Mniejsze składki do ZUS przez 5 i pół roku - podstawowe regulacje prawne

Prowadzenie działalności gospodarczej w obecnych realiach ekonomicznych staje się coraz trudniejsze. W celu zachęty obywateli do podejmowania ryzyka w tym zakresie ustawodawca przewidział różne udogodnienia zmniejszające obciążenia składkowe i podatkowe. Czy jest zatem możliwe, aby płacić mniejsze składki do ZUS przez 5 i pół roku? Podpowiadamy poniżej w artykule.

Jak płacić mniejsze składki do ZUS przez 5 i pół roku – podstawowe regulacje prawne

Omawiając problematykę odprowadzania składek do ZUS-u w niższej wysokości przez 5 i pół roku, będziemy odwoływać się do postanowień, które zostały zawarte w następujących aktach prawnych:

• Ustawie z dnia 13 października 1998 roku o systemie ubezpieczeń społecznych, zwanej dalej „ustawą systemową”;

• Ustawie z dnia 6 marca 2018 roku – Prawo przedsiębiorców, zwanej dalej „Prawem przedsiębiorców”.

Możliwość skorzystania z Ulgi na start

Pierwszą z możliwości, po którą może sięgnąć osoba zamierzająca podjąć działalność gospodarczą, jest tzw. Ulga na start. Udogodnienie to jest adresowane do przedsiębiorców podejmujących działalność po raz pierwszy lub kolejny raz – ale po upływie 5-letniego okresu od ostatniego zawieszenia albo zakończenia działalności. 

Przepisu art. 18 ust. 1 Prawa przedsiębiorców nie stosuje się do osób spełniających warunki określone w art. 5a Ustawy z dnia 20 grudnia 1990 roku o ubezpieczeniu społecznym rolników. Dotyczy to zatem rolnika lub domownika, który jest objęty ubezpieczeniem w pełnym zakresie z mocy ustawy nieprzerwanie przez co najmniej 3 lata i rozpocznie prowadzenie pozarolniczej działalności gospodarczej lub rozpocznie współpracę przy prowadzeniu tej działalności. Wskazany rolnik lub domownik podlega nadal temu ubezpieczeniu w okresie prowadzenia pozarolniczej działalności gospodarczej lub współpracy przy prowadzeniu tej działalności, jeżeli spełnia jednocześnie następujące warunki: 

• złoży w KRUS oświadczenie o kontynuowaniu tego ubezpieczenia w terminie 14 dni od dnia rozpoczęcia wykonywania pozarolniczej działalności gospodarczej lub współpracy przy tej działalności;

• jednocześnie nadal prowadzi działalność rolniczą lub stale pracuje w gospodarstwie rolnym, obejmującym obszar użytków rolnych powyżej 1 ha przeliczeniowego, lub w dziale specjalnym;

• nie jest pracownikiem i nie pozostaje w stosunku służbowym;

• nie ma ustalonego prawa do emerytury lub renty albo do świadczeń z ubezpieczeń społecznych;

• kwota należnego podatku dochodowego za poprzedni rok podatkowy od przychodów z pozarolniczej działalności gospodarczej nie przekracza kwoty granicznej.

Jeżeli przynajmniej 1 z powyższych warunków nie został spełniony, to rolnik lub domownik objęty jest obowiązkiem składkowym, w związku z czym może skorzystać z Ulgi na start według ogólnie przyjętych reguł.

Obniżenie składek na ZUS przez okres 24 miesięcy

Kolejnym preferencyjnym rozwiązaniem dla przedsiębiorców jest możliwość skorzystania z 2-letniego okresu opłacania składek na ZUS w obniżonej wysokości. 

Regulacje zawarte w art. 18a ust. 1 ustawy systemowej nie mają jednak zastosowania do osób, które:

• prowadzą lub w okresie ostatnich 60 miesięcy kalendarzowych przed dniem rozpoczęcia wykonywania działalności gospodarczej prowadziły pozarolniczą działalność;

• wykonują działalność gospodarczą na rzecz byłego pracodawcy, na którego rzecz przed dniem rozpoczęcia działalności gospodarczej w bieżącym lub w poprzednim roku kalendarzowym wykonywały w ramach stosunku pracy lub spółdzielczego stosunku pracy czynności wchodzące w zakres wykonywanej działalności gospodarczej.

