Rosnąca inflacja powoduje, że coraz więcej osób zastanawia się, w jaki sposób ulokować oszczędności, aby uchronić je przed utratą wartości. Jedną z opcji jest zakup surowców, a konkretnie fizycznych sztabek złota. W naszym dzisiejszym artykule przeanalizujemy, jakie skutki podatkowe niesie za sobą inwestowanie w złoto.
Inwestowanie w złoto poprzez zakup złota od mennicy a podatek PCC
W myśl art. 1 ust. 1 pkt 1 lit. a) ustawy PCC podatkowi temu podlegają umowy sprzedaży oraz zamiany rzeczy i praw majątkowych.
Osoba fizyczna kupująca złoto musi zatem pamiętać, że jako nabywca obciążona jest obowiązkiem podatkowym w zakresie podatku od czynności cywilnoprawnych.
Jednakże taki obowiązek nie zawsze przekształci się w zobowiązanie podatkowe.
Należy jednak wskazać, że stosownie do art. 2 pkt 4 lit. a) ww. ustawy nie podlegają podatkowi czynności cywilnoprawne, inne niż umowa spółki i jej zmiany, jeżeli przynajmniej jedna ze stron z tytułu dokonania tej czynności jest opodatkowana podatkiem od towarów i usług.
Trzeba przy tym zaznaczyć, że o wyłączeniu z opodatkowania podatkiem od czynności cywilnoprawnych nie decyduje okoliczność, że strony tej umowy mają status podatnika podatku od towarów i usług, lecz wyłącznie fakt, że przynajmniej jedna ze stron z tytułu dokonania tej konkretnej czynności jest opodatkowana podatkiem od towarów i usług lub jest z tego podatku zwolniona.
Wyłączenie danej czynności cywilnoprawnej z opodatkowania podatkiem od czynności cywilnoprawnych ma więc miejsce tylko w przypadku gdy z tytułu dokonania tej właśnie czynności jedna ze stron jest podatnikiem podatku od towarów i usług. W praktyce przy zawieraniu umowy sprzedaży status podatnika podatku od towarów i usług co do zasady posiada sprzedający. Nie jest istotny w tym przypadku status prawnopodatkowy kupującego, gdyż z tytułu zakupu towaru lub usługi nie powstaje u niego obowiązek w podatku od towarów i usług. Samo nabycie nie powoduje powstania obrotu w rozumieniu podatku VAT.
Powyższe rozważania mają istotne znaczenie w kontekście zakupu fizycznego złota np. z mennicy. Mennica jako przedsiębiorca jest podatnikiem podatku VAT, co oznacza, że sprzedając sztabkę złota, dokonuje odpłatnej dostawy towarów będącej czynnością opodatkowaną podatkiem VAT.
To z kolei oznacza dla kupującego, że z tytułu takiej umowy sprzedaży nie jest on zobligowany do odprowadzenia podatku PCC.
Na marginesie wskażmy też, że zgodnie z art. 122 ustawy o VAT zwalnia się od podatku dostawę złota inwestycyjnego. Natomiast zgodnie z definicją zawartą w art. 121 ust. 1 ustawy o VAT pod pojęciem złota inwestycyjnego rozumie się m.in. złoto w postaci sztabek lub płytek o próbie co najmniej 995-tysięcznych.
Przykład 1.
Osoba fizyczna kupuje sztabkę złota od mennicy. W takim przypadku mennica występuje jako podatnik podatku VAT dokonujący odpłatnej dostawy towaru, która jednak korzysta ze zwolnienia od podatku VAT. To powoduje, że kupujący nie ma obowiązku odprowadzenia z tego tytułu podatku PCC. Transakcja dokumentowana jest fakturą wystawioną przez mennicę.
Inwestowanie w złoto poprzez zakup złota od osoby fizycznej a podatek PCC
Natomiast z inną sytuacją będziemy mieli do czynienia, jeżeli transakcja zakupu złota miałaby miejsce pomiędzy osobami fizycznymi nieprowadzącymi działalności gospodarczej.
W takim okolicznościach żadna z osób dysponująca swoim majątkiem prywatnym nie jest traktowana jako podatnik podatku VAT. To zatem powoduje, że kupujący jest w tym przypadku podmiotem zobowiązanym do rozliczenia podatku PCC.
Jednak w tym miejscu należy wspomnieć o możliwym do zastosowania zwolnieniu od podatku PCC.
