Wielu podatników korzysta ze zwolnienia podmiotowego z VAT. Mowa tu o zwolnieniu z obowiązku opodatkowania podatkiem VAT sprzedaży realizowanej w ramach działalności gospodarczej, której roczna wartość nie przekroczy 200 000 zł. Po pewnym czasie podatnicy przeliczają opłacalność stosowania tego zwolnienia. Niektórzy z nich dochodzą do wniosku, że z niego zrezygnują, a więc staną się czynnymi podatnikami VAT. Co należy zrobić w momencie kiedy występuje korekta od nabyć środków trwałych po rezygnacji ze zwolnienia z VAT?
Czym jest środek trwały?
Środek trwały jako składnik majątku występuje tylko w przypadku prowadzenia działalności gospodarczej. Składniki majątku niewniesione lub nieużytkowane w działalności na jakiejkolwiek podstawie pozostają prywatnymi składnikami majątku podatnika, tzn. zasobami majątkowymi pozostającymi wyłącznie pod prywatnym zarządem właściciela.
Składnik majątku stanowiący środek trwały w działalności musi spełniać określone przesłanki. Do tych cech należą:
- zakup składnika majątku został sfinansowany przez podatnika z jego środków;
- składnik majątku stanowi własność lub współwłasność podatnika;
- składnik majątku jest komplety i zdatny do użytku w momencie przyjęcia go do używania w działalności;
- składnik majątku został przeznaczony na użytkowanie w działalności gospodarczej;
- składnik majątku będzie użytkowany w działalności przez okres powyżej 12 miesięcy.
Warto dodać, że składnik majątku będący środkiem trwałym może być oddany w używanie na podstawie umowy leasingu, najmu, dzierżawy lub umowy o podobnym charakterze.
Zwolnienie podmiotowe z VAT
Zgodnie z art. 113 ust. 1 Ustawy z dnia 11 marca 2004 roku o podatku od towarów i usług (zwanej dalej ustawą o VAT) zwalnia się od podatku VAT sprzedaż dokonywaną przez podatnika posiadającego siedzibę działalności gospodarczej na terytorium RP, u którego wartość sprzedaży, z wyłączeniem podatku VAT, nie przekroczyła w poprzednim ani bieżącym roku podatkowym kwoty 200 000 zł.
Jest to zwolnienie podmiotowe z VAT i umożliwia podatnikowi korzystanie ze zwolnienia z VAT w stosunku do sprzedawanych towarów lub usług. Podatnik nie dolicza do ustalonej przez siebie ceny sprzedaży podatku VAT należnego (według właściwej stawki). Z drugiej strony nie ma prawa do odliczenia podatku VAT naliczonego od dokonywanych zakupów do firmy. Nie wykonuje też wielu obowiązków, które nałożone są na czynnego podatnika VAT.
Są więc plusy i minusy korzystania z tego zwolnienia, dlatego wielu podatników decyduje się na rezygnację z niego i rejestrację do VAT.
Zgodnie z art. 113 ust. 4 ustawy o VAT podatnicy korzystający ze zwolnienia podmiotowego z VAT mają prawo zrezygnować z niego pod warunkiem zawiadomienia na piśmie o tym zamiarze naczelnika urzędu skarbowego:
- przed początkiem miesiąca, w którym rezygnują ze zwolnienia w przypadku podatników kontynuujących działalność w kolejnym roku;
- przed dniem wykonania tej czynności w przypadku podatników rozpoczynających w trakcie roku podatkowego wykonywanie sprzedaży.
W tym miejscu pojawia się bardzo istotne i ciekawe dla podatnika pytanie. Czy podatnik, który korzystał ze zwolnienia z VAT i w tym okresie nabył środek trwały, może po rejestracji do VAT odliczyć podatek VAT od tego nabycia?
Korekta od nabyć środków trwałych po rezygnacji ze zwolnienia z VAT
Okazuje się, że jest taka możliwość.
Na mocy art. 91 ust. 7 ustawy o VAT podatnik może dokonać korekty podatku VAT naliczonego w przypadku, gdy:
- miał prawo do odliczenia podatku VAT naliczonego od wykorzystywanego przez siebie towaru lub usługi i dokonał takiego odliczenia, albo
- nie miał takiego prawa, a następnie zmieniło się prawo do obniżenia kwoty podatku należnego o kwotę podatku naliczonego od tego towaru lub usługi.
Mowa tu o przypadku, gdy podatnik był czynnym podatnikiem VAT, następnie odliczył podatek VAT z faktury za zakup środka trwałego, wyposażenia, towaru handlowego, materiału, by kolejny raz postanowił powrócić lub skorzystać ze zwolnienia z VAT. Drugi przypadek to odwrotność powyższej sytuacji.
Jednakże w obu sytuacjach ustawodawca wskazuje na możliwość korekty podatku VAT naliczonego od powyższych nabyć. W niniejszej publikacji skupiono uwagę na drugim przypadku.
Podstawową rzeczą, jaką należy wziąć pod uwagę, jest okres, przez który podatnik może dokonać korekty, a więc odliczyć VAT po rezygnacji ze zwolnienia z VAT.
