Zgodnie z art. 128 § 1 Kodeksu pracy czasem pracy jest okres, w którym pracownik pozostaje do dyspozycji pracodawcy w zakładzie lub w innym miejscu wyznaczonym do wykonywania pracy. Co w przypadku, gdy ma miejsce szkolenie pracownika w dniu wolnym? Czy za ten czas należy mu się dzień wolny lub w przypadku nieodebrania takiego dnia pracodawca jest zobowiązany o wypłaty wynagrodzenia wraz z dodatkiem za pracę w godzinach nadliczbowych?
Ważny charakter szkolenia
Zdarzają się sytuacje, że pracodawcy kierują pracowników na szkolenia podnoszące kwalifikacje zawodowe poza godzinami ich pracy lub w dni wolne od pracy, np. w sobotę lub niedzielę. Zgodnie z art. 100 Kodeksu pracy pracownik zobowiązany jest stosować się do związanych z pracą poleceń przełożonych. Niewątpliwie odnosi się to również do poleceń, które dotyczą obowiązkowego udziału w szkoleniu, nawet jeżeli organizowane jest ono w dniu wolnym od pracy.
Kodeks pracy nie zawiera regulacji dotyczącej wliczenia do czasu pracy szkoleń podnoszących kwalifikacje zawodowe pracownika. Tylko w przypadku szkoleń bhp ustawodawca jednoznacznie wskazał, że odbywają się one w czasie pracy i na koszt pracodawcy.
Uprawniony jest pogląd, że szkolenie pracownika w dniu wolnym wlicza się do jego czasu pracy tylko wówczas, gdy uczestnictwo w nim jest dla pracownika obowiązkowe. Przeważająca część doktryny wyraża pogląd, że wliczanie czasu spędzonego na szkoleniach do czasu pracy powinno być uzależnione od:
- polecenia pracownikowi wzięcia udziału w organizowanych przez pracodawcę szkoleniach,
- charakteru takich szkoleń.
Za czas pracy powinno być uznane każde szkolenie pracownika w dniu wolnym, w którym uczestnictwo pracownika wynikało z polecenia służbowego wydanego przez przełożonego. Ponadto, jeżeli szkolenia podnoszące kwalifikacje: mają charakter szczególny, są ściśle wiązane z pracą oraz z nabyciem umiejętności wymaganych wyłącznie do pracy u danego pracodawcy, wliczane są do czasu pracy.
Jeżeli natomiast szkolenie pracownika w dniu wolnym ma charakter dobrowolny, a udział w nim, choć jest organizowane lub wskazane przez pracodawcę, nie należy do podstawowych obowiązków pracownika określonych w art. 100 Kodeksu pracy, to pracownikowi nie będzie przysługiwała rekompensata za czas przeznaczony na szkolenie.
Rekompensata za szkolenie pracownika w dniu wolnym
Jeżeli obowiązkowe szkolenie odbywa się w dniu wolnym od pracy, czas ten może być uznany za pracę w godzinach nadliczbowych z powodu przekroczenia średniotygodniowej normy czasu pracy. Pracodawca jest zobowiązany udzielić pracownikowi całego dnia wolnego, nawet jeśli szkolenie w dzień wolny od pracy trwało krócej niż dobowy czas pracy danego pracownika. Dnia wolnego udziela się w danym okresie rozliczeniowym w terminie uzgodnionym z pracownikiem. Za dzień wolny udzielony w zamian za udział w szkoleniu odbywającym się w dniu wolnym od pracy pracownikowi należy wypłacić normalne wynagrodzenie.
Pracownik powinien otrzymać czas wolny, a jeżeli nie ma takiej możliwości, to odpowiednie wynagrodzenie razem z ewentualnym dodatkiem za pracę w godzinach nadliczbowych. Należy mieć na uwadze, że czasem szkolenia jest czas faktycznego szkolenia, tj. czas zajęć szkoleniowych.
Kadra kierownicza również ma prawo do rekompensaty
Wpływ na uprawnienia związane z wynagrodzeniem za czas szkolenia ma również treść art. 1514 kp, zgodnie z którym pracownicy zarządzający w imieniu pracodawcy zakładem pracy i kierownicy wyodrębnionych komórek organizacyjnych wykonują, w razie konieczności, pracę poza normalnymi godzinami pracy bez prawa do wynagrodzenia oraz dodatku z tytułu godzin nadliczbowych, przy czym kierownikom wyodrębnionych komórek organizacyjnych za pracę w godzinach nadliczbowych przypadających w niedzielę i święto przysługuje prawo do wynagrodzenia oraz dodatku z tytułu pracy w godzinach nadliczbowych w wysokości określonej w art. 1511 § 1, jeżeli w zamian za pracę w takim dniu nie otrzymali innego dnia wolnego od pracy.
