Warto wiedzieć, że środki Zakładowego Funduszu Świadczeń Socjalnych (dalej ZFŚS) można przeznaczyć między innymi na zwrotną lub bezzwrotną pomoc na cele mieszkaniowe. Zasady i warunki korzystania z tego rodzaju pomocy pracodawca określa w Regulaminie ZFŚS uzgodnionym z zakładową organizacją związkową. Pracodawca, u którego nie działa taka organizacja, uzgadnia regulamin z pracownikiem wybranym przez załogę do reprezentowania jej interesów.
Na co można przeznaczyć pożyczkę z ZFŚS?
Pracodawcy, którzy utworzyli zakładowy fundusz świadczeń socjalnych gospodarują środkami ZFŚS w sposób przewidziany w ustawie z dnia 4 marca 1994 roku o zakładowym funduszu świadczeń socjalnych.
Pożyczka może być udzielona tylko na cele mieszkaniowe,między innymi na:
-
budowę domu,
-
zakup domu lub mieszkania,
-
nadbudowę i rozbudowę budynku mieszkalnego,
-
przebudowę, adaptację strychu (lub innego pomieszczenia) na cele mieszkalne,
-
wykup lokalu mieszkalnego na własność,
-
remont i modernizację mieszkania lub domu,
-
pokrycie kosztów partycypacji i kaucji związanych z najmem lokalu mieszkalnego w Towarzystwie Budownictwa Społecznego.
Co warto ująć w Regulaminie?
Jeśli pracodawca planuje udzielać pożyczek z ZFŚS powinien w Regulaminie jasno określić zasady, na jakich będzie następowało przydzielanie oraz zwrot środków finansowych. Pożyczka udziela się na podstawie umowy cywilnoprawnej z pracodawcą i pożyczkobiorcą. W Regulaminie ZFŚS pracodawca może opracować wzór umowy pożyczki w formie załącznika do tego dokumentu.
W Regulaminie powinny się znaleźć następujące elementy:
-
na jakie cele mieszkaniowe może być przeznaczona pożyczka;
-
komu można udzielić pożyczki (np. osobie, która dysponuje mieszkaniem lub zamierza kupić lokal mieszkalny);
-
maksymalna wysokość pożyczki, maksymalne okresy spłaty pożyczki,
-
oprocentowanie;
-
kto może poręczać pożyczkę, ile razy (np. pożyczkę może poręczyć pracownik, można określić ile pożyczek równocześnie może poręczyć ten sam pracownik);
-
kiedy pożyczka podlega przedterminowej spłacie;
-
możliwość umorzenia (np. w przypadku śmierci pożyczkobiorcy).
Jakie elementy powinna zawierać umowa pożyczki z ZFŚS?
Umowa pożyczki powinna zawierać w szczególności:
-
datę i miejsce zawarcia umowy,
-
zdefiniowanie stron umowy – określenie danych pracodawcy, który udziela pożyczkę oraz przedstawienie danych osobowych pożyczkobiorcy,
-
określenie przedmiotu umowy (kwota i cel pożyczki),
-
warunki zwrotu pożyczki – określenie parametrów, m.in. takich jak wysokość odsetek, ilość rat, waluta pożyczki, terminy spłaty, możliwość wcześniejszej spłaty,
-
warunki wypowiedzenia umowy,
-
podpisy stron.
Kim są poręczyciele?
Przy umowie pożyczki z ZFŚS konieczni są poręczyciele, którzy w razie zaprzestania spłaty przez pożyczkobiorcę i niemożności dochodzenia od niego spłaty pożyczki, solidarnie przejmą jego zobowiązanie i będą dokonywać spłat. Zwykle pożyczkę zabezpiecza się dwoma poręczycielami pracującymi u danego pracodawcy. Jeżeli poręczyciele uchylają się od spłaty pożyczki, wówczas sprawa kierowana jest do sądu. Po wyroku nakazującym spłatę pożyczki pracodawca na podstawie egzekucji przeprowadzonej przez komornika sądowego potrąca z wynagrodzenia poręczycielom należne kwoty niespłaconej pożyczki z ZFŚS zgodnie z odrębnymi przepisami.
Ważne, by ten sam pracownik nie był poręczycielem więcej niż 2 pożyczek równocześnie. Chodzi o zabezpieczenie poręczyciela (aby nie spłacał zbyt dużej ilości pożyczek, w razie zaniechania spłaty przez pożyczkobiorcę) oraz zabezpieczenie środków wypłaconych z ZFŚS w formie pożyczek, aby poręczyciel miał środki na spłatę zobowiązania.
Czy odsetki od udzielonych pożyczek są opodatkowane jako usługi finansowe?
Dyrektor Izby Skarbowej w Poznaniu działając z upoważnienia Ministra Finansów, wydał w 1 października 2008 roku interpretację indywidualną (nr ILPP1/443-665/08-2/MT), z której wynikało, że działalność pracodawcy polegająca na udzielaniu oprocentowanych pożyczek z ZFŚS podlega ustawie o podatku od towarów i usług (VAT) jako usługi pośrednictwa finansowego. Interpretację tą ta sama Izba Skarbowa utrzymała w mocy w listopadzie 2008 roku, jednak Wojewódzki Sąd Administracyjny we Wrocławiu w wyroku z 21 maja 2009 roku (sygn. akt I SA/Wr 87/09) oraz Naczelny Sąd Administracyjny wyrokiem z 15 października 2010 roku (sygn. akt I FSK 1511/09) oddalił tą interpretację: biorąc zatem pod uwagę zakres przedmiotowy i podmiotowy opodatkowania podatkiem od towarów i usług oraz charakter ZFŚS Sąd stwierdził, że działania pracodawcy podejmowane w ramach ZFŚS są przejawem działalności socjalnej zakładu pracy (art. 1 ust. 1 ustawy o ZFŚS), a nie działalności gospodarczej podatnika VAT. Podmiot nie rozpoczyna i nie prowadzi działalności gospodarczej w celu dysponowania funduszem socjalnym i aby w jego ramach udzielać pracownikom pożyczek mieszkaniowych. Wykonuje te czynności tylko dlatego, że taki obowiązek nakłada na niego ustawa o ZFŚS.
Pracodawca, który w ramach wynikającego z ustawy obowiązku administrowania środkami funduszu zawiera z pracownikiem umowę oprocentowanej pożyczki, nie działa jako podmiot zajmujący się profesjonalnym świadczeniem usług finansowych w rozumieniu ustawy o VAT i nie podlega tej ustawie, nie podlega również objęciu podatkiem dochodowym od osób fizycznych.
