Wiele firm borykających się z problemem niedoboru pracowników staje przed wyzwaniem, jakim jest zatrudnienie obcokrajowca. Największym zainteresowaniem cieszą się pracownicy z Ukrainy. Obecnie weszły w życie zmiany przepisów, które mają ułatwić zatrudnienie pracowników zza wschodniej granicy jak np. zezwolenie na pracę sezonową, jednak wiele nowych procedur czy też obowiązek uiszczania opłat mogą utrudnić zatrudnienie cudzoziemca. Przyjrzyjmy się zmianom, jakie niesie ze sobą ustawa z dnia 20 lipca 2017 r. o zmianie ustawy o promocji zatrudnienia i instytucjach rynku pracy oraz niektórych innych ustaw (Dz.U. z dnia 17 sierpnia 2017 r., poz. 1543). Jest ona wdrożeniem dyrektywy Parlamentu Europejskiego i Rady 2014/36/EU z dnia 26 lutego 2014 r. w sprawie warunków wjazdu i pobytu obywateli państw trzecich w celu zatrudnienia w charakterze pracownika sezonowego (Dz. Urz. UE L.94z 28.03.2014, str. 375).
Zmiany w zatrudnianiu cudzoziemców od stycznia 2018 r. - zezwolenie na pracę sezonową
Zezwolenie na pracę sezonową typ S jest wydawane przez starostę na wniosek pracodawcy, uprawnia do wykonywania pracy przez cudzoziemca przez 9 miesięcy w roku w sektorze rolniczym, ogrodniczym i turystycznym. Szczegółowe rodzaje działalności, w których ramach można zatrudniać na podstawie tego zezwolenia, znajdują się w rozporządzeniu Ministra Rodziny, Pracy i Polityki Społecznej z dnia 8 grudnia 2017 r. w sprawie podklas działalności wg klasyfikacji PKD, w których wydawane są pozwolenia na pracę cudzoziemca. Są to między innymi podklasy działalności związane z uprawą zbóż, roślin, hodowli zwierząt oraz działalnością związaną z krótkotrwałym zakwaterowaniem czy usługami gastronomicznymi związanymi z porą roku.
Aby otrzymać zezwolenie na pracę sezonową dla cudzoziemca, pracodawca, który wykonuje działalność wymienioną w przywołanym rozporządzeniu, powinien złożyć wniosek we właściwym ze względu na siedzibę (osoba prawna) lub adres zamieszkania (osoba fizyczna) urzędzie pracy. We wniosku pracodawca musi określić:
-
proponowane wynagrodzenie cudzoziemca (zgodnie z art. 88o ust. 1 ustawy nie może być ono niższe od wynagrodzenia pracowników wykonujących porównywalną pracę),
-
wymiar czasu pracy lub liczbę godzin w tygodniu lub miesiącu,
-
rodzaj umowy, na której podstawie zamierza zatrudnić cudzoziemca.
Do wniosku musi dołączyć dowód opłaty w wysokości 30 zł.
Jeżeli wniosek dotyczy obywatela Armenii, Białorusi, Gruzji, Mołdawii, Rosji lub Ukrainy, nie ma obowiązku dołączania informacji dotyczącej tzw. testu rynku pracy, czyli informacji starosty właściwego ze względu na miejsce wykonywania pracy przez cudzoziemca o braku możliwości zaspokojenia potrzeb kadrowych pracodawcy w oparciu o rejestry bezrobotnych lub o negatywnym wyniku rekrutacji prowadzonej na to stanowisko przez pracodawcę. W przypadku obywateli innych państw niż wyżej wymienione pracodawca musi udokumentować, że nie mógł znaleźć odpowiednich pracowników na lokalnym rynku pracy. Warunkiem uzyskania zezwolenia na pracę sezonową jest ustalenie w umowie z cudzoziemcem wynagrodzenia, które nie będzie niższe niż innych pracowników na tym samym stanowisku. Zezwolenie na pracę jest wydawane dla określonego cudzoziemca, który może na tej podstawie wykonywać różne prace sezonowe, nie tylko dla pracodawcy, który wystąpił o zezwolenie.