Korzyści wynikające ze stosowania omawianego obniżenia polegają na przyjęciu innej podstawy ustalenia zobowiązań składkowych – zamiast 60% procent prognozowanego przeciętnego wynagrodzenia w standardowym przypadku preferencyjna stawka wynosi 30% minimalnego wynagrodzenia za pracę. Oznacza to, że w 2023 roku podstawa oskładkowania zmieni się dwukrotnie:

• od stycznia jest to 1047 zł;

• od lipca natomiast 1080 zł.

W przypadku gdy przedsiębiorca korzysta z preferencyjnego obniżenia składek na ZUS, przy czym jest to jego jedyny tytuł do obligatoryjnych ubezpieczeń społecznych, jest zwolniony z obowiązku uiszczania składek na FP oraz FS.

Korzystanie z obniżenia nie wpływa natomiast na opłacanie składki zdrowotnej – trzeba ją odprowadzać. Wysokość tej składki jest uzależniona od sposobu rozliczania podatku dochodowego (na zasadach ogólnych lub w formie podatku liniowego).

Mały ZUS Plus – preferencyjne ustalenie podstawy oskładkowania 

Kolejnym sposobem i jednocześnie ostatnim w ramach omawianej tematyki dotyczącej płacenia niższych składek na ubezpieczenia społeczne jest tzw. Mały ZUS Plus. Regulacje prawne określające zasady stosowania tego rozwiązania zostały zawarte w art. 18c ustawy systemowej.

Aby przedsiębiorca mógł skorzystać z udogodnień przewidzianych w ramach Małego ZUS Plus, musi spełniać następujące warunki:

• jego przychody uzyskane z pozarolniczej działalności gospodarczej prowadzonej przez pełny poprzedni rok kalendarzowy nie przekroczyły 120 000 zł;

• przedsiębiorca prowadził działalność gospodarczą w poprzednim roku kalendarzowym przez co najmniej 60 dni kalendarzowych.

Przeciętny miesięczny dochód z pozarolniczej działalności gospodarczej uzyskany w poprzednim roku kalendarzowym oblicza się według następującego wzoru: 

• roczny dochód z pozarolniczej działalności gospodarczej uzyskany w poprzednim roku kalendarzowym należy podzielić przez liczbę dni kalendarzowych prowadzenia wspomnianej działalności w poprzednim roku kalendarzowym, a następnie

• uzyskany wynik trzeba pomnożyć przez 30, oraz 

• zaokrąglić do pełnych groszy w górę, jeśli końcówka jest równa lub wyższa niż 0,5 grosza, lub w dół, jeżeli jest niższa. 

Przepisy ustawy systemowej określają ograniczenia podstawy wymiaru składek dla przedsiębiorcy korzystającego z udogodnienia w formie Małego ZUS Plus. Zgodnie z art. 18c ust. 2 ustawy systemowej podstawa wymiaru składek w odniesieniu do wskazanego przedsiębiorcy nie może przekroczyć 60% prognozowanego przeciętnego wynagrodzenia na dany rok kalendarzowy i nie może być niższa niż 30% kwoty minimalnego wynagrodzenia za pracę obowiązującego w styczniu danego roku. 

Mniejsze składki do ZUS przez 5 i pół roku - podsumowanie

Czy przedsiębiorca może płacić do ZUS-u niższe składki nawet przez 5 i pół roku? Okazuje się, że jest to możliwe, przy czym wymagane jest spełnienie przez zainteresowanego warunków określonych w przepisach. Pierwszą możliwością jest skorzystanie z Ulgi na start, w ramach której osoba wykonująca pozarolniczą działalność gospodarczą nie podlega obowiązkowym ubezpieczeniom społecznym przez okres 6 miesięcy od dnia podjęcia działalności gospodarczej. Następnie przedsiębiorca ma możliwość skorzystania z 2-letniego okresu opłacania składek na ZUS w obniżonej wysokości. Kolejnym preferencyjnym rozwiązaniem dla osób prowadzących własny biznes jest Mały ZUS Plus, który umożliwia opłacanie składek na ubezpieczenia społeczne przez maksymalnie 36 miesięcy w okresie kolejnych 60 miesięcy kalendarzowych.