Ustawa o finansowaniu społecznościowym dla przedsięwzięć gospodarczych i pomocy kredytobiorcom uregulowała w polskim prawie tzw. crowdfunding, czyli społecznościowe finansowanie projektów. Regulacje dla tego sektora wynikają także z Rozporządzenia Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) 2020/1503 z dnia 7 października 2020 roku w sprawie europejskich dostawców usług finansowania społecznościowego dla przedsięwzięć gospodarczych oraz zmieniające rozporządzenie (UE) 2017/1129 i dyrektywę (UE) 2019/1937. Przeczytaj poniższy artykuł i dowiedz się więcej o aspektach prawnych crowdfundingu.
Jakich rodzajów crowdfundingu dotyczy ustawa?
Polska ustawa regulująca crowdfunding dotyczy dostawców usług finansowania społecznościowego w rozumieniu przepisów unijnych. Chodzi w tym wypadku o osobę prawną świadczącą usługi finansowania społecznościowego.
Przez usługi finansowania społecznościowego rozumie się kojarzenie inwestorów zainteresowanych finansowaniem przedsięwzięć gospodarczych z właścicielami projektów z wykorzystaniem platformy finansowania społecznościowego, obejmujące którekolwiek z poniższych działań:
- ułatwianie udzielania pożyczek;
- subemisję bez gwarancji przejęcia emisji, o której mowa w sekcji A pkt 7 załącznika I do dyrektywy 2014/65/UE, w odniesieniu do zbywalnych papierów wartościowych i instrumentów dopuszczonych na potrzeby finansowania społecznościowego, wystawionych przez właścicieli projektów lub spółkę celową, oraz przyjmowanie i przekazywanie zleceń klientów, o których mowa w pkt 1 tej sekcji, w odniesieniu do tych zbywalnych papierów wartościowych i instrumentów dopuszczonych na potrzeby finansowania społecznościowego.
Ustawa wprowadziła szczególne wymogi prowadzenia działalności w zakresie świadczenia usług finansowania społecznościowego dla przedsięwzięć gospodarczych oraz uregulowała organizację i tryb wykonywania nadzoru nad dostawcami usług finansowania społecznościowego dla przedsięwzięć gospodarczych.
Czy crowdfunding wymaga zezwolenie i nadzoru KNF?
Osoba prawna, która zamierza świadczyć usługi finansowania społecznościowego, składa do właściwego organu państwa członkowskiego, w którym ma swoją siedzibę, wniosek o udzielenie zezwolenia na prowadzenie działalności jako dostawca usług finansowania społecznościowego.
Od dostawcy usług finansowania społecznościowego pobiera się roczną opłatę ustalaną na podstawie średniej wartości przychodów z tytułu świadczenia usług finansowania społecznościowego w okresie ostatnich 3 lat obrotowych poprzedzających rok, za który opłata jest należna, w wysokości nie większej niż 0,5% tej średniej, jednak nie mniejszej niż równowartość w złotych 750 euro.
KNF ocenia, czy dostawcy usług finansowania społecznościowego przestrzegają obowiązków przewidzianych w rozporządzeniu. Organ ten określa częstotliwość i szczegółowość tej oceny, biorąc pod uwagę charakter, skalę i stopień złożoności działalności danego dostawcy usług finansowania społecznościowego. Do celów tej oceny odpowiedni właściwy organ może poddać danego dostawcę usług finansowania społecznościowego kontroli na miejscu.
Dostawcy usług finansowania społecznościowego bez zbędnej zwłoki powiadamiają odpowiedni właściwy organ o wszelkich istotnych zmianach warunków uzyskania zezwolenia i na żądanie przekazują informacje potrzebne do oceny przestrzegania przez nich rozporządzenia.
Crowdfunding a arkusz kluczowych informacji inwestycyjnych i obowiązki informacyjne
Dostawca usług finansowania społecznościowego, corocznie i z zachowaniem poufności, przekazuje KNF wykaz projektów finansowanych za pośrednictwem swojej platformy finansowania społecznościowego.
