Ewidencjonowanie na kasie fiskalnej przychodów ze sprzedaży rozliczonych w systemie VAT marża budzi wiele wątpliwości. Nabywca dokonujący zakupu powinien otrzymać paragon jako dowód zakupu, stąd rodzi się pytanie, jak go poprawnie wystawić. W artykule wyjaśniamy, jak należy ewidencjonować sprzedaż, jeśli jest ona oparta o system VAT marża.
System VAT marża – podstawa opodatkowania
System VAT marża polega na opodatkowaniu jedynie realnego przychodu podatnika, a nie całego obrotu. Kwota podatku VAT naliczana jest więc tylko od kwoty narzuconej marży.
Procedura VAT marża stosowana jest dla:
- usług turystyki,
- dostawy towarów używanych,
- dostawy dzieł sztuki,
- dostawy przedmiotów kolekcjonerskich i antyków.
Podkreślić należy, że stosowanie procedury VAT marża w odniesieniu do powyższych czynności jest możliwe po spełnieniu warunków określonych w ustawie o VAT. Przykładowo w przypadku dostawy towarów używanych, dzieł sztuki, przedmiotów kolekcjonerskich lub antyków zastosowanie procedury VAT marża jest dopuszczalne, gdy zostały one nabyte uprzednio przez tego podatnika w ramach prowadzonej działalności w celu odprzedaży. W art. 120 ust. 10 ustawy o VAT wskazano natomiast, od kogo mogą zostać nabyte towary używane, dzieła sztuki, przedmioty kolekcjonerskie lub antyki, aby podatnik mógł opodatkować ich sprzedaż w systemie VAT marża. Ustawa o VAT (art. 120 ust. 1) określa też definicje dzieł sztuki, przedmiotów kolekcjonerskich, antyków i towarów używanych.
Stosownie do art. 119 ust. 1 i 2 ustawy o podatku od towarów i usług podstawą opodatkowania przy wykonywaniu usług turystyki co do zasady jest kwota marży pomniejszona o kwotę należnego podatku, przy czym przez marżę rozumie się wówczas różnicę między kwotą, którą ma zapłacić nabywca usługi, a faktycznymi kosztami poniesionymi przez podatnika z tytułu nabycia towarów i usług od innych podatników dla bezpośredniej korzyści turysty. Usługi dla bezpośredniej korzyści turysty to usługi stanowiące składnik świadczonej usługi turystyki, a w szczególności transport, zakwaterowanie, wyżywienie, ubezpieczenie. Zgodnie natomiast z art. 120 ust. 4 ustawy o VAT w przypadku podatnika dokonującego dostawy towarów używanych, dzieł sztuki, przedmiotów kolekcjonerskich lub antyków nabytych uprzednio przez tego podatnika w ramach prowadzonej działalności, w celu odprzedaży, podstawą opodatkowania podatkiem jest marża stanowiąca różnicę między kwotą sprzedaży a kwotą nabycia, pomniejszona o kwotę podatku.
Przykład 1.
Pani Katarzyna prowadzi jednoosobową działalność gospodarczą, jest czynnym podatnikiem VAT. W ramach swojej działalności kupuje laptopy od osób fizycznych, a następnie przygotowuje je do odsprzedaży. W marcu 2025 roku nabyła używanego laptopa za 1000 zł i chce go sprzedać, doliczając marżę w wysokości 200 zł oraz podatek VAT od marży. Ile wynosi podatek VAT przy sprzedaży laptopa?
Transakcja sprzedaży 1 sztuki sprzętu została wyceniona następująco:
- 1000 zł – koszt zakupu laptopa,
- 200 zł – nałożona przez sprzedawcę marża,
- 46 zł – kwota podatku VAT liczona od wartości marży (200 zł × 23% = 46 zł).
W tym przypadku pani Katarzyna ustaliła marżę na poziomie 200 zł, co pozwoliło jej uzyskać cenę końcową laptopa na poziomie 1246 zł, przy jednoczesnym zapłaceniu 46 zł podatku VAT od marży. Oznacza to, że przy transakcji sprzedaży używanego laptopa na kwotę 1246 zł przedsiębiorczyni zapłaci jedynie 46 zł podatku VAT.
Ujęcie sprzedaży na kasie a system VAT marża
Na mocy art. 111 ust. 1 ustawy o VAT podatnicy dokonujący sprzedaży na rzecz osób fizycznych nieprowadzących działalności gospodarczej oraz rolników ryczałtowych są obowiązani prowadzić ewidencję sprzedaży przy zastosowaniu kas rejestrujących. Zgodnie natomiast z art. 111 ust. 3b tej ustawy podatnicy prowadzący sprzedaż przy zastosowaniu kas rejestrujących, u których podstawą opodatkowania jest w szczególności marża, ewidencjonują na potrzeby obliczenia osiąganego przez nich obrotu oraz kwot podatku należnego całą wartość sprzedaży. W konsekwencji podatnik dokonujący sprzedaży towarów (usług) na rzecz osób fizycznych nieprowadzących działalności gospodarczej, dla których podstawą opodatkowania jest marża, ewidencjonuje dokonaną sprzedaż na kasie fiskalnej. Przy czym ewidencji na kasie rejestrującej podlega cała wartość sprzedanych towarów (usług), a nie tylko kwota marży. Na kasie fiskalnej ewidencjonowana jest zatem cała kwota, jaką za towar (usługę) płaci nabywca. Nabywca powinien otrzymać paragon, na którym zostanie uwzględniona pełna kwota sprzedaży, a więc wartość brutto, kwota marży jest informacją poufną dla nabywcy, stąd na wystawianym paragonie wyjątkowo nie powinny się znaleźć dane o podstawie opodatkowania oraz faktycznej kwocie podatku VAT.
