Naruszenia zasad uczciwej konkurencji -roszczenia wobec przedsiębiorcy

Prowadzenie firmy w zgodzie z zasadami uczciwej konkurencji jest obowiązkiem każdego przedsiębiorcy. Jeśli tak się nie dzieje, pokrzywdzony ma prawo bronić swojej pozycji na rynku i domagać się spełnienia określonych obowiązków od sprawcy nieuczciwego czynu. Jakieroszczenia przysługują więc, gdy jeden z przedsiębiorców narusza zdrową konkurencję?

Czyny nieuczciwej konkurencji

Definicję czynu nieuczciwej konkurencji odnajdziemy w art. 3 Ustawy z dnia 16 kwietnia 1993 r. o zwalczaniu nieuczciwej konkurencji, zgodnie z którym jest to działanie sprzeczne z prawem lub dobrymi obyczajami, jeżeli zagraża lub narusza interes innego przedsiębiorcy lub klienta.

Czynami nieuczciwej konkurencji są w szczególności:

• wprowadzające w błąd oznaczenie przedsiębiorstwa;

• fałszywe lub oszukańcze oznaczenie pochodzenia geograficznego towarów albo usług;

• wprowadzające w błąd oznaczenie towarów lub usług;

• naruszenie tajemnicy przedsiębiorstwa;

• nakłanianie do rozwiązania lub niewykonania umowy;

• naśladownictwo produktów;

• pomawianie lub nieuczciwe zachwalanie;

• utrudnianie dostępu do rynku;

• przekupstwo osoby pełniącej funkcję publiczną;

• nieuczciwa lub zakazana reklama;

• organizowanie systemu sprzedaży lawinowej;

• prowadzenie lub organizowanie działalności w systemie konsorcyjnym;

• nieuzasadnione wydłużanie terminów zapłaty za dostarczane towary lub wykonane usługi.

Powyższy katalog czynów nieuczciwej konkurencji jest otwarty, co oznacza, że w praktyce nieczyste zachowania rynkowe mogą przybierać także i inne formy. W każdym przypadku pokrzywdzonemu przysługują jednak konkretne roszczenia wobec sprawcy takiego czynu.

Roszczenia w przypadku naruszenia zasad uczciwej konkurencji

Roszczenia, które przysługują pokrzywdzonemu przedsiębiorcy, mają na celu przeciwdziałanie nieuczciwym praktykom rynkowym. Nie bez znaczenia pozostają także funkcje odszkodowawcze, szczególnie gdy jeden z przedsiębiorców poniósł straty na skutek nieczystych zagrywek konkurencyjnych.

W razie dokonania czynu nieuczciwej konkurencji przedsiębiorca, którego interes został zagrożony lub naruszony, może żądać:

• zaniechania niedozwolonych działań;

• usunięcia skutków niedozwolonych działań;

• złożenia jednokrotnego lub wielokrotnego oświadczenia odpowiedniej treści i w odpowiedniej formie;

• naprawienia wyrządzonej szkody, na zasadach ogólnych;

• wydania bezpodstawnie uzyskanych korzyści, na zasadach ogólnych;

• zasądzenia odpowiedniej sumy pieniężnej na określony cel społeczny związany ze wspieraniem kultury polskiej lub ochroną dziedzictwa narodowego – jeżeli czyn nieuczciwej konkurencji był zawiniony.

Sąd, na wniosek uprawnionego, może orzec również o wyrobach, ich opakowaniach, materiałach reklamowych i innych przedmiotach bezpośrednio związanych z popełnieniem czynu nieuczciwej konkurencji. W szczególności może orzec ich zniszczenie lub zaliczenie na poczet odszkodowania.

W razie dokonania czynu nieuczciwej konkurencji polegającego na naruszeniu tajemnicy przedsiębiorstwa sąd, na wniosek uprawnionego, może zobowiązać pozwanego do podania do publicznej wiadomości informacji o wyroku albo treści wyroku, w oznaczony sposób i w oznaczonym zakresie, jeżeli jest to uzasadnione ze względu na okoliczności dokonania czynu nieuczciwej konkurencji, w szczególności sposób dokonania czynu, wartość informacji, których dotyczył czyn, skutek czynu oraz prawdopodobieństwo dokonania czynu nieuczciwej konkurencji w przyszłości, a w przypadku, jeżeli pozwanym jest osoba fizyczna – jeżeli dodatkowo nie sprzeciwia się temu uzasadniony interes pozwanego, w szczególności wzgląd na ochronę jego dóbr osobistych. Sposób i zakres podania do publicznej wiadomości informacji o wyroku albo treści wyroku nie może prowadzić do ujawnienia tajemnicy przedsiębiorstwa.