Otóż, jak podaje art. 9 pkt 6 ustawy PCC, zwalnia się jednak od podatku sprzedaż rzeczy ruchomych, jeżeli podstawa opodatkowania nie przekracza 1000 zł. Jeżeli wartość rzeczy przekracza 1000 zł, opodatkowaniu podlega całość, a nie nadwyżka ponad 1000 zł. Stawka podatku przy umowie sprzedaży rzeczy ruchomych wynosi 2%.
Warto także pamiętać, że opodatkowaniu podatkiem od czynności cywilnoprawnych podlegają umowy sprzedaży jako poszczególne jednostkowe czynności cywilnoprawne, niezależnie od sposobu dokumentowania zawartych czynności.
Jeżeli np. w jednym dniu zostanie zawartych kilka umów sprzedaży, każda z nich będzie podlegać odrębnie opodatkowaniu podatkiem od czynności cywilnoprawnych, chyba że wartość przedmiotu konkretnej umowy sprzedaży nie będzie przekraczała 1000 zł. Wówczas będzie miało zastosowanie zwolnienie podatkowe określone w art. 9 pkt 6 ustawy o podatku od czynności cywilnoprawnych.
Jak podaje Dyrektor IS w Katowicach w interpretacji z 18 kwietnia 2011 roku (nr IBPBII/436-58/11/MZ), każda czynność sprzedaży, na podstawie której wnioskodawca będzie nabywać złoto dewizowe o wartości rynkowej przekraczającej 1000 zł, będzie podlegać opodatkowaniu podatkiem od czynności cywilnoprawnych na podstawie art. 1 ust. 1 pkt 1 lit. a) ustawy o podatku od czynności cywilnoprawnych. Z tytułu zawarcia każdej umowy kupna-sprzedaży tego złota podatek od czynności cywilnoprawnych należny będzie w wysokości 2%, naliczanej od wartości rynkowej nabywanego towaru. Obowiązek zapłaty podatku będzie ciążył na kupującym.
Zgodnie z art. 3 ust. 1 pkt 1 ustawy PCC obowiązek podatkowy powstaje z chwilą dokonania czynności cywilnoprawnej.
Natomiast w myśl art. 535 kc przez umowę sprzedaży sprzedawca zobowiązuje się przenieść na kupującego własność rzeczy i wydać mu rzecz, a kupujący zobowiązuje się rzecz odebrać i zapłacić sprzedawcy cenę.
Podkreślenia zatem wymaga, że umowa sprzedaży staje się skuteczna przez samo porozumienie. Do skutecznego zawarcia umowy sprzedaży nie jest zatem konieczne ani wydanie przedmiotu umowy sprzedaży, ani zapłacenie ceny.
Kupujący w terminie 14 dni od dnia powstania obowiązku podatkowego (chwila dokonania czynności cywilnoprawnej) jest zobowiązany do zapłaty podatku. Wraz z zapłatą podatku trzeba złożyć deklarację PCC-3. Dla ustalenia podstawy opodatkowania czynność zakupu złota należy kierować się wartością rynkową złota.
Przykład 2.
Dwie osoby fizyczne nieprowadzące działalności gospodarczych zawarły umowę sprzedaży sztabki złota o wartości 2500 zł. Umowa została zawarta 1 września, natomiast wydanie złota miało miejsce 7 września. W takim przypadku po stronie kupującego powstał obowiązek podatkowy 1 września. W terminie do 15 września powinien zatem złożyć deklarację PCC-3 i zapłacić podatek wg stawki 2%. Podstawą opodatkowania będzie w tym przypadku kwota 2500 zł (zwolnienie z art. 9 pkt 6 ustawy PCC nie znajduje zastosowania).
Na zakończenie wskażmy, jakie skutki podatkowe wywoła sprzedaż złota przez osobę fizyczną w ramach jej majątku prywatnego.
Jeżeli takie odpłatne zbycie nie następuje w wykonaniu pozarolniczej działalności gospodarczej, to należy kierować się dyspozycją określoną w art. 10 ust. 1 pkt 8 lit. d) ustawy o PIT.
Ww. przepis podaje, że opodatkowaniu podatkiem PIT podlega odpłatne zbycie rzeczy ruchomych (za które uważa się również sztabki złota), jeżeli zostało dokonane przed upływem pół roku, licząc od końca miesiąca, w którym nastąpiło nabycie.
W konsekwencji, jeśli termin ten upłynął, to sprzedaż złota będzie dla osoby fizycznej wolna od podatku PIT.
