Wycofanie z działalności niskocennego majątku, który nie był środkiem trwałym a późniejsza sprzedaż

Zakup środka trwałego do firmy to dość częste zdarzenia gospodarcze. Wartość początkowa nabytego środka trwałego zależy od potrzeb przedsiębiorcy oraz zasobności budżetu przeznaczonego na ten cel. Dlatego niektóre nabyte składniki majątku stanowią tzw. niskocenne środki trwałe tzn. o wartości początkowej do 10 000 zł. W pewnym momencie niektórzy przedsiębiorcy decydują się na wycofanie z działalności niskocennego majątku. Jakie wówczas będą skutki podatkowe takiego wycofania?

Co to jest środek trwały?

Należy podkreślić, że aby składnik majątku był środkiem trwałym, musi spełniać poniższe cechy:

• być sfinansowany z zasobów podatnika;
• zostać nabyty lub wytworzony we własnym zakresie;
• stanowić własność lub współwłasność podatnika;
• być przeznaczony na użytkowanie w działalności gospodarczej albo oddany do używania na podstawie umowy najmu, dzierżawy, leasingu lub umowy o podobnym charakterze;
• być komplety i zdatny do użytku w momencie przyjęcia do używania w działalności;
• być użytkowany w działalności przez okres powyżej 12 miesięcy.

Środkiem trwałym będzie więc nabyty na cele działalności składnik majątku, który spełnia powyższe cechy. Przy czym wartość początkowa nabytego (wprowadzonego do działalności) środka trwałego może opiewać na sumę 10 000 zł bądź powyżej albo poniżej tej wartości.

Wartość początkowa środka trwałego wynosząca 10 000 zł została przez ustawodawcę użyta na potrzeby rozgraniczenia środków trwałych:

• o wartości powyżej 10 000 zł, które podatnik ma obowiązek amortyzować w czasie, poza wyjątkiem w postaci jednorazowej amortyzacji (z tym że nie dotyczy ona wszystkich rodzajów środków trwałych);
• o wartości równej lub niższej niż 10 000 zł, które można amortyzować w czasie, można zamortyzować jednorazowo lub można ująć je bezpośrednio w koszty uzyskania przychodu.

W tym miejscu powstaje pewna wątpliwość. Jak na gruncie PIT oraz VAT potraktować wycofanie z działalności niskocennego majątku, który nie był środkiem trwałym, i późniejszą sprzedaż?

Wycofanie z działalności niskocennego majątku niebędącego środkiem trwałym i jego sprzedaż a PIT

Przedsiębiorca, który zakupił niskocenny składnik majątku, który nie został wprowadzony do środków trwałych, jednak posiada jego cechy, będzie miał do wyboru:

1. wprowadzić go na stan środków trwałych według ustalonej wartości początkowej oraz dokonywać amortyzacji w czasie;
2. wprowadzić go na stan środków trwałych według ustalonej wartości początkowej oraz dokonać jednorazowej amortyzacji;
3. nie wprowadzać go na stan środków trwałych a ująć bezpośrednio w koszty uzyskania przychodu w pełnej wartości (w aktualnym stanie prawnym podatnik nie ma obowiązku prowadzić ewidencji wyposażenia).

Przedsiębiorcy zadają sobie pytanie, co w przypadku, gdy nabytego składnika majątku o wartości początkowej poniżej 10 000 zł nie wprowadzą na stan środków trwałych, ale ujmą go bezpośrednio w koszty uzyskania przychodu, a następnie będą chcieli wycofać z działalności?

Sama czynność wycofania składnika majątku o wartości poniżej 10 000 zł nie powoduje obowiązku opodatkowania tego wycofania podatkiem dochodowym PIT.

Należy podkreślić, że gdy niskocenny środek trwały był wprowadzony do ewidencji środków trwałych i amortyzowany, ale w miesiącu wycofania nie został w pełni zamortyzowany, to pozostałą niezamortyzowaną wartość składnika majątku przedsiębiorca ujmie, gdy dokona sprzedaży tego składnika majątku.

Natomiast w związku z wycofaniem niskocennego składnika majątku z działalności przedsiębiorca powinien sporządzić oświadczenie o jego przekazaniu na cele osobiste oraz dokument LT (likwidacja środka trwałego) z przyczyny wycofania danego składnika majątku na cele osobiste przedsiębiorcy.

Dopiero sprzedaż takiego składnika majątku będzie więc opodatkowana podatkiem PIT, ale nie zawsze.

Przychodem z działalności gospodarczej będzie sprzedaż:

• składników majątku stanowiących środki trwałe (także niskocenne), nawet jeżeli przed zbyciem zostały wycofane z działalności gospodarczej, a między pierwszym dniem miesiąca następującego po miesiącu, w którym składniki majątku zostały wycofane z działalności i dniem ich odpłatnego zbycia, nie upłynęło 6 lat;
• składników używanych na podstawie umowy leasingu, nawet jeżeli przed zbyciem zostały wycofane z działalności gospodarczej, a między pierwszym dniem miesiąca następującego po miesiącu, w którym składniki te zostały wycofane z działalności gospodarczej, i dniem ich odpłatnego zbycia nie upłynęło 6 lat.

Zatem gdy przedsiębiorca dokona sprzedaży wycofanego składnika majątku o wartości równej lub niższej niż 10 000 zł w ciągu 6 lat, a między pierwszym dniem miesiąca następującego po miesiącu, w którym składniki majątku zostały wycofane z działalności, i dniem ich odpłatnego zbycia, nie upłynęło 6 lat, wówczas sprzedaż ta będzie przychodem z działalności gospodarczej podlegającym opodatkowaniu podatkiem dochodowym PIT.