O zezwolenie na pracę sezonową pracodawca może wystąpić dla cudzoziemca, który już jest w Polsce lub który ma dopiero przyjechać do Polski ze swojego kraju.
W przypadku, gdy cudzoziemiec już przebywa w Polsce, starosta weryfikuje wniosek i wydaje decyzję w ciągu 7 dni albo 30 – jeżeli należy przeprowadzić postępowanie wyjaśniające.
W sytuacji, gdy cudzoziemiec chce dopiero wjechać do Polski w celu pracy sezonowej, starosta weryfikuje wniosek i wydaje decyzję w ciągu 7 dni lub 30 – jeżeli jest potrzeba przeprowadzenia postępowania wyjaśniającego.
Po wpisaniu wniosku do ewidencji wniosków starosta wydaje pracodawcy zaświadczenie o wpisie do ewidencji wniosków w sprawie pracy sezonowej. Służy ono cudzoziemcowi do ubiegania się o wizę w celu wykonywania pracy sezonowej lub jeżeli wjeżdża do Polski w ramach ruchu bezwizowego do potwierdzenia celu wjazdu na terytorium Polski. Wpis do ewidencji wniosków o wydanie pozwolenia na pracę sezonową jest ważny tylko 120 dni. Jeżeli w tym czasie pracodawca nie potwierdzi zatrudnienia cudzoziemca, starosta umorzy postępowanie i wniosek wraz z opłatą będzie trzeba złożyć jeszcze raz. Cudzoziemiec może pracować w oczekiwaniu na wydanie zezwolenia na pracę sezonową, ale praca musi być wykonywana na warunkach ściśle określonych w zaświadczeniu o wpisie.
Kiedy kończy się 9-miesięczny okres ważności zezwolenia na pracę sezonową, należy je przedłużyć. Zezwolenie na pracę jest wydawane w celu kontynuowania zatrudnienia u tego samego pracodawcy, który ubiegał się o zezwolenie lub też w celu podjęcia pracy u innego pracodawcy. W trakcie oczekiwania na przedłużenie zezwolenia na pracę, cudzoziemiec może pracować u dotychczasowego pracodawcy do czasu otrzymania przedłużenia zezwolenia, natomiast u nowego do 30 dni. Okres ważności zezwolenia wynoszący 90 dni liczy się od pierwszego dnia wjazdu do strefy Schengen.
Obywatele Ukrainy oraz Armenii, Białorusi, Gruzji, Mołdawii i Rosji mogą pracować na podstawie zezwolenia na pracę sezonową przez okres nie dłuższy niż 9 miesięcy w ciągu nie więcej niż 3 kolejnych lat kalendarzowych, pod warunkiem że pracodawca, który wnioskuje o zezwolenie na pracę, w ciągu 5 lat poprzedzających moment złożenia wniosku zatrudniał cudzoziemca, który chociaż raz wykonywał pracę sezonową.
Pracodawca może powierzyć cudzoziemcowi inną pracę niż sezonowa na okres 30 dni, pod warunkiem że zapewni mu wynagrodzenie co najmniej na tym samym poziomie.
Pracodawca nie otrzyma zezwolenia na pracę sezonową w przypadku:
-
niespełnienia wymogów formalnych,
-
ukarania w związku z powierzeniem pracy cudzoziemcom,
-
zalegania ze składkami na ZUS lub podatkami z tytułu prowadzonej działalności,
-
nieposiadania środków na pokrycie zobowiązań związanych z zatrudnieniem,
-
istnienia prawdopodobieństwa, że zezwolenie na pracę może być uzyskane dla pozoru.
W takim przypadku odwołanie składa się do ministra Rodziny Pracy i Polityki Społecznej.