W razie dokonania czynu nieuczciwej konkurencji polegającego na naruszeniu tajemnicy przedsiębiorstwa sąd zamiast uwzględnienia żądania zaniechania lub usunięcia skutków czynu nieuczciwej konkurencji może, na wniosek pozwanego, zobowiązać go do zapłaty na rzecz powoda stosownego wynagrodzenia w wysokości nie wyższej niż wynagrodzenie, które w chwili jego dochodzenia byłoby należne tytułem udzielenia przez uprawnionego zgody na korzystanie z informacji, przez czas nie dłuższy niż do ustania stanu tajemnicy, jeżeli:

• pozwany w chwili wykorzystywania lub ujawniania informacji stanowiących tajemnicę przedsiębiorstwa nie wiedział ani przy zachowaniu należytej staranności nie mógł wiedzieć, że informacje te pozyskano od osoby nieuprawnionej;

• uwzględnienie żądania zaniechania niedozwolonych działań spowodowałoby dla pozwanego niewspółmierne szkody;

• zobowiązanie do zapłaty wynagrodzenia nie narusza uzasadnionego interesu powoda.

W razie dokonania czynu nieuczciwej konkurencji polegającego na naruszeniu tajemnicy przedsiębiorstwa uprawniony może żądać, zamiast odszkodowania, naprawienia szkody przez zapłatę sumy pieniężnej w wysokości odpowiadającej wynagrodzeniu, które w chwili jego dochodzenia byłoby należne tytułem udzielenia przez uprawnionego zgody na korzystanie z informacji stanowiących tajemnicę przedsiębiorstwa.

Dochodzenie roszczeń przez przedsiębiorcę

Roszczenia w przypadku naruszenia zasad uczciwej konkurencji mogą być dochodzone na dwa różne sposoby:

• na drodze pozasądowej – poprzez wystosowanie odpowiedniego wezwania do zaprzestania naruszeń i usunięcia skutków czynu nieuczciwej konkurencji, względnie wezwania do zapłaty określonego odszkodowania lub naprawienia szkody w inny wskazany sposób;

• na drodze sądowej – poprzez wniesienie powództwa o zaniechanie określonego czynu, usunięcie skutków niedozwolonych działań, złożenia oświadczenia o jednokrotnej lub wielokrotnej treści, zapłaty oznaczonego odszkodowania. Wszystkie roszczenia mogą być składane zarówno w ramach jednego, jak i oddzielnych pozwów.

Złożenie jakiegokolwiek pozwu będzie wiązało się z kosztami pod postacią opłaty sądowej i wynajętego prawnika (nie jest on jednak bezwzględnie konieczny, ponieważ przedsiębiorca może występować w sądzie samodzielnie). W przypadku roszczeń niepieniężnych opłata od każdego z nich jest stała i wynosi 300 zł. Jeśli chodzi o roszczenia pieniężne (np. zapłatę odszkodowania), wysokość opłaty sądowej jest uzależniona od wartości danego żądania. W sprawach o prawa majątkowe pobiera się od pisma opłatę stałą ustaloną według wartości przedmiotu sporu lub wartości przedmiotu zaskarżenia wynoszącej:

• do 500 złotych – w kwocie 30 złotych;

• ponad 500 złotych do 1500 złotych – w kwocie 100 złotych;

• ponad 1500 złotych do 4000 złotych – w kwocie 200 złotych;

• ponad 4000 złotych do 7500 złotych – w kwocie 400 złotych;

• ponad 7500 złotych do 10 000 złotych – w kwocie 500 złotych;

• ponad 10 000 złotych do 15 000 złotych – w kwocie 750 złotych;

• ponad 15 000 złotych do 20 000 złotych – w kwocie 1000 złotych;

• w sprawach o prawa majątkowe przy wartości przedmiotu sporu lub wartości przedmiotu zaskarżenia ponad 20 000 złotych pobiera się od pisma opłatę stosunkową wynoszącą 5% tej wartości, nie więcej jednak niż 200 000 złotych.

Przedawnienie roszczeń

Niezależnie od tego, w jakiej formie przedsiębiorca zdecyduje się dochodzić swoich roszczeń od sprawcy czynu nieuczciwej konkurencji, należy pamiętać, że podlegają one przedawnieniu (po upływie oznaczonego czasu nie można skutecznie dochodzić ich wykonania). Roszczenia z tytułu czynów nieuczciwej konkurencji ulegają przedawnieniu z upływem 3 lat. Bieg przedawnienia rozpoczyna się oddzielnie co do każdego naruszenia.

Podsumowanie

Roszczenia przysługujące przedsiębiorcy w przypadku naruszenia zasad uczciwej konkurencji mogą przybierać różne formy – decydujące znaczenie ma tutaj przede wszystkim wola pokrzywdzonego. Niezależnie od tego może on dochodzić swoich praw zarówno na drodze sądowej, jak i pozasądowej. Każde roszczenie z tego zakresu przedawnia się jednak z upływem 3 lat od dnia dokonania czynu nieuczciwej konkurencji.