Nieuzasadnione wydłużanie terminów zapłaty za dostarczone towary lub wykonane usługi, jako czyn nieuczciwej konkurencji

Definicja czynu nieuczciwej konkurencji, została uregulowana w ustawie z dnia 16 kwietnia 1993 r. o zwalczaniu nieuczciwej konkurencji. Warto wskazać jak postrzegane jest nieuzasadnione wydłużanie terminów do zapłaty w aspekcie czynu nieuczciwej konkurencji.

Zgodnie z art. 3 ust. 1 Czynem nieuczciwej konkurencji jest działanie sprzeczne z prawem lub dobrymi obyczajami, jeżeli zagraża lub narusza interes innego przedsiębiorcy lub klienta. Definicja nieuczciwej konkurencji, pomimo że jest dość szeroka to łączy się nierozerwalnie z działalnością gospodarczą.

Czyn nieuczciwej konkurencji musi zostać podjęty w czasie prowadzenia działalności gospodarczej. Ponadto działanie to musi być sprzeczne z prawem lub dobrymi obyczajami, jak również działanie to musi zagrażać lub naruszać interes innego przedsiębiorcy lub klienta. Jest to swego rodzaju klauzula generalna pozwalająca zakwalifikować dany czyn jako czyn nieuczciwej konkurencji.

Oznacza to, że jeżeli podmiot, którego działania zdaje się naruszać zasady konkurencji, a podmiot ten nie jest przedsiębiorcą, to nie można przypisać mu popełnienia czynu nieuczciwej konkurencji.

Definicja przedsiębiorcy obecnie została ujęta w art. 4 ustawy Prawo Przedsiębiorców, zgodnie z którą przedsiębiorcą to osoba fizyczna, osoba prawna lub jednostka organizacyjna niebędąca osobą prawną, której odrębna ustawa przyznaje zdolność prawną, wykonująca działalność gospodarczą. Przedsiębiorcami są także wspólnicy spółki cywilnej w zakresie wykonywanej przez nich działalności gospodarczej.

Ustawa, bowiem wyraźnie deklaruje, że podmiot dochodzący ochrony na podstawie ustawy powinien w sposób niebudzący wątpliwości wykazać sprzeczność zachowania konkretnego przedsiębiorcy, w rozumieniu art. 2 ustawy, z prawem lub dobrymi obyczajami, a także powstanie stanu zagrożenia lub naruszenia interesu innego przedsiębiorcy (wyrok SA w Katowicach z dnia 15 lutego 2014 r., V ACa 125/12, OSA 2012, z. 11, poz. 30). Nie zmienia to faktu, że czyn, który nie został uznany za czyn nieuczciwej konkurencji w rozumieniu u.z.n.k., może podlegać negatywnej ocenie prawnej i związanej z nią odpowiedzialnością na podstawie innych regulacji prawnych.

W samej ustawie wskazano katalog czynów nieuczciwej konkurencji, ma on charakter otwarty, na co bezpośrednio wskazuje użycie sformułowania „w szczególności”.

Do czynów nieuczciwej konkurencji zalicza się, zatem:

1. wprowadzające w błąd oznaczenie przedsiębiorstwa;
2. fałszywe lub oszukańcze oznaczenie pochodzenia geograficznego towarów albo usług;
3. wprowadzające w błąd oznaczenie towarów lub usług;
4. naruszenie tajemnicy przedsiębiorstwa;
5. nakłanianie do rozwiązania lub niewykonania umowy;
6. naśladownictwo produktów;
7. pomawianie lub nieuczciwe zachwalanie;
8. utrudnianie dostępu do rynku;
9. przekupstwo osoby pełniącej funkcję publiczną;
10. nieuczciwa lub zakazana reklama;
11. organizowanie systemu sprzedaży lawinowej;
12. prowadzenie lub organizowanie działalności w systemie konsorcyjnym;
13. nieuzasadnione wydłużanie terminów zapłaty za dostarczane towary lub wykonane usługi.

Nowe przypadki czynów nieuczciwej konkurencji

Nieuzasadnione wydłużanie terminów zapłaty za dostarczane towary lub wykonane usługi, to skonkretyzowanie katalogu czynów nieuczciwej konkurencji. Zmiana została wprowadzona do ustawy z dniem obowiązywania od dnia 1 stycznia 2020 r. Między innymi ideą ustawodawcy była chęć ograniczenia zatorów płatniczych w obrocie gospodarczym.

W ustawie, o zwalczaniu nieuczciwej konkurencji, doprecyzowano, że czynem nieuczciwej konkurencji jest nieuzasadnione wydłużanie terminów zapłaty za dostarczone towary lub wykonane usługi, polegające w szczególności na:

1. naruszeniu przepisów ustawy z dnia 8 marca 2013 r. o przeciwdziałaniu nadmiernym opóźnieniom w transakcjach handlowych (Dz. U. z 2019 r. poz. 118 i 1649);
2. rażącym odstępstwie od dobrych praktyk handlowych, które narusza zasadę działania w dobrej wierze i zasadę rzetelności;
3. niedostosowaniu do harmonogramu dostawy towarów lub harmonogramu wykonania usługi;
4. nieuwzględnieniu właściwości towaru lub usługi, które są przedmiotem umowy.

