Wspólne rozliczenie małżonków pozwala w większości przypadków na optymalizację podatkową w zakresie podatku dochodowego. Aby rozliczyć się wspólnie, należy spełnić ustawowo nałożone warunki. Trzeba mieć na uwadze, że mimo spełnienia warunków warto przed wspólnym rozliczeniem sprawdzić, czy jest ono korzystne, czy może jednak warto rozliczyć się indywidualnie (osobno).
Warunki do wspólnego rozliczenia małżonków
Zgodnie z art. 6 ust. 2 ustawy o PIT wspólne rozliczenie z małżonkiem jest możliwe, jeżeli:
- małżonkowie pozostawali w danym roku w związku małżeńskim;
- pomiędzy małżonkami w danym roku występowała wspólność majątkowa;
- małżonkowie podlegają nieograniczonemu obowiązkowi podatkowemu w Polsce.
Przykład 1.
Pani Magdalena prowadzi jednoosobową działalność gospodarczą, którą rozlicza na zasadach ogólnych. W marcu 2023 roku zawarła związek małżeński z panem Marcinem (mają zawartą wspólność majątkową), który przez cały rok był bezrobotny. Czy pani Magdalena mimo zawarcia związku małżeńskiego w trakcie roku może dokonać wspólnego rozliczenia za 2023 rok?
W związku z tym, że Polski Ład wprowadził zmiany w tym zakresie, możliwe jest wspólne rozliczenie, mimo że związek małżeński został zawarty w ciągu roku. Natomiast mimo to należy spełnić dodatkowe warunki, o których mowa poniżej.
Aby rozliczyć się wspólnie:
żaden z małżonków nie może podlegać opodatkowaniu:
- podatkiem liniowym;
- ryczałtem od przychodów ewidencjonowanych (z wyjątkiem najmu prywatnego);
- na zasadach wynikających z ustawy o podatku tonażowym lub ustawy o aktywizacji przemysłu okrętowego i przemysłów komplementarnych.
małżonkowie (w tym również zmarły małżonek) w roku podatkowym, za który dokonują rozliczenia:
- podlegali nieograniczonemu obowiązkowi podatkowemu, tj. byli rezydentami polskimi lub
- posiada na terytorium Polski centrum interesów osobistych lub gospodarczych, czyli ośrodek interesów życiowych
- lub przebywa na terytorium Polski dłużej niż 183 dni w roku podatkowym.
Osoby te podlegają obowiązkowi podatkowemu od całości swoich dochodów (przychodów) bez względu na miejsce położenia źródeł przychodów (nieograniczony obowiązek podatkowy).
- mieli miejsce zamieszkania dla celów podatkowych w innym niż Rzeczpospolita Polska państwie Unii Europejskiej, Europejskiego Obszaru Gospodarczego albo Konfederacji Szwajcarskiej lub jeżeli jeden z nich podlegał nieograniczonemu obowiązkowi podatkowemu w Polsce, a drugi miał miejsce zamieszkania dla celów podatkowych w innym niż Polska państwie Unii Europejskiej, Europejskiego Obszaru Gospodarczego albo w Konfederacji Szwajcarskiej – jeżeli osiągnęli podlegające opodatkowaniu na terytorium Polski przychody w wysokości stanowiącej łącznie co najmniej 75% całkowitego przychodu (czyli przychody osiągnięte ze wszystkich źródeł przychodów – także przychody zwolnione z opodatkowania – bez względu na miejsce ich położenia) osiągniętego przez oboje małżonków w danym roku podatkowym i udokumentowali certyfikatem rezydencji miejsce zamieszkania dla celów podatkowych.
Kiedy małżonkowie nie tracą możliwości wspólnego rozliczenia?
