Częstą konsekwencją wystąpienia wspólnika ze spółki jest otrzymanie środków trwałych użytkowanych w spółce. W jaki sposób postąpić w przypadku, gdy były wspólnik chce wykorzystać dane składniki majątku w innej firmie? Odpowiadamy, jak wygląda amortyzacja środka trwałego po wystąpieniu wspólnika ze spółki.
Spółka osobowa – charakterystyka
Do spółek osobowych zaliczyć możemy:
- spółkę cywilną,
- spółkę jawną,
- spółkę partnerską,
- spółkę komandytową,
- spółkę komandytowo-akcyjną.
Zasady tworzenia i funkcjonowania spółki cywilnej uregulowane zostały w art. 860–875 Kodeksu cywilnego, a pozostałych spółek w Kodeksie spółek handlowych.
Najprostszym typem spółki osobowej jest spółka cywilna, dlatego na jej podstawie omówimy zagadnienie amortyzacji środka trwałego otrzymanego w związku z wystąpieniem wspólnika ze spółki.
Czym jest spółka cywilna?
Do zarejestrowania spółki niezbędnych jest minimum dwóch wspólników, którymi mogą być zarówno osoby fizyczne, jak i osoby prawne. Sama spółka nie posiada osobowości prawnej, co oznacza, że podmiotem wszelkich praw i obowiązków są jej wspólnicy. Majątek spółki cywilnej stanowi majątek wspólny wspólników, którzy za jej zobowiązania odpowiadają solidarnie całym swoim majątkiem. Co do zasady udział każdego wspólnika w zysku jest równy, jednak zawarta umowa może stanowić inaczej.
Spółka cywilna jest zakładana na podstawie pisemnej umowy wspólników. Nie jest wymagane, aby umowa była sporządzona notarialnie. Spółka cywilna nie posiada statusu przedsiębiorcy, przedsiębiorcami są bowiem wspólnicy spółki w zakresie wykonywanej przez nich działalności gospodarczej.
Do głównych zalet prowadzenia spółki cywilnej możemy zaliczyć stosunkowo niski koszt założenia (w przepisach nie określono minimalnego kapitału zakładowego, wkładem własnym mogą być środki pieniężne, wiedza czy specjalistyczne umiejętności wspólników), a także możliwość rozliczenia na podstawie podatkowej księgi przychodów i rozchodów czy ryczałtem od przychodów ewidencjonowanych, a zatem stosowanie uproszczonej księgowości – tańszej i mniej wymagającej.
Wystąpienie wspólnika ze spółki cywilnej
Spółka cywilna wraz z upływem czasu może się zmieniać na wielu płaszczyznach, począwszy od zakresu jej działania aż do wspólników tworzących spółkę. Dość częstym przypadkiem zmian w strukturze spółki cywilnej jest wystąpienie wspólnika ze spółki.
„Jeżeli spółka została zawarta na czas nieoznaczony, każdy wspólnik może z niej wystąpić wypowiadając swój udział na trzy miesiące naprzód na koniec roku obrachunkowego”.
Zgodnie z art. 871 ust. 1 Kodeksu cywilnego wspólnikowi występującemu ze spółki zwraca się rzeczy, które wniósł do spółki do używania oraz wypłaca się w pieniądzu wartość jego wkładu oznaczoną w umowie spółki. Dodatkowo na podstawie art. 871 ust. 2 wypłaca się występującemu wspólnikowi w pieniądzu taką część wartości wspólnego majątku pozostałego po odliczeniu wartości wkładów wszystkich wspólników, jaka odpowiada stosunkowi, w którym występujący wspólnik uczestniczył w zyskach spółki.
