Czy dopuszczalna jest kontrola przesyłek pocztowych podatników przez fiskus? Jak daleko z weryfikacją poprawności działania przedsiębiorcy może sięgnąć? Szczegółowa analiza na ten temat w dalszej treści artykułu.
Uprawnienia w ramach kontroli celno-skarbowej
Analizując przepisy podatkowe w interesującym nas zakresie, możemy odnaleźć art. 64 ust. 2 ustawy o KAS, gdzie podano, że funkcjonariusze w ramach kontroli celno-skarbowej są uprawnieni również do:
- przeprowadzania rewizji towarów, wyrobów i środków przewozowych, w tym z użyciem urządzeń technicznych i psów służbowych;
- przeszukania osób;
- konwoju i strzeżenia towarów;
- kontroli przesyłek pocztowych;
- zatrzymywania pojazdów i wykonywania innych czynności z zakresu kontroli ruchu drogowego;
- zatrzymywania i kontrolowania statków.
W konsekwencji kontrola przesyłek początkowych może mieć miejsce w toku kontroli celno-skarbowej. Jest to o tyle istotne, że fiskus nie może kontrolować przesyłek pocztowych w toku czynności sprawdzających, postępowania podatkowego czy nawet kontroli podatkowej. Takie uprawnienie ma wyłącznie w ramach kontroli celno-skarbowej, czyli tzw. kontroli twardej.
Dodatkowo zauważmy, że do przeprowadzenia takiej kontroli są uprawnieni tylko funkcjonariusze służby celno-skarbowej.
Zasady przeprowadzania rewizji przesyłek pocztowych
Rozwijając przedstawiony temat, wskażmy, że zgodnie z art. 70 ust. 1 ustawy o KAS w celu kontroli przesyłek pocztowych naczelnik urzędu celno-skarbowego może w szczególności kontrolować dokumenty dotyczące przesyłek pocztowych oraz sprawdzać liczbę przywożonych lub wywożonych przesyłek pocztowych z liczbą wskazaną w wykazie zdawczym.
Natomiast w świetle art. 70 ust. 2 ustawy o KAS rewizję przesyłek pocztowych i pobieranie próbek towarów w nich przesyłanych przeprowadza się w obecności pracownika placówki pocztowej. Chodzi o pracownika jednostki organizacyjnej, operatora pocztowego lub agenta pocztowego, w której można zawrzeć umowę o świadczenie usługi pocztowej lub która doręcza adresatom przesyłki pocztowe lub kwoty pieniężne określone w przekazach pocztowych, albo innego wyodrębnionego i oznaczonego przez operatora pocztowego miejsca, w którym można zawrzeć umowę o świadczenie usługi pocztowej lub odebrać przesyłkę pocztową lub kwotę pieniężną określoną w przekazie pocztowym.
Zwróćmy zatem uwagę, że kontrola przesyłek pocztowych na podstawie art. 70 ustawy o KAS może odbywać się w 2 trybach:
- kontrola dokumentów związanych z przesyłką bez ingerowania w zawartość przesyłki (ust. 1);
- rewizja przesyłki, czyli sprawdzenie jej zawartości (ust. 2).
Co istotne, przy rewizji mogą być obecni również zgłaszający, nadawca lub odbiorca przesyłki pocztowej.
Warto wskazać, że na podstawie art. 70 ust. 3 ustawy o KAS wydano Rozporządzenie z 23 lutego 2017 roku w sprawie sposobu wykonywania kontroli przesyłek pocztowych. Rozporządzenie różnicuje kontrolę przesyłek w zakresie tego, czy są one wyprowadzone z terytorium Polski, czy też z są wprowadzane na terytorium Polski.