Jeżeli minie wspomniane 6 lat, wówczas sprzedaż ta nie będzie opodatkowania podatkiem PIT.

Co z kosztami? W przypadku sprzedaży wycofanego z działalności niskocennego majątku w ciągu 6 lat opodatkowaniu podatkiem dochodowym będzie podlegać dochód do opodatkowania, który stanowi różnicę między przychodem ze sprzedaży (ceną sprzedaży) a wartością początkową wykazaną w ewidencji środków trwałych albo niezamortyzowaną częścią.

Jeżeli natomiast składnik majątku nie był wprowadzony do środków trwałych, a był ujęty jedynie w kosztach firmy, to dochodem ze sprzedaży będzie przychód (cena sprzedaży).

Dochód ten będzie podlegał opodatkowaniu według aktualnie stosowanej formy opodatkowania.

Przykład 1.

Przedsiębiorca – czynny podatnik VAT od kilku lat posiada w firmie kserokopiarkę, którą nabył na podstawie faktury o wartości 8000 zł netto, 1840 zł VAT. Odliczył podatek VAT z ww. faktury w całości. W kwietniu 2025 roku zdecydował o jej wycofaniu z firmy i przeznaczeniu wyłącznie na cele prywatne.

Zdarzenie wycofania nie spowoduje obowiązku zapłaty podatku dochodowego PIT, jeżeli między pierwszym dniem miesiąca następnego po miesiącu, w którym kserokopiarka została wycofana z działalności, i dniem jej odpłatnego zbycia nie upłynęło 6 lat.

Natomiast zdarzenie wycofania będzie podlegało opodatkowaniu podatkiem VAT w dniu wycofania kserokopiarki. Podstawą opodatkowania podatkiem VAT będzie wartość rynkowa kserokopiarki z dnia wycofania.

Wycofanie z działalności niskocennego majątku niebędącego środkiem trwałym i jego sprzedaż a VAT

Zupełnie odmiennie zdarzenie wycofania niskocennego środka trwałego wygląda na gruncie Ustawy z dnia 11 marca 2004 roku o podatku od towarów i usług (zwanej dalej ustawą o VAT).

Opodatkowaniu podatkiem VAT podlega m.in. odpłatna dostawa towarów. Natomiast w myśl art. 7 ust. 2 ustawy o VAT przez odpłatną dostawę towarów należy rozumieć nie tylko przeniesienie prawa do rozporządzania towarami jak właściciel, lecz także przekazanie nieodpłatnie przez podatnika towarów należących do jego przedsiębiorstwa, w szczególności:

1. przekazanie lub zużycie towarów na cele osobiste podatnika lub jego pracowników, w tym byłych pracowników, wspólników, udziałowców, akcjonariuszy, członków spółdzielni i ich domowników, członków organów stanowiących osób prawnych, członków stowarzyszenia;
2. wszelkie inne darowizny

– jeżeli podatnikowi przysługiwało, w całości lub w części, prawo do odliczenia podatku VAT naliczonego z tytułu nabycia, importu lub wytworzenia tych towarów lub ich części składowych.

To jednak nie wszystko. Gdy nastąpiła zmiana przeznaczenia użytkowania niskocennego składnika majątku, tj.:

1. z użytkowania na sprzedaż opodatkowaną na sprzedaż zwolnioną z VAT,
2. z użytkowania na sprzedaż zwolnioną z VAT na sprzedaż opodatkowaną VAT

– podatnik musi zweryfikować, czy przypadkiem nie będzie miał obowiązku skorygowania wcześniej odliczonego albo nieodliczonego w części lub w całości podatku VAT.

Korekta podatku VAT naliczonego z tytułu zmiany przeznaczenia użytkowania niskocennego składnika majątku ma miejsce, gdy podatnik:

• miał prawo do odliczenia podatku VAT naliczonego od wykorzystywanego przez siebie towaru lub usługi i dokonał takiego odliczenia, albo 
• nie miał takiego prawa, a następnie zmieniło się prawo do odliczenia podatku VAT naliczonego od tego towaru lub usługi.

Nawiązując do art. 91 ust. 7b ustawy o VAT, w przypadku towarów i usług innych niż wymienione środki trwałe o wartości początkowej przekraczającej 15 000 zł, wykorzystywanych przez podatnika do działalności gospodarczej, korekty podatku VAT naliczonego podatnik dokonuje po zakończeniu roku, w którym zostały oddane do użytkowania w deklaracji podatkowej składanej za pierwszy okres rozliczeniowy roku następującego po roku podatkowym, za który dokonuje się korekty, a w przypadku zakończenia działalności gospodarczej – w deklaracji podatkowej za ostatni okres rozliczeniowy. 

Jeżeli zmiana przeznaczenia dotyczy innych składników majątku korekty podatku VAT naliczonego, korekty dokonuje się w deklaracji podatkowej składanej za okres rozliczeniowy, w którym wystąpiła ta zmiana. Nie dokonuje się jej, jeżeli od końca okresu rozliczeniowego, w którym wydano towary lub usługi do użytkowania, upłynęło 12 miesięcy.

Warto w tym miejscu wspomnieć o art. 90b ust. 6 ustawy o VAT. Przepis ten mówi, że w przypadku pojazdów samochodowych o wartości początkowej nieprzekraczającej 15 000 zł podatnik ma obowiązek skorygować nieodliczoną część podatku VAT przy nabyciu samochodu, jeżeli zmiana ich wykorzystywania (np. sprzedaż, wycofanie) nastąpiła w okresie 12 miesięcy, licząc od miesiąca, w którym odpowiednio nabyto, dokonano importu lub oddano do używania ten pojazd samochodowy.