Ekspansja firmy na rynki zagraniczne wydaje się dla wielu przedsiębiorców dużym wyzwaniem. Brak wiedzy na temat warunków prowadzenia działalności na poszczególnych rynkach oraz źródeł wsparcia finansowego i doradczego dla eksporterów (w tym informacji o dofinansowaniu z UE) to hamulce skutecznie blokujące zdobywanie zagranicznych rynków. Jakie instytucje wspierają rozwój mikro-, małych i średnich przedsiębiorstw na rynkach międzynarodowych? Jakie programy dofinansowują udział przedsiębiorców w zagranicznych targach i misjach gospodarczych? Na powyższe pytania odpowiadamy w niniejszym artykule.
Ekspansja firmy na rynki zagraniczne - jakie instytucje oferują wsparcie doradcze dla eksporterów?
Jeżeli firma rozważa wejście ze swoim towarami lub usługami na rynki zagraniczne, w pierwszej kolejności powinna skorzystać ze wsparcia doradczego, które oferują polskie instytucje. Do kogo zwrócić się po pomoc? Wsparcie informacyjne w handlu zagranicznym oferują m.in.:
- Krajowa Izba Gospodarcza, która na stałe współpracuje z rządem oraz agencjami rządowymi w realizacji projektów międzynarodowych. Organizuje seminaria, konferencje i inne wydarzenia poświęcone poszczególnym rynkom zagranicznym, szczególnie istotnym z punktu widzenia perspektywy rozwoju polskiego eksportu, oraz realizuje wiele projektów dofinansowanych ze środków UE, a także funduszu norweskiego i szwajcarskiego,
- Polska Agencja Inwestycji i Handlu działająca na rzecz promocji polskiej gospodarki poprzez wzmocnienie rozpoznawalności polskich marek na międzynarodowych rynkach, promocję rodzimych produktów i usług, pomoc przedsiębiorcom w wyborze optymalnej ścieżki ekspansji za granicą,
- Centra Obsługi Inwestorów i Eksporterów, działające zazwyczaj przy urzędach marszałkowskich poszczególnych województw, oferują usługi informacyjne w zakresie prowadzenia działalności eksportowej oraz pomoc w nawiązywaniu kontaktu z partnerami zagranicznymi,
- Polski Fundusz Rozwoju, czyli grupa instytucji oferujących m.in. wsparcie finansowe i doradcze w zakresie rozwoju eksportu i ekspansji zagranicznej polskich przedsiębiorstw,
- Polska Agencja Rozwoju Przedsiębiorczości wspierająca działalność innowacyjną i badawczą przedsiębiorców, rozwój regionalny oraz wzrost eksportu.
Dotacje na rozwój eksportu w ramach programów regionalnych
W nowej perspektywie finansowej na lata 2021–2027 najwięcej możliwości na pozyskanie dotacji na ekspansję firmy na rynki zagraniczne stwarzają programy regionalne. Każde województwo wdraża swój program, którego zakres interwencji został zatwierdzony przez Komisją Europejską. Projekty dotyczące internacjonalizacji mają na celu systemową koordynację działań prowadzących do zwiększania potencjału eksportowego produktów i usług oferowanych przez przedsiębiorstwa z sektora MŚP.
Obok udziału w wydarzeniach (targach, misjach gospodarczych, wizytach studyjnych) w ramach działania planowane jest zwiększenie kompetencji firm do ekspansji międzynarodowej, w tym rozwoju na wybranych rynkach. Przedsiębiorca ma również możliwość nabycia kompetencji dotyczących: prezentacji firmy, przygotowania oferty, poszukiwania partnerów podczas targów oraz prowadzenia rozmów biznesowych z partnerami z określonych krajów. Zadania projektowe skupione są zazwyczaj wokół regionalnych inteligentnych specjalizacji, które zostały określone przez poszczególne województwa.
Jak wygląda w praktyce uzyskanie wsparcia na internacjonalizację przedsiębiorstwa? W konkursie ogłoszonym przez Urząd Marszałkowski wyłaniana jest agencja działająca na rzecz rozwoju województwa, której powierza się środki na realizację zadania.
Udział w misjach gospodarczych i targach na przykładzie województwa zachodniopomorskiego
W województwie zachodniopomorskim realizowany jest obecnie projekt pt. Wzmocnienie pozycji regionalnej gospodarki, Pomorze Zachodnie – Ster na innowacje (Regionalny Program Operacyjny Województwa Zachodniopomorskiego). Do realizacji zadania wyłoniono Centrum Inicjatyw Gospodarczych, które jest certyfikowanym regionalnym partnerem Polskiej Agencji Inwestycji i Handlu.
