być otwarcie oddziałów i filii zagranicznej spółki na terenie Polski.
Spółka europejska - charakterystyka
Przy omawianiu przeniesienia spółki zagranicznej do Polski nie sposób nie wspomnieć o spółce europejskiej. Instytucja ta jest ciekawym rozwiązaniem dla przedsiębiorców, którzy chcą działać na szeroką skalę, i co ważne, posiada regulację prawną zarówno w naszym kraju, jak i państwach UE.
Spółka europejska stanowi w rzeczywistości połączenie 2 spółek kapitałowych posiadających swoje siedziby na terenie różnych państw członkowskich UE. Omawiana spółka jest w swej regulacji podobna do naszej standardowej spółki akcyjnej, przy czym odróżniają ją następujące elementy:
- szczególna forma utworzenia spółki europejskiej, która zakłada uczestnictwo spółek z różnych państw UE lub spółek prowadzących działalność o zasięgu europejskim,
- możliwość przeniesienia siedziby statutowej SE do innego państwa członkowskiego z zachowaniem jej tożsamości podmiotowej,
- kapitał zakładowy spółki europejskiej musi być wyrażony w euro, a jego minimalna wysokość wynosi 120 000 euro,
- SE może prowadzić swoją rachunkowość w euro,
- możliwość wyboru modelu struktury organów SE między systemem dualistycznym a monistycznym.
Spółka europejska stanowi ciekawą alternatywę dla przenoszenia spółki zagranicznej na teren Polski i z pewnością dużo łatwiej będzie nam znaleźć specjalistę, który pomoże przejść przez procedurę połączenia 2 podmiotów. Potencjalnym problem może być znalezienie drugiego partnera do połączenia – spółki z drugiego kraju członkowskiego. Nic jednak nie stoi na przeszkodzie, aby dotychczasowy przedsiębiorca utworzył swoją własną spółkę w innym kraju i następnie dokonał jej scalenia w spółkę europejską.
Podsumowanie
Przeniesienie spółki zagranicznej do Polski jest procesem trudnym, choć prawnie dopuszczalnym. Wiąże się to jednak z koniecznością znajomości przepisów prawa polskiego oraz regulacji kraju, w którym mieści się obecna siedziba przenoszonej spółki. Alternatywą dla przeniesienia jest utworzenie spółki europejskiej albo oddziału lub filii dotychczasowej spółki na terenie Polski.