Przykład 2.
Pani Katarzyna z przykładu 1. sprzedaje laptopa, dla którego całkowita cena końcowa brutto 1246 zł składa się z:
- kosztu zakupu: 1000 zł,
- marży netto: 200 zł,
- kwoty podatku VAT liczonej od wartości marży: 46 zł.
Sprzedaż laptopa dokonywana jest na rzecz osoby fizycznej nieprowadzącej działalności gospodarczej, zatem transakcja sprzedaży podlega ewidencji na kasie fiskalnej. Jak prawidłowo nabić na kasę fiskalną sprzedaż tego laptopa w systemie VAT marża? Na paragonie powinna widnieć wartość 1246 zł. Należy pamiętać, że w procedurze VAT marża na paragonie nie wskazuje się danych o podstawie opodatkowania oraz faktycznej kwocie podatku VAT. Po wprowadzeniu kwoty i nazwy towaru na kasę fiskalną trzeba wydrukować paragon i przekazać go klientowi.
Obecne kasy fiskalne funkcjonujące na rynku nie mają funkcji umożliwiającej oddzielne zidentyfikowanie sprzedaży opodatkowanej tylko marżą. W związku z tym w celu ewidencji na kasie rejestrującej tego typu transakcji należy korzystać z dostępnych możliwości kas rejestrujących. Techniczny sposób ujęcia sprzedaży na kasie fiskalnej usług turystyki, towarów używanych, przedmiotów kolekcjonerskich, dzieł sztuki i antyków rozliczanych w systemie VAT marża, został określony w rozporządzeniu Ministra Finansów w sprawie kas rejestrujących. W art. 6 ust. 1 pkt 5 lit. f rozporządzenia znalazł się zapis, że podatnicy prowadzący sprzedaż za pomocą kas rejestrujących przyporządkowują literom „F” i „G” pozostałe stawki podatku, w tym wartość 0% (zero techniczne) w przypadku sprzedaży opodatkowanej, o której mowa w art. 119 ust. 1 lub art. 120 ust. 4 ustawy, czyli sprzedaży opodatkowanej w procedurze VAT marża.
Aby oznaczyć sprzedaż opodatkowaną w systemie VAT marża, wykorzystuje się zatem jedną z wolnych liter, przyjmując w tym wypadku stawkę 0%. Serwisant, który programuje tę stawkę zgodnie z wytycznymi przedsiębiorcy mającego dokonywać sprzedaży w systemie VAT marża rejestrowanej na kasie fiskalnej, powinien dokonać odpowiedniego wpisu w książce serwisowej, wyjaśniając, że dana stawka jest przyporządkowana wyłącznie do sprzedaży opodatkowanej zgodnie z art. 119 ust. 1/art. 120 ust. 4 ustawy o VAT.
Ewidencja sprzedaży na kasie fiskalnej w procedurze VAT marża a rozliczenie VAT
Zwróćmy uwagę, że przedstawiona forma ewidencji sprzedaży na kasie rejestrującej w odniesieniu do sprzedaży dokonanej w systemie VAT marża nie pozwala na ustalenie na podstawie raportów okresowych z kasy fiskalnej kwoty podatku należnego i podstawy opodatkowania dla tego typu transakcji. Podstawa opodatkowania i kwota podatku VAT powinny wynikać natomiast z odrębnie prowadzonej ewidencji. Dla celów rozliczenia podatku VAT i prawidłowego sporządzenia pliku JPK_V7 przedsiębiorca powinien dodatkowo prowadzić szczegółową ewidencję, w której zostaną uwzględnione wszystkie paragony wystawione dla transakcji realizowanych w systemie VAT-marża. Ewidencja ta powinna zawierać w szczególności:
- kwoty nabycia towarów (usług) niezbędne do określenia kwoty marży,
- kwotę marży,
- kwotę należnego podatku VAT liczonego od wartości marży.
Co ciekawe, zgodnie ze stanowiskiem organów podatkowych w przypadku procedury marży nie ma zastosowania oznaczenie RO (dokument zbiorczy zawierający sprzedaż z kas rejestrujących), gdyż zapis dotyczący podstawy opodatkowania i podatku nie jest dokonywany na podstawie raportu z kasy rejestrującej. Jeżeli do paragonów dokumentujących sprzedaż w systemie VAT marżą nie są wystawiane faktury, to poszczególne paragony ujmuje się w pliku JPK_V7 z oznaczeniem MR_UZ, jednak bez oznaczenia „RO” oraz„WEW”. Najbezpieczniejszym rozwiązaniem wydaje się jednak wystawienie faktury do paragonu dokumentującego sprzedaż w systemie VAT marża. W przypadku gdy podatnik wystawia paragon i do tego paragonu wystawiana jest także faktura VAT marża, w pliku JPK_7 stosuje się oznaczenie faktury MR_T lub MR_UZ, jednak bez oznaczenia FP.