W myśl § 2 rozporządzenia w przypadku przesyłek pocztowych, które są przemieszczane między terytorium Rzeczypospolitej Polskiej a pozostałą częścią obszaru celnego Unii Europejskiej, kontrola wykonywana przez naczelnika urzędu celno-skarbowego polega na:
- kontroli dokumentów towarzyszących przesyłce pocztowej;
- ustaleniu, czy towary znajdujące się w przesyłce pocztowej nie są towarami, o których mowa w art. 5 ust. 1 ustawy Prawo celne (chodzi o towary, których obrót podlega zakazom lub ograniczeniom, a także do przemieszczania towarów, których nabycie wewnątrzwspólnotowe lub dostawa wewnątrzwspólnotowa podlega opodatkowaniu podatkiem akcyzowym);
- rewizji przesyłki pocztowej;
- pobraniu próbek towarów znajdujących się w przesyłce pocztowej.
Zgodnie zaś z § 3 rozporządzenia w przypadku przesyłek pocztowych, które są przemieszczane na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej, kontrola wykonywana przez naczelnika urzędu celno-skarbowego polega na:
- kontroli dokumentów towarzyszących przesyłce pocztowej;
- ustaleniu, czy nie zostały naruszone przepisy mające zastosowanie do towarów lub wyrobów akcyzowych;
- rewizji przesyłki pocztowej;
- pobraniu próbek towarów lub wyrobów akcyzowych znajdujących się w przesyłce pocztowej.
Naczelnik urzędu celno-skarbowego typuje przesyłki pocztowe do rewizji na podstawie analizy ryzyka lub wyników kontroli dokumentów oraz kontroli wykonywanej z użyciem urządzeń technicznych lub psów służbowych. W toku rewizji naczelnik urzędu celno-skarbowego ustala liczbę i rodzaj znajdujących się w przesyłce pocztowej towarów lub wyrobów akcyzowych oraz może ustalić ich wartość. Po przeprowadzeniu rewizji naczelnik urzędu celno-skarbowego na przesyłkach pocztowych otwartych do rewizji dokonuje adnotacji o przeprowadzeniu rewizji, wskazując podstawę prawną jej przeprowadzenia, oraz przystawia pieczęć okrągłą „Polska-Cło”.
Kontrola przesyłek pocztowych podatników przez fiskus - uprawnienia
W tym miejscu warto też wskazać, że przepis dotyczy kontroli przesyłki, ale nie kontroli korespondencji. Jak wynika z art. 49 Konstytucji, zapewnia się wolność i ochronę tajemnicy komunikowania się. Ich ograniczenie może nastąpić jedynie w przypadkach określonych w ustawie i w sposób w niej określony.
Ponadto zgodnie z ustawą Prawo pocztowe czym innym jest przesyłka pocztowa, a czym innym przesyłka listowa. Jak wynika z treści art. 3 pkt 20 ww. ustawy, przesyłka listowa oznacza przesyłkę pocztową z korespondencją lub druk, z wyłączeniem przesyłek reklamowych. Natomiast zgodnie z art. 3 pkt 21 tejże ustawy przesyłka pocztowa to rzecz opatrzona oznaczeniem adresata i adresem, przedłożona do przyjęcia lub przyjęta przez operatora pocztowego w celu przemieszczenia i doręczenia adresatowi.
Analizowany przez nas art. 70 ustawy o KAS odnosi się wyłącznie do przesyłek pocztowych, co oznacza, że funkcjonariusze urzędu celno-skarbowego nie mają prawa do kontroli korespondencji, nawet jeżeli w zrewidowanej przesyłce pocztowej znajduje się list.
Ustawa o KAS dopuszcza kontrolę korespondencji (w tym korespondencji prowadzonej za pomocą środków komunikacji elektronicznej) wyłącznie w zakresie czynności operacyjno-rozpoznawczych, podejmowanych przez funkcjonariuszy UCS wykonujących czynności operacyjno-rozpoznawcze, w celu wykrycia, ustalenia sprawców oraz uzyskania i utrwalenia dowodów przestępstw określonych w art. 118 ustawy o KAS.
Podsumowując, należy zatem stwierdzić, że przepisy prawa podatkowego przewidują możliwość rewizji przesyłek pocztowych, przy czym takie sprawdzenie może odbywać się wyłącznie w ramach kontroli celno-skarbowej.
Polecamy:
