Osoby zakładające działalność gospodarczą powinny wiedzieć, że mogą skorzystać z ulgi na start. Oznacza to, że przez pewien okres będą opłacać wyłącznie składkę zdrowotną. Ponadto jednym z obowiązków jest przekazywanie co miesiąc deklaracji DRA. W artykule wyjaśniamy, jak wypełnić deklarację DRA na przykładzie ulgi na start, korzystając z opodatkowania w formie podatku liniowego lub skali.
Do kiedy przekazywać DRA do ZUS-u?
Deklaracja DRA to dokument, w którym wykazane są podstawy składek i składki na ubezpieczenia społeczne oraz zdrowotne. Od 2022 roku każdy przedsiębiorca jest zobowiązany przekazywać taką deklaracje do ZUS-u co miesiąc. Osoby fizyczne powinny zrobić to do 20. dnia następnego miesiąca za miesiąc poprzedni.
Przykład 1.
Deklarację ZUS DRA za luty należy przekazać do ZUS-u do 20 marca. W tym samym terminie płatnik powinien dokonać zapłaty składek.
Czym jest ulga na start
Osoby rozpoczynające działalność mogą skorzystać z pewnych ulg w opłacaniu składek ZUS. Pierwszą z nich jest ulga na start obejmująca okres 6 miesięcy od dnia podjęcia działalności gospodarczej. Może się nią posiłkować przedsiębiorca będący osobą fizyczną, jeżeli:
- podejmuje działalność gospodarczą po raz pierwszy albo podejmuje ją ponownie po upływie co najmniej 60 miesięcy od dnia jej ostatniego zawieszenia lub zakończenia oraz
- nie wykonuje jej na rzecz byłego pracodawcy, na rzecz którego przed dniem rozpoczęcia działalności gospodarczej w bieżącym lub w poprzednim roku kalendarzowym realizował w ramach stosunku pracy lub spółdzielczego stosunku pracy czynności wchodzące w zakres wykonywanej działalności gospodarczej.
W tym okresie nie podlega się obowiązkowym ubezpieczeniom społecznym, czyli opłaca się jedynie składkę zdrowotną.
Większość przedsiębiorców zgłasza się do tej ulgi, składając odpowiednie deklaracje wraz z wnioskiem CEIDG. Jeżeli jednak tego nie zrobią, wówczas zgłoszenie wysyła się formularzu ZUS ZZA z kodem 05 40 (osoba niepodlegająca ubezpieczeniom społecznym i podlegająca ubezpieczeniu zdrowotnemu zgodnie z art. 18 ust. 1 Ustawy z dnia 6 marca 2018 roku – Prawo przedsiębiorców).
Przykład 2.
Pan Karol rozpoczyna działalność od 2 stycznia 2022 roku. Prawo do korzystania z ulgi na start przysługuje mu przez 6 miesięcy i zakończy się 31 lipca 2022. Gdyby pan Karol rozpoczął działalność 1 stycznia, wówczas z ulgi mógłby korzystać do 31 czerwca 2022 roku.
Składka zdrowotna a zasady ogólne
Od 2022 roku składka zdrowotna zależy od formy opodatkowania, o czym szczegółowo można przeczytać w artykule: Składka zdrowotna osób prowadzących działalność.
Od lutego 2022 roku osoby korzystające z opodatkowania na zasadach ogólnych za każdy miesiąc podlegania ubezpieczeniu wpłacają składkę na ubezpieczenie zdrowotne od miesięcznej podstawy, która stanowi dochód z działalności gospodarczej uzyskany w miesiącu poprzedzającym miesiąc, za który opłacana jest składka, ustalony w następujący sposób:
- dochód za pierwszy miesiąc podlegania ubezpieczeniu w roku składkowym jest ustalany jako różnica między osiągniętymi przychodami a poniesionymi kosztami ich uzyskania, a następnie pomniejszany o kwotę składek na ubezpieczenia społeczne zapłaconych w tym miesiącu (jeżeli nie zostały zaliczone do kosztów uzyskania przychodów);
- dochód za kolejne miesiące ustala się jako różnicę między sumą przychodów osiągniętych od początku roku i sumą kosztów ich uzyskania w rozumieniu ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, poniesionych od początku roku; następnie pomniejszony o sumę dochodów ustalonych za miesiące poprzedzające i o różnicę między sumą składek na ubezpieczenia społeczne, zapłaconych od początku roku, a sumą składek odliczonych w poprzednich miesiącach (dochód nie jest pomniejszany o składki, które zostały zaliczone do kosztów uzyskania przychodów).