Przywileju wspólnego opodatkowania nie tracą małżonkowie, jeżeli osiągają przychody z:
- działalności rolniczej;
- najmu prywatnego (podnajmu, dzierżawy, poddzierżawy lub innych umów o podobnym charakterze) opodatkowanych 8,5/12,5% od przychodów ewidencjonowanych; w takim przypadku małżonkowie składają odrębne zeznania podatkowe z najmu prywatnego (PIT-28) i wspólne z pozostałych dochodów opodatkowanych według skali podatkowej (PIT-37 lub PIT-36). Trzeba tu jednak zwrócić uwagę, że umowy najmu nie mogą być zawierane w ramach prowadzonej pozarolniczej działalności gospodarczej;
- kapitałów pieniężnych (wykazywanych w zeznaniu PIT-38) czy też dochodów opodatkowanych 19% podatkiem zryczałtowanym, np. z dywidendy, z wygranych, z odsetek od depozytów bankowych, ze sprzedaży nieruchomości.
W przypadku wspólnego rozliczenia małżonków należy mieć na uwadze preferencyjne rozliczenie, jakie ze sobą niesie. Otóż małżonkowie, przy wspólnym rozliczeniu, mogą dokonać opodatkowania wspólnie osiągniętego dochodu (po uprzednim dokonaniu odliczeń od dochodu odrębnie przez każdego z nich). Podatek liczony jest więc od połowy łącznych dochodów małżonków, który mnoży się przez dwa. W tym przypadku występuje zatem również podwójna kwota wolna od podatku. Co ważne, tę zasadę rozliczeń można również stosować w przypadku gdy jeden z małżonków wcale nie osiąga dochodu (wówczas przy takim małżonku wskazuje się 0 zł dochodu).
Przykład 2.
Pan Stefan prowadzi jednoosobową działalność gospodarczą na zasadach ogólnych. Osiągnął z tego tytułu w 2022 roku dochód w kwocie 150 000 zł. W sierpniu 2022 roku zawarł związek małżeński z panią Ewą, która przez cały rok podatkowy nie pracowała, więc nie uzyskiwała dochodów. Ile wyniesie podatek w sytuacji, gdy dokonają wspólnego rozliczenia podatkowego?
Małżonkowie w przypadku wspólnego rozliczenia będą zobowiązani do zapłacenia podatku w kwocie 10 800 zł. Gdyby pan Stefan rozliczył się indywidualnie, zapłaciłby podatek w kwocie 20 400 zł.
Obliczenia:
Dochód podzielony na małżonków : 150 000 zł / 2 = 75 000 zł
Podstawa opodatkowania (zaokrąglona): 75 000 zł
Podatek (zaokrąglony): (75 000 x 12% - 3 600) x 2 = 10 800 zł
Podatek (bez rozliczenia indywidualnego): (120 000 x 12% - 3 600) + [(150 000 - 120 000) x 32%] = 20 400 zł
Najczęstsze pytania o wspólne rozliczenie małżonków
Razem z małżonką rozliczamy podatek dochodowy w dwóch różnych urzędach skarbowych. Który z nich będzie tym właściwym? Czy musimy informować drugi urząd o wspólnym rozliczeniu?
Czy jeśli w trakcie roku zmarł mój małżonek, będę mogła dokonać z nim wspólnego rozliczenia?
Prowadzę działalność opodatkowaną ryczałtem, jednakże nie osiągnąłem żadnego przychodu. W międzyczasie byłem zatrudniony na umowę o pracę. Czy fakt, że nie osiągnąłem żadnego przychodu z działalności, pozwoli mi na rozliczenie z małżonką?
Złożyłem zeznanie roczne indywidualnie. Natomiast przeliczyłem i zdecydowanie bardziej opłaca mi się rozliczenie wspólnie z małżonką. Czy mogę dokonać korekty i rozliczyć się wspólnie z małżonką?
Złożyłem zeznanie roczne wspólnie z małżonką. Natomiast przeliczyłem i zdecydowanie bardziej opłaca mi się rozliczenie indywidualne. Czy mogę dokonać korekty i rozliczyć się indywidualnie?
W grudniu 2022 roku rozwiodłam się z mężem. Natomiast sądowe uprawomocnienie wyroku nastąpiło w 2023 roku. Czy możemy dokonać wspólnego rozliczenia?
Rozliczyłam się z małżonkiem i wyszedł nam podatek do zapłaty. Na który mikrorachunek podatkowy powinniśmy dokonać wpłaty, mój czy męża? Czy może na oba po połowie podatku?
