Wymiar czasu pracy pracownika, zależy przede wszystkim od wymiaru etatu, na który jest on zatrudniony. Czy jednak normy czasu pracy są dla wszystkich pracowników takie same, czy się różnią? Czy należy o nich pisać w umowie o pracę? Na te i inne pytania odpowiedź znajduje się w niniejszym artykule.
Wymiar czasu pracy na część etatu
Pracownik zatrudniony na podstawie umowy o pracę na część wymiaru etatu musi mieć zapewnione takie same warunki czasu pracy i wynagrodzenia jak pracownicy zatrudnieni w pełnym wymiarze. Oczywiście pomniejszone proporcjonalnie do wymiaru etatu, na jaki są zatrudnieni.
Aby ustalić godzinowy wymiar czasu pracy dla pracownika zatrudnionego na część etatu, należy pomnożyć wymiar czasu przypadający w danym miesiącu przez część etatu.
Przykład 1.
Wymiar czasu pracy dla pracownika zatrudnionego na ½ etatu w czerwcu 2024 r.:
160 godzin (wymiar czasu pracy na cały etat) x ½ = 80 godzin
Wymiar czasu pracy dla pracownika zatrudnionego na ¾ etatu w październiku 2024 r.:
184 godzin x ¾ = 138 godziny
Tyle godzin pracownicy powinni przepracować w danym miesiącu, przyjmując, że w zakładzie pracy obowiązuje jednomiesięczny okres rozliczeniowy.
Normy czasu pracy
Wymiar czasu pracy powinien być proporcjonalny dla pracownika ze względu na wymiar czasu pracy, na jaki jest zatrudniony. Czym innym jednak są normy czasu pracy. Są one równe dla wszystkich pracowników, bez względu w jakim wymiarze etatu pracują. Normy czasu pracy określają:
- 8 godzin dziennie,
- 40 godzin pracy tygodniowo w przeciętnie pięciodniowym tygodniu pracy,
- 48 godzin pracy tygodniowo łącznie - suma godzin pracy wymiaru podstawowego i nadgodzin w okresie rozliczeniowym.
Należy również pamiętać o normach określających przerwy:
- 11 godzin nieprzerwanego odpoczynku dobowego,
- 35 godzin odpoczynku tygodniowego.
Normy czasu pracy osób z orzeczeniem o niepełnosprawności
Inne normy czasu pracy obowiązują pracowników, którzy posiadają orzeczenie lekarskie stwierdzające umiarkowany lub znaczny stopień niepełnosprawności. W takim przypadku wymiar czasu pracy wynosi 7 godzin dziennie i 35 tygodniowo przy zatrudnieniu na cały etat. Ponadto osoba niepełnosprawna nie może pracować w nadgodzinach i godzinach nocnych.
A co w przypadku osób niepełnosprawnych zatrudnionych na część etatu? Wówczas wymiar czasu pracy oblicza się następująco: liczbę dni roboczych w danym miesiącu należy pomnożyć przez 7 godzin, a następnie pomnożyć przez wielkość etatu pracownika.
Przykład 2.
Wymiar godzinowy czasu pracy dla pracownika z umiarkowanym stopniem niepełnosprawności, zatrudnionego na ½ etatu.
23 (dni robocze w marcu) x 7 godzin = 161 godziny
161 godzin x ½ = 80,5 godzin - liczba godzin do wypracowania w marcu
wymiar tygodniowy 35 x ½ = 17,5 godziny
wymiar dzienny 7 x ½ = 3,5 godziny
Powyższy przykład obrazuje czas pracy dla pracownika zatrudnionego w stałym rozkładzie pracy. Natomiast należy pamiętać, że praca ponad wymiar 3,5 godziny w powyższym przykładzie będzie stanowiła nadgodziny, które są zabronione osobom niepełnosprawnym (chyba, że lekarz wyda zaświadczenie pozwalające na pracę w pełnym wymiarze godzin).
Stały lub zmienny rozkład czasu pracy
Pracownicy zatrudnieni w niepełnym wymiarze czasu pracy mogą pracować w stałym lub zmiennym rozkładzie czasu pracy. Harmonogram pracy powinien określać dni, w które pracuje osoba zatrudniona oraz liczbę godzin. Stały rozkład czasu pracy może wskazywać pracę np. 5 dni po 4 godziny dla osoby zatrudnionej na pół etatu. Zmienny rozkład czasu pracy może wskazywać na różne dni pracy (nieregularnie) i na różną liczbę godzin pracy, np. poniedziałek - 8 godzin, środa - 8 godzin, piątek - 4 godziny. Ważne, aby zostały zachowane wszystkie normy czasu pracy oraz przerw.