Należy pamiętać, że zgodnie z art. 24 ust. 3a ustawy o PIT w razie wystąpienia wspólnika ze spółki cywilnej sporządza się wykaz składników majątku na dzień wystąpienia wspólnika z takiej spółki. Wykaz powinien zawierać m.in. następujące dane: liczbę porządkową, nazwę składnika majątku, datę nabycia, wartość początkową, metodę amortyzacji, sumę odpisów amortyzacyjnych, wysokość wypłaconych środków pieniężnych należnych wspólnikom z tytułu udziału w spółce na dzień ich wystąpienia ze spółki.
Amortyzacja środka trwałego po wystąpieniu wspólnika ze spółki
Przedsiębiorca występujący ze spółki, chcący zaliczyć określony składnik majątku do środków trwałych w jednoosobowej działalności gospodarczej, stanowiący wcześniej środek trwały w spółce cywilnej, w której był wspólnikiem, powinien zwrócić szczególną uwagę na sposób ujęcia go w ewidencji środków trwałych. Na podstawie art. 22g ust. 14c i art. 22h ust. 3c ustawy podatku dochodowym od osób fizycznych w przypadku otrzymania środków trwałych w związku z wystąpieniem wspólnika ze spółki cywilnej wartość początkową środków trwałych ustala się w wysokości wartości początkowej określonej w ewidencji (wykazie) tej spółki, a odpisów amortyzacyjnych dokonuje się z uwzględnieniem dotychczasowej wysokości odpisów oraz poprzez kontynuację metody amortyzacji przyjętej przez spółkę.
W praktyce oznacza to, że wprowadzając składnik majątku otrzymany w wyniku wystąpienia wspólnika ze spółki cywilnej do ewidencji środków trwałych w jednoosobowej działalności gospodarczej, należy kontynuować rozpoczętą w spółce cywilnej amortyzację.
Powyższe stanowisko zaprezentowane zostało w interpretacji indywidualnej z 2 lipca 2013 r., sygn. ITPB1/415-394/13/WM, w której Dyrektor Izby Skarbowej w Bydgoszczy stwierdza, co następuje:
„W przedmiotowym zdarzeniu przyszłym zastosowanie znajdą przepisy art. 22g ust. 14c i 22h ust. 3c ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, dotyczące kontynuowania amortyzacji z uwzględnieniem dotychczasowych odpisów amortyzacyjnych. Oznacza to, że wartość początkową środków trwałych przekazanych Wnioskodawcy na mocy czynności o których mowa we wniosku, należy ustalić w wysokości określonej w ewidencji (wykazie) spółki cywilnej, natomiast odpisów amortyzacyjnych Wnioskodawca powinien dokonywać z uwzględnieniem dotychczasowej wysokości odpisów oraz kontynuować metodę amortyzacji przyjętą przez spółkę cywilną, której był wspólnikiem”.
Klasyfikacja i amortyzacja budynku usługowo-mieszkalnego - warto wiedzieć
Jednorazowa amortyzacja maszyn i urządzeń
Jednorazowa amortyzacja środków trwałych o wartości powyżej 10 000 zł
Jednorazowa amortyzacja środków trwałych
Przykład 1.
Pan Wojciech będący wspólnikiem spółki cywilnej zdecydował się wystąpić ze spółki, w związku z czym otrzymał środek trwały – maszynę produkcyjną. Zamierza on użytkować maszynę w jednoosobowej działalności gospodarczej. W jaki sposób należy wycenić oraz amortyzować składnik majątku?
Pan Wojciech, wprowadzając maszynę produkcyjną do ewidencji środków trwałych, powinien określić jej wartość początkową z uwzględnieniem odpisów amortyzacyjnych dokonanych w ramach spółki cywilnej na podstawie wykazu składników majątku na dzień wystąpienia wspólnika ze spółki.
Podsumowując, możemy stwierdzić, że wystąpienie wspólnika ze spółki cywilnej i otrzymanie z tego tytułu składników majątkowych używanych w spółce może rodzić konsekwencje podatkowe, takie jak np. obowiązek opodatkowania ich dalszej sprzedaży czy kontynuowania amortyzacji w razie wprowadzenia ich do środków trwałych innej firmy.