Zezwolenia o pracę sezonową są przeznaczone dla wszystkich cudzoziemców z państw spoza Unii Europejskich. Natomiast dla obywateli Armenii, Białorusi, Gruzji, Mołdawii, Rosji i Ukrainy nadal obowiązują oświadczenia o powierzeniu pracy cudzoziemcowi.
Korzystanie z oświadczeń o powierzeniu pracy cudzoziemcowi w zakresie nieobjętym przepisami o pracę sezonową
Tak jak dotychczas, obywatele 6 państw: Armenii, Białorusi, Gruzji, Mołdawii, Rosji i Ukrainy mogą korzystać z oświadczeń o powierzeniu pracy cudzoziemcowi w okresie do 6 miesięcy w ciągu 12 miesięcy. Pracodawca składa oświadczenie w powiatowym urzędzie pracy, które musi zawierać:
-
dane pracodawcy,
-
dane cudzoziemca, którego chce zatrudnić,
-
datę rozpoczęcia i okres wykonywania pracy,
-
rodzaj umowy,
-
wysokość wynagrodzenia brutto,
-
zawód,
-
miejsce wykonywania pracy,
-
podklasę działalności wg Polskiej Klasyfikacji Działalności Gospodarczej (PKD).
Składając oświadczenie, pracodawca musi dołączyć dowód wpłaty w wysokości 30 zł, oświadczenie o niekaralności, ważny dokument tożsamości, kopię wszystkich stron dokumentu podróży cudzoziemca, którego chce zatrudnić lub kopię innego ważnego dokumentu tożsamości, a jeżeli cudzoziemiec jeszcze do Polski nie przyjechał, tylko kopię dokumentu podróży z danymi osobowymi cudzoziemca.
Pracownik PUP wpisuje oświadczenie o zamiarze powierzenia pracy cudzoziemcowi do ewidencji w ciągu 7 dni lub jeżeli jest konieczne przeprowadzenie postępowania wyjaśniającego – w ciągu 30 dni.
Pracodawca, który wpisał oświadczenie o powierzeniu pracy cudzoziemcowi do ewidencji oświadczeń w PUP, musi zawiadomić drogą pisemną powiatowy urząd pracy o podjęciu zatrudnienia przez cudzoziemca. Musi to zrobić najpóźniej w dniu podjęcia przez niego pracy. W razie niepodjęcia przez niego pracy ma 7 dni na poinformowanie o tym urzędu pracy.
Zgodnie z obowiązującą ustawą o języku polskim umowę o pracę należy sporządzić w języku polskim (Dz. U. z 2011 r. nr. 43, poz. 224). Może zostać ona na wniosek cudzoziemca przetłumaczona na jego ojczysty język. W razie przetłumaczenia umowy o pracę na język cudzoziemca, należy także przetłumaczyć informację o warunkach zatrudnienia, regulamin pracy i inne dokumenty, które przedkłada się pracownikowi przyjętemu do pracy. Także szkolenie BHP powinno odbyć się w języku cudzoziemca. Jeżeli nie zna on języka polskiego, jego zatrudnienie będzie wymagało prowadzenie podwójnej dokumentacji – w języku polskim dla potrzeb ZUS, US, PIP i w języku obcym dla potrzeb pracownika. W przypadku osób pochodzących z krajów, w których nie używa się alfabetu łacińskiego, należy zastosować ogólnie przyjęte normy transkrypcji i transliteracji.
Nowym rozwiązaniem, które wprowadza ustawa z dnia 20 lipca 2017 r., jest zakaz potrącania czynszu za kwaterę z wynagrodzenia. Art. 88 w. 2. mówi „czynsz najmu kwatery mieszkalnej (…) nie może być potrącany z wynagrodzenia cudzoziemca. Postanowienia umowy przewidujące możliwość automatycznego potrącenia czynszu z wynagrodzenia cudzoziemca są nieważne”.
