Głośna ostatnimi czasy Konstytucja Biznesu stanowi tak naprawdę pakiet ustaw mających na celu poprawę warunków funkcjonowania przedsiębiorców na polskim rynku. Jednym z założeń ustawodawcy było wprowadzenie licznych uproszczeń dla małych i średnich firm. W tym zakresie warto wskazać na nową konstrukcję w polskim prawie, jaką jest działalność nieewidencjonowana. W poniższym artykule przedstawimy zasady funkcjonowania tego typu działalności.
Ramy prawne
Działalność nieewidencjonowana została uregulowana w ustawie z dnia 6 marca 2018 r. Prawo przedsiębiorców. Regulacja ta zacznie obowiązywać od 30 kwietnia 2018 r. Akt określa bardzo ważne pojęcia z zakresu ogólnie rozumianej przedsiębiorczości. Przede wszystkim wyjaśnia, jak należy rozumieć działalność gospodarczą oraz przedsiębiorcę.
Jak wynika z definicji zawartej w art. 3 ustawy działalnością gospodarczą jest zorganizowana działalność zarobkowa wykonywana we własnym imieniu i w sposób ciągły. Natomiast art. 4 ww. ustawy wyjaśnia, że przedsiębiorcą jest osoba fizyczna, osoba prawna lub jednostka organizacyjna niebędąca osobą prawną, której odrębna ustawa przyznaje zdolność prawną, wykonująca działalność gospodarczą. Przedsiębiorcami są także wspólnicy spółki cywilnej w zakresie wykonywanej przez nich działalności gospodarczej.
W kontekście analizowanego przez nas zagadnienia należy sięgnąć do art. 5 Prawa przedsiębiorców. W świetle tego przepisu nie stanowi działalności gospodarczej działalność wykonywana przez osobę fizyczną, której przychód należny z tej działalności nie przekracza w żadnym miesiącu 50% kwoty minimalnego wynagrodzenia, o którym mowa w ustawie z dnia 10 października 2002 r. o minimalnym wynagrodzeniu za pracę, i która w okresie ostatnich 60 miesięcy nie wykonywała działalności gospodarczej.
Działalność nieewidencjonowana - warunki wykonywania
Jak zatem widać z przedstawionego przepisu, w przypadku spełnienia powyższych warunków prowadzona przez osobę fizyczną działalność zarobkowa nie będzie kwalifikowana jako działalność gospodarcza. Warto podkreślić, że regulacja odnosi się wyłącznie do osób fizycznych, w konsekwencji działalność nieewidencjonowana nie będzie miała zastosowania do spółki cywilnej.
Jednym z warunków jest, aby przychód należny z tytułu tej działalności nie był wyższy niż 50% kwoty minimalnego wynagrodzenia obowiązującego w danym roku kalendarzowym. Ponieważ przepisy mają wejść w życie w 2018 r., przychód, który będzie mogła uzyskać osoba fizyczna z tytułu działalności nieewidencjonowanej, nie będzie mógł przekroczyć 1050 zł miesięcznie.
Ponadto warto podkreślić, że w przepisie mowa o przychodach należnych, a nie tych faktycznie otrzymanych. Przez przychody należne rozumie się kwoty należne, choćby nie zostały faktycznie otrzymane, po wyłączeniu wartości zwróconych towarów, udzielonych bonifikat i skont. Definicja przychodu należnego jest zbieżna z tą zawartą w ustawie o podatku dochodowym od osób fizycznych.
Kolejnym wymienionym w ustawie warunkiem dla skorzystania z działalności nieewidencjonowanej jest brak wykonywania działalności gospodarczej w okresie ostatnich 60 miesięcy.
Skutki prowadzenia działalności nieewidencjonowanej
Konsekwencją wypełnienia warunków dla działalności nieewidencjonowanej jest wyłączenie z zakresu wszelkich przepisów dotyczących działalności gospodarczej. Jeszcze raz należy bowiem zaznaczyć, że działalność nieewidencjonowana nie jest działalnością gospodarczą. W rezultacie osoba fizyczna, która wykonuje działalność niestanowiącą zgodnie z przepisami Prawa przedsiębiorców działalności gospodarczej, nie będzie miała obowiązku złożenia wniosku o wpis do Centralnej Ewidencji i Informacji o Działalności Gospodarczej (CEIDG).
Dodatkowo, skoro taka forma aktywności nie będzie działalnością gospodarczą, to również nie będzie stanowiła tytułu do ubezpieczeń społecznych i ubezpieczenia zdrowotnego. Osoba fizyczna, która będzie wykonywała działalność nieewidencjonowaną, nie będzie miała obowiązku zgłoszenia siebie do ubezpieczeń społecznych i do ubezpieczenia zdrowotnego albo do ubezpieczenia zdrowotnego.
Dobrowolność skorzystania z działalności nieewidencjonowanej
Na zakończenie trzeba koniecznie wskazać, iż prowadzenie działalności w formie nieewidencjonowanej jest prawem, a nie obowiązkiem obywatela. Oznacza to, że nawet pomimo okoliczności spełnienia opisanych powyżej przesłanek dana osoba fizyczna może zdecydować się na prowadzenie działalności gospodarczej i w związku z tym może złożyć wniosek o wpis do Centralnej Ewidencji i Informacji o Działalności Gospodarczej. Działalność ta staje się działalnością gospodarczą z dniem określonym we wniosku.
Z nieco inną sytuacją mamy do czynienia w przypadku, gdy przychód należny danej osoby fizycznej przekroczy w miesiącu kwotę 1050 zł. Taka okoliczność skutkuje przekształceniem działalności nieewidencjonowanej w działalność gospodarczą, począwszy od dnia, w którym nastąpiło przekroczenie wskazanej kwoty. Z powyższym wiąże się również określony obowiązek. Otóż osoba wykonująca działalność gospodarczą składa wniosek o wpis do Centralnej Ewidencji i Informacji o Działalności Gospodarczej w terminie 7 dni od dnia, w którym nastąpiło przekształcenie działalności.
Przykład 1.
Załóżmy, że osoba fizyczna od maja 2018 r. prowadzi działalność nieewidencjonowaną. W miesiącach od maja do lipca jej miesięczny przychód należny nie przekroczył kwoty 1050 zł. 20 sierpnia miesięczny przychód należny z tej działalności osiągnął poziom 1100 zł. W konsekwencji od tego dnia mamy do czynienia z działalnością gospodarczą, zaś osoba fizyczna ma obowiązek do 27 sierpnia złożyć wniosek o wpis do CEIDG.