Dostawca usług finansowania społecznościowego przekazuje Komisji Nadzoru Finansowego informacje dotyczące prowadzonej przez niego działalności, jego sytuacji finansowej oraz zdarzeń, które mogą mieć wpływ na jego działalność w zakresie świadczenia usług finansowania społecznościowego lub jego sytuację finansową.
Dostawca usług finansowania społecznościowego świadczący usługę ułatwiania udzielania pożyczek przekazuje Komisji arkusz kluczowych informacji inwestycyjnych sporządzony w związku z ofertą finansowania społecznościowego co najmniej 7 dni roboczych przed dniem przekazania tego arkusza potencjalnym inwestorom.
Dostawca usług finansowania społecznościowego świadczący usługę indywidualnego zarządzania portfelem pożyczek przekazuje Komisji arkusz kluczowych informacji inwestycyjnych na poziomie platformy co najmniej 7 dni roboczych przed dniem udostępnienia tego arkusza potencjalnym inwestorom.
Właściciel projektu realizujący projekt związany z udzielaniem pożyczek może udostępnić arkusz kluczowych informacji inwestycyjnych w odniesieniu do danej oferty finansowania społecznościowego na swojej stronie internetowej nie wcześniej niż po udostępnieniu tego arkusza do publicznej wiadomości przez dostawcę usług finansowania społecznościowego, wraz z informacją, że udział w tej ofercie jest możliwy wyłącznie za pośrednictwem dostawcy usług finansowania społecznościowego wskazanego przez właściciela projektu.
Ochrona inwestorów i obowiązki informacyjne w crowdfundingu
Wszystkie informacje, w tym komunikaty marketingowe przekazywane klientom przez dostawców usług finansowania społecznościowego na temat ich samych, kosztów, ryzyk finansowych i opłat związanych z usługami lub inwestycjami w zakresie finansowania społecznościowego, kryteriów wyboru projektów opartych na finansowaniu społecznościowym oraz na temat charakteru usług finansowania społecznościowego i ryzyk związanych z tymi usługami muszą być rzetelne, jasne oraz nie mogą wprowadzać w błąd.
Dostawcy usług finansowania społecznościowego informują swoich klientów o tym, że ich usługi nie są objęte systemem gwarancji depozytów ustanowionym zgodnie z dyrektywą 2014/49/UE oraz że zbywalne papiery wartościowe lub instrumenty dopuszczone na potrzeby finansowania społecznościowego nabyte za pośrednictwem ich platformy nie są objęte systemem rekompensat dla inwestorów ustanowionym zgodnie z dyrektywą 97/9/WE.
Wszystkie informacje, które mają być dostarczone, są przekazywane klientom zawsze, gdy jest to stosowne, i co najmniej przed zawarciem transakcji finansowania społecznościowego.
Informacje udostępnia się wszystkim klientom na wyraźnie oznaczonej i łatwo dostępnej części strony internetowej platformy finansowania społecznościowego oraz w niedyskryminujący sposób.
Przykład
Czy inwestor może uzyskać informację o punktowej ocenie kredytowej lub sposobach wyceny ofert?
Jeżeli dostawcy usług finansowania społecznościowego stosują punktowe oceny kredytowe względem projektów opartych na finansowaniu społecznościowym lub proponują wycenę ofert tego finansowania na swojej platformie, udostępniają opis metodyki stosowanej do obliczania takich punktowych ocen kredytowych lub wycen. Jeżeli obliczenia opierają się na sprawozdaniach finansowych, które nie zostały zbadane, wyraźnie ujawnia się to w opisie metody.
Dostawcy usług finansowania społecznościowego, którzy świadczą usługi polegające na ułatwianiu udzielania pożyczek:
- corocznie ujawniają informacje dotyczące współczynników niewykonania zobowiązań w odniesieniu do projektów opartych na finansowaniu społecznościowym oferowanych na ich platformach w ciągu co najmniej ostatnich 36 miesięcy, oraz
- publikują w terminie 4 miesięcy od zakończenia każdego roku obrotowego oświadczenie o wynikach.