Misje gospodarcze organizowane przez Centrum mają na celu umożliwić lokalnym przedsiębiorcom ekspansję na rynki zagraniczne. Kierunki realizowanych wyjazdów określane są z uwzględnieniem trendów gospodarczych, a także regionalnych specjalizacji Pomorza Zachodniego.
W latach 2020–2023 organizowane są 2 typy misji wyjazdowych: indywidualne i grupowe. Wyjazd indywidualny obejmuje dofinansowanie do kwoty 6000 zł określonych kosztów związanych z udziałem w wybranych przez przedsiębiorcę targach, konferencjach, warsztatach. Natomiast Misja Grupowa to propozycja udziału w wybranych targach. Kompleksową organizacją wyjazdu zajmuje się w całości Biuro Wspierania Przedsiębiorczości. Koszty związane z transportem, noclegiem, zakupem wejściówek finansowane są w całości z projektu. Szczegóły oraz dokumenty rekrutacyjne dostępne są na stronie: www.cig.wzp.pl
Przedsiębiorcy zainteresowani udziałem w podobnym projekcie realizowanym na terenie innego województwa powinni szukać informacji na stronach poszczególnych urzędów marszałkowskich.
Jak uzyskać dotację na internacjonalizację przedsiębiorstwa w ramach ścieżki SMART?
Najpopularniejszy obecnie program wsparcia dla przedsiębiorców, czyli ścieżka SMART (Fundusze Europejskie dla Nowoczesnej Gospodarki), stwarza możliwość pozyskania dotacji na internacjonalizację przedsiębiorstwa. Istnieje jednak jeden podstawowy warunek. Projekt musi składać się z co najmniej jednego modułu obligatoryjnego (realizacja prac badawczo-rozwojowych lub wdrożenie innowacji), aby możliwa była realizacja modułu fakultatywnego Internacjonalizacja. Wówczas możliwa jest promocja zagraniczna produktów przedsiębiorstwa poprzez udział w międzynarodowych targach i misjach gospodarczych, a także uzyskanie prawa własności przemysłowej poza Polską. Maksymalny poziom dofinansowania nie może przekroczyć 20% wybranego modułu obligatoryjnego.
Ekspansja firmy na rynki zagraniczne - dla kogo dotacje z programu INNOGLOBO?
W programie INNOGLOBO o wsparcie mogą ubiegać się m.in. mikro-, małe, średnie i duże przedsiębiorstwa, które zamierzają rozpocząć ekspansję na rynki zagraniczne w zakresie rozwijania, adaptacji czy wprowadzenia nowoczesnych rozwiązań technologicznych. Dofinansowanie można przeznaczyć na realizację badań przemysłowych i prac rozwojowych, których wyniki mogą być skomercjalizowane, a wypracowane w toku prac B+R produkty – wprowadzone na rynek międzynarodowy. Składane w ramach konkursu wnioski muszą wpisywać się swoją tematyką w przynajmniej jedną ze specjalizacji znajdujących się na aktualnej liście Krajowych Inteligentnych Specjalizacji. Projekt musi być realizowany z partnerem zagranicznym pochodzącym z państwa, z którym Polska utrzymuje stosunki dyplomatyczne.
Przy wyszukiwaniu partnerów pomocna może okazać się wyszukiwarka dostępna pod adresem: www.partfinder.ncbr.gov.pl, która kojarzy podmioty z sektora nauki i przemysłu z całego świata.
Obecnie trwa trzecia edycja programu, w której ramach do podziału jest 10 mln zł. Minimalna kwota dofinansowania zadań realizowanych w ramach projektu wynosi 400 tys. zł, a maksymalna 1,5 mln zł. Wnioski można składać do Narodowego Centrum Badań i Rozwoju w terminie do 30 września br. przy wykorzystaniu platformy ePUAP lub drogą e-mailową. INNOGLOBO to program adresowany przede wszystkim dla innowatorów, którzy chcą odnieść sukces na skalę międzynarodową.
Jakie formy finansowego wsparcia eksportu oferuje Bank Gospodarstwa Krajowego?