Podatek według skali
W przypadku opodatkowania według skali składka zdrowotna stanowi 9% obliczonej według powyższych zasad podstawy. Co ważne, nie może być niższa od 9% minimalnego wynagrodzenia za pracę obowiązującego w danym roku kalendarzowym, czyli w 2022 roku będzie to 270,90 zł (9% z 3010 zł).
Podatek liniowy
Osoby wybierające podatek liniowy będą opłacać składkę zdrowotną w wysokości 4,9% uzyskanego w poprzednim miesiącu dochodu. W ich przypadku składka także nie może być niższa od 9% minimalnego wynagrodzenia w 2022 roku, czyli 270,90 zł (9% z 3010 zł).
Jak wypełnić deklarację DRA - ulga na start i zasady ogólne
W przypadku osób zgłoszonych z kodem 05 40, które korzystają z ulgi w opłacaniu składek i uiszczają jedynie składkę zdrowotną, wypełnianie deklaracji DRA jest stosunkowo proste.
Przykład 3.
Pan Jan w lutym 2022 roku założył działalność i korzysta z opodatkowania według skali. Dokonał zgłoszenia na deklaracji zgłoszeniowej ZUS ZZA z kodem 05 40 00. Jak wypełnić deklarację DRA za marzec, którą należy wysłać do ZUS-u i opłacić do 20 kwietnia?
Blok I w polach:
- 01 – wybrać należy „6” (deklaracje DRA składa do 20. dnia następnego miesiąca za miesiąc poprzedni);
- 02 – tu: 01 03 2022 (identyfikator deklaracji za miesiąc rozliczeniowy, za który rozliczamy należne składki);
- 03–05 nie uzupełnia się.
Blok II to miejsce na dane przedsiębiorcy. Co ważne, dane w tej sekcji należy podać zgodnie z tymi, jakie podano w zgłoszeniu płatnika składek, np. ZUS ZPA/ ZUS ZFA/ ZUS ZIPA lub we wpisie do CEIDG. Pola 04 i 05 wypełnia się tylko wtedy, gdy nie nadano numerów NIP, REGON lub PESEL.
Blok III w polach:
- 01 – wpisuje się „1” (poza przedsiębiorcą nie ma w firmie innych ubezpieczonych);
- 02 i 03 pozostają puste.
Blok IV w polach:
- 01–12, 19–30, 37 wpisuje się 0,00;
- pozostałe należy pozostawić puste.
Blok V pozostaje pusty.
Pan Jan wybrał opodatkowanie według skali, dlatego jego składka zdrowotna zależy od osiągniętego dochodu. W przykładzie wypełniamy deklaracje za marzec, więc do wyliczeń przyjmujemy dane z lutego:
- przychód 6000 zł;
- koszty 2000 zł;
- dochód 4000 zł.
Składka zdrowotna będzie więc wynosić 4000 zł x 9% = 360 zł.
W części VI pola:
- 02, 05 i 07 – wypełnia się kwotą składki zdrowotnej, tu kwotą 360 zł;
- 01, 04 – wpisuje 0,00;
- pozostałe pozostaną puste.
W bloku VII i VIII wpisuje się zera.
Blok IX to podsumowaniem składek, jakie należy zapłacić. W polu:
- 01 – wpisywane jest 0,00;
- 02 – wprowadza się kwotę składki zdrowotnej, tu 360 zł.