Wszystkie powyższe zapisy wydają się jasne i niosą przesłanie, aby przedsiębiorca dokonywał zapłaty za towary czy usługi w terminie umówionym zgodnie z ustaleniami, aby strona, której należy się umówione wynagrodzenie nie ponosiła szkody z tego tytułu, a przez to inni przedsiębiorcy również nie ponosili negatywnych skutków. Mechanizm jest prosty, jeśli jeden przedsiębiorca nie zapłaci drugiemu, to ten może mieć problemy z uregulowaniem należności swoim dostawcom czy wykonawcom.

Jedną z przesłanek, którą należy badać w kontekście popełnienia czynu nieuczciwej konkurencji jest to, że strona, czyli przedsiębiorca dokonywał wydłużenia terminów zapłaty bez uzasadnienia. Zatem jeśli w wyniku, niedokonania spłaty przez innego przedsiębiorcę, kolejny nie mógł zapłacić swoim dostawcom, działanie tego drugiego nie będzie można uznać za nieuzasadnione. Przedsiębiorca, bowiem znalazł się w takiej sytuacji, nie z własnych zawinionych działań, braku nierozwagi lub dokonania czynności z celowych pobudek, a jedynie poprzez zator w płatności wynikający z działań innej strony, na które sam nie miał wpływu. Warto także dodać, że każdy przypadek oceny i badania, czy doszło do czynu nieuczciwej konkurencji należy badać indywidualnie, ale i wieloaspektowo.

Konsekwencje wynikające z nieuzasadnionego wydłużania terminów do dokonania zapłaty

Ustawodawca przewidział kilka możliwości w celu ochrony praw przedsiębiorcy, który zostaje pokrzywdzony, w wyniku stosowania wobec niego czynów nieuczciwej konkurencji. Z kolei przedsiębiorca, który dopuścił się takich czynów musi liczyć się z poważnymi konsekwencjami swoich działań. 

W razie dokonania czynu nieuczciwej konkurencji, przedsiębiorca, którego interes został zagrożony lub naruszony, może żądać:

1. zaniechania niedozwolonych działań;
2. usunięcia skutków niedozwolonych działań;
3. złożenia jednokrotnego lub wielokrotnego oświadczenia odpowiedniej treści i w odpowiedniej formie;
4. naprawienia wyrządzonej szkody, na zasadach ogólnych;
5. wydania bezpodstawnie uzyskanych korzyści, na zasadach ogólnych;
6. zasądzenia odpowiedniej sumy pieniężnej na określony cel społeczny związany ze wspieraniem kultury polskiej lub ochroną dziedzictwa narodowego - jeżeli czyn nieuczciwej konkurencji był zawiniony.

Zgodnie z intencją ustawodawcy, w przypadku stosowania czynu nieuczciwej konkurencji polegającego na wydłużaniu terminów zapłaty za dostarczone towary lub wykonane usługi, przedsiębiorcy będącego wierzycielem przysługiwałoby roszczenie zaniechania niedozwolonych działań polegających na nieuzasadnionym wydłużaniu terminów zapłaty za dostarczone towary lub wykonane usługi bez względu na to, czy w rzeczywistości takie działanie miało negatywne konsekwencje dla wierzyciela. Na gruncie ustawy o zwalczaniu nieuczciwej konkurencji wierzyciel będzie mógł również wystąpić do dłużnika o usunięcie skutków niedozwolonych działań.

Potrzeba dostosowania katalogu czynów nieuczciwej konkurencji do realiów obrotu gospodarczego

Wydaje się uzasadnionym wprowadzenie do katalogu czynów nieuczciwej konkurencji nowego typu czynu bezprawnego, albowiem zatory płatnicze w wielu przedsiębiorstwach nie zawsze wynikają ze złej woli przedsiębiorcy. Natomiast te, które są nacechowane właśnie działaniami wrogimi mającymi na celu np. upadłość konkurencji, powinny być niewątpliwie skutecznie i szybko usuwane. Temu ma służyć dokonana zmiana, poprawie otoczenia prawnego, w jakim funkcjonują strony transakcji handlowych, w celu ograniczenia zatorów płatniczych.

Podstawa Prawna:

• Ustawa z dnia 19 lipca 2019 r. o zmianie niektórych ustaw w celu ograniczenia zatorów płatniczych (Dz.U.2019.1649).
• Ustawa z dnia 16 kwietnia 1993 r. o zwalczaniu nieuczciwej konkurencji (Dz.U.2019.1010 t.j.).
• Ustawa z dnia 6 marca 2018 r. Prawo przedsiębiorców (Dz.U.2019.1292 t.j.).

Materiał opracowany przez zespół „Tak Prawnik”. Właścicielem marki „Tak Prawnik” jest BZ Group Sp. z o.o.