Firmy, które eksportują towary lub usługi na rynki zagraniczne (w tym rynki podwyższonego ryzyka), mogą skorzystać z dostępnych w Banku Gospodarstwa Krajowego instrumentów finansowego wsparcia eksportu w postaci:
- gwarancji bankowych – zabezpieczenia wykonania przez kontrahenta zobowiązań umownych (gwarancja wadialna, gwarancja dobrego wykonania kontraktu, gwarancja zwrotu zaliczki z kontraktu, gwarancja rękojmi),
- wykupu wierzytelności z kontraktów eksportowych poprzez refinansowanie kredytu udzielonego zagranicznemu kontrahentowi przez polskiego eksportera ubezpieczonego w Korporacji Ubezpieczeń Kredytów Eksportowych,
- kredytu banku nabywcy – przeznaczonego na sfinansowanie polskich towarów i usług inwestycyjnych przez importerów z krajów o podwyższonym ryzyku,
- kredytu dla nabywcy – udzielanego zagranicznym importerom (polski eksporter po zrealizowaniu części lub całości kontraktu otrzymuje środki bezpośrednio z BGK, obciążając jednocześnie rachunek kredytowy importera),
- prefinansowania eksportu – krótkoterminowego kredytu obrotowego udzielanego polskim eksporterom na realizację kontraktu eksportowego.
Wymienione instrumenty finansowego wspierania polskiego eksportu zmniejszają ryzyko braku zapłaty za wysłane towary lub zrealizowane na rzecz zagranicznego kontrahenta usługi, a także dają możliwość finansowania inwestycji, w których polska spółka występuje w roli generalnego wykonawcy lub głównego dostawcy.
Czym jest Fundusz Ekspansji Zagranicznej?
Fundusz Ekspansji Zagranicznej daje polskim firmom możliwość współfinansowania ich zagranicznych projektów inwestycyjnych poprzez pożyczki lub objęcie udziałów mniejszościowych z odkupem na warunkach rynkowych.
Fundusz może finansować zarówno przejęcie zagranicznej spółki, utworzenie nowej spółki, jak i dalszy rozwój już istniejącej zagranicznej spółki zależnej polskiej firmy. Produkt skierowany jest przede wszystkim do firm, które mają odpowiednie doświadczenie i kadrę z kompetencjami do prowadzenia zagranicznego biznesu opartego na sprawdzonym w Polsce modelu lub rozszerzającego dotychczasową rodzimą działalność firmy.
Najlepszym momentem na skorzystanie z Funduszu Ekspansji Zagranicznej jest etap tworzenia struktur zagranicznego projektu inwestycyjnego i precyzowania jego koncepcji zarówno w krajach Unii Europejskiej, jak i krajach rozwijających się oraz wysokiego ryzyka. Wielkość inwestycji w jeden projekt może sięgać nawet kilkunastu milionów euro, ale nie może stanowić więcej niż 50% wartości całej inwestycji. Instytucją odpowiedzialną za wdrażanie jest Polski Fundusz Rozwoju Towarzystwo Funduszy Inwestycyjnych S.A.
Jakie korzyści daje program Erasmus dla młodych przedsiębiorców?
Młody przedsiębiorca lub osoba, która dopiero planuje rozpocząć przygodę z własną działalnością, dzięki programowi Erasmus dla młodych przedsiębiorców może ubiegać się o sfinansowanie uczenia się od doświadczonych ludzi biznesu prowadzących firmy w innych państwach Unii Europejskiej. Przedsiębiorcy w perspektywie długofalowej czerpią korzyści z szerokiej sieci kontaktów i mogą zdecydować się na kontynuowanie współpracy w ramach długoterminowego partnerstwa biznesowego (np. spółki joint-venture, podwykonawstwo, stosunki wykonawca-dostawca itp.)
Całkowity czas pobytu młodego przedsiębiorcy u firmy przyjmującej może trwać maksymalnie 6 miesięcy, a uczestnik programu uzyskuje stypendium pozwalające pokryć część wydatków związanych z pobytem za granicą. Więcej informacji o projekcie dostępnych jest na stronie: www.erasmus-entrepreneurs.eu.
Pierwszym krokiem w planowaniu ekspansji firmy na rynki zagraniczne powinno być bezpłatne doradztwo oferowane w tym zakresie m.in. przez instytucje wymienione w artykule. Określenie mocnych i słabych stron danego przedsięwzięcia jest warunkiem koniecznym do wyboru odpowiednich instrumentów finansowych, które ułatwią internacjonalizację przedsiębiorstwa. Doskonałym źródłem informacji o organizowanych misjach i targach gospodarczych jest strona internetowa: www.trade.gov.pl