Kolejna rzecz to kiedy można odliczyć podatek VAT, a więc dokonać korekty polegającej na odliczeniu podatku VAT od zakupu środka trwałego dokonanego w okresie zwolnienia z VAT. Wszystkie zależności zaprezentowano w poniższej tabeli.
Korekta VAT polegająca na odliczeniu podatku VAT od nabycia środka trwałego po rezygnacji ze zwolnienia z VAT | ||
Zasady korekty VAT z podziałem na wartość środków trwałych | Środki trwałe o wartości do 15 000 zł | Środki trwałe o wartości powyżej 15 000 zł |
Ogólna zasada | Korekty podatku VAT naliczonego podatnik dokonuje po zakończeniu roku, w którym środki trwałe zostały oddane do użytkowania | Korekty podatku VAT naliczonego podatnik dokonuje w ciągu 5 kolejnych lat, a w przypadku nieruchomości i praw wieczystego użytkowania gruntów – w ciągu 10 lat |
Okres, w którym podatnik może dokonać korekty | 12 miesięcy, licząc od końca miesiąca wprowadzenia środków trwałych do użytkowania w działalności Korekty tej nie dokonuje się, jeżeli od końca okresu rozliczeniowego, w którym wydano środki trwałe do użytkowania, upłynęło 12 miesięcy |
– licząc od roku, w którym środki trwałe zostały oddane do użytkowania |
W którym miesiącu dokonać korekty – odliczenia podatku VAT | Korekty podatku VAT naliczonego polegającej na odliczeniu podatku VAT (wcześniej nieodliczonego) podatnik dokonuje w deklaracji podatkowej składanej za okres rozliczeniowy, w którym wystąpiła rezygnacja ze zwolnienia z VAT | Korekty podatku VAT naliczonego polegającej na odliczeniu podatku VAT (wcześniej nieodliczonego) podatnik dokonuje za pierwszy okres rozliczeniowy roku następującego po roku podatkowym, za który dokonuje się korekty (rok rezygnacji ze zwolnienia) W przypadku zakończenia działalności gospodarczej korekty tej podatnik dokonuje w deklaracji podatkowej za ostatni okres rozliczeniowy |
Kwota korekty | Pełna wartość podatku VAT naliczonego od zakupu środka trwałego dokonanego w okresie zwolnienia z VAT |
– wartości podatku VAT naliczonego od zakupu środka trwałego dokonanego w okresie zwolnienia z VAT |
Przykład 1.
Podatnik zwolniony z VAT nabył we wrześniu 2024 roku środek trwały o wartości 20 000 zł netto. Następnie dokonał rezygnacji ze zwolnienia z VAT 1 marca 2025 roku i stał się czynnym podatnikiem VAT. Pierwszą ewidencję i deklarację JPK_V7X złożył za marzec 2025 roku.
Podatnik chce dokonać korekty podatku VAT naliczonego od środka trwałego nabytego w okresie korzystania ze zwolnienia z VAT. Zmienił przeznaczenie użytkowania środka trwałego z działalności zwolnionej z VAT na działalność opodatkowaną VAT w ciągu 5 lat od miesiąca przyjęcia środka trwałego do używania.
W takim wypadku ma prawo do dokonania odliczenia podatku VAT naliczonego z faktury za zakup środka trwałego w wysokości 4/5 podatku VAT, a dokładnie:
- w ewidencji i deklaracji JPK_V7X za okres 01/2026 r. – 1/5,
- w ewidencji i deklaracji JPK_V7X za okres 01/2027 r. – 1/5,
- w ewidencji i deklaracji JPK_V7X za okres 01/2028 r. – 1/5,
- w ewidencji i deklaracji JPK_V7X za okres 01/2029 r. – 1/5.
Przykład 2.
Podatnik zwolniony z VAT nabył we wrześniu 2024 roku środek trwały o wartości 12 000 zł netto. Następnie dokonał rezygnacji ze zwolnienia z VAT 1 kwietnia 2025 roku i stał się czynnym podatnikiem VAT. Pierwszą ewidencję i deklarację JPK_V7X złożył za kwiecień 2025 roku.
Podatnik chce dokonać korekty podatku VAT naliczonego od środka trwałego nabytego w okresie korzystania ze zwolnienia z VAT. Zmienił przeznaczenie użytkowania środka trwałego z działalności zwolnionej z VAT na działalność opodatkowaną VAT w ciągu 12 miesięcy, a zatem może skorzystać z korekty podatku VAT naliczonego.
W takiej sytuacji ma prawo do dokonania odliczenia pełnej kwoty podatku VAT naliczonego z faktury za zakup środka trwałego w ewidencji i deklaracji JPK_V7X za okres 01/2025 r.
Końcowo należy wspomnieć, że ww. korekty podatnicy powinni dokonać przy każdej kolejnej zmianie prawa do odliczeń podatku VAT, jeżeli zmiany te nastąpią w okresie korekty:
- 12 miesięcy – dla środków trwałych o wartości do 15 000 zł,
- 5 lat – dla środków trwałych o wartości powyżej 15 000 zł.