Blok X to deklaracja dochodu. W polu:
- 01 – wpisuje się kod tytułu ubezpieczenia, tu 05 40 00;
- 02, 03, 04 – wpisuje się 0,00 (nie opłaca składek społecznych);
- 05 – wpisuje się 4000 zł (podstawę wymiaru składek na ubezpieczenie zdrowotne);
- 06 – nie wypełnia się w tym przypadku (wypełniamy jedynie wówczas, gdy przekroczona została roczna podstawa wymiaru składek na ubezpieczenia emerytalne i rentowe).
Blok XI w polach:
- 01 – zaznacza się X (pan Jan korzysta z opodatkowania według skali);
- 02 – tu 4000 zł (wpisuje się tu ustalony dochód, a w przypadku straty wpisuje się w tym miejscu 0,00);
- 03 – wpisuje się tu 4000 zł, jest to ustalona podstawa. Kwota w tym polu nie może być niższa niż 3010 zł. Natomiast gdy dochód jest wyższy niż 3010 zł, wówczas podstawa (03) równa się dochodowi (02);
- 04 – tu wpisuje się 360 zł (4000 x 9%) – jest to wyliczona składka zdrowotna (wartość z pola podstawa składki x 9%);
- 05–20 pozostają puste.
Sekcja XII pozostaje pusta – uzupełniają ją osoby korzystające z opodatkowania ryczałtem od przychodów ewidencjonowanych.
Przykład 4.
Pan Jan z poprzedniego przykładu wybrał jednak opodatkowanie podatkiem liniowym. W tej sytuacji w deklaracji niektóre z pól będą wypełnione inaczej. W przykładzie wypełniamy deklarację za marzec, więc do wyliczeń przyjmujemy dane z lutego:
- przychód 9000 zł;
- koszty 3000 zł;
- dochód 6000 zł,
Dlatego składka zdrowotna będzie wynosić 6000 zł x 4,9% = 294 zł.
W części VI pola:
- 02, 05 i 07 – wypełnia się kwotą składki zdrowotnej, tu kwotą 294 zł;
- 01, 04 – wpisuje 0,00;
- pozostałe pozostaną puste.
Blok IX to podsumowanie składek, jakie należy zapłacić do ZUS-u. W tym przypadku w polu 02 wprowadza się kwotę 294 zł.
Blok X to deklaracja dochodu. W polu 05 dotyczącym podstawy wymiaru składki na ubezpieczenie zdrowotne wprowadza się 6000 zł.
W bloku XI należy uzupełnić pola:
- 05 – gdzie zaznacza się X (pan Jan korzysta z opodatkowania liniowego);
- 06 – wpisuje się tu ustalony dochód, czyli tu 6000 zł (w przypadku starty wpisuje się 0);
- 07 – jest to ustalona podstawa składki – tu 6000 zł (kwota w tym polu nie może być niższa niż 3010 zł. Natomiast gdy dochód jest:
- niższy bądź równy 5528,46 (06), wówczas podstawa (06) wynosi 3010 zł, a składka zdrowotna 270,90 zł (3010 zł x9%);
- wyższy niż 5528,47, wówczas podstawa (07) równa się dochodowi (06), a składka zdrowotna to podstawa x 4,9 %;
- 08 – tu wpisuje się wyliczoną składkę: 294 zł (6000 x 4,9%);
- 01–04 oraz 09–20 pozostają puste.
Jak wypełnić deklarację DRA w systemie wFirma
Gdy księgowość prowadzi się w systemie wFirma, wówczas w prosty można wygenerować deklarację DRA, w której zostanie wyliczona składka zdrowotna. Można tego dokonać w START » ZUS » DEKLARACJE ROZLICZENIOWE, wybierając opcję DODAJ DEKLARACJĘ. Dzięki temu zostanie utworzona poprawna deklaracja DRA.
Wszyscy przedsiębiorcy od 2022 roku przekazują do ZUS-u deklarację DRA. Dlatego ważne jest, aby wiedzieć, w jaki sposób ją wypełnić i wykazać prawidłowo wyliczoną składkę zdrowotną w zależności od wybranej formy opodatkowania.
