W czasie zawieszenia wykonywania działalności gospodarczej przedsiębiorca zostaje zwolniony z obciążeń publicznoprawnych, w tym z obowiązku opłacania składek na ubezpieczenia społeczne i ubezpieczenie zdrowotne. W praktyce zakres tego zwolnienia zależy od tego, czy okres zawieszenia działalności obejmuje pełny miesiąc kalendarzowy, czy też rozpoczyna się w trakcie trwania miesiąca. O tym czy możliwe jest zawieszenie działalności gospodarczej na mniej niż 30 dni i kto może może tego dokonać piszemy w artykule poniżej.
Kto może zawiesić wykonywanie działalności gospodarczej?
Przedsiębiorca niezatrudniający pracowników może zawiesić wykonywanie działalności gospodarczej z uwzględnieniem przepisów dotyczących ubezpieczeń społecznych. Z uprawnienia tego może skorzystać również przedsiębiorca zatrudniający wyłącznie pracowników przebywających na urlopie macierzyńskim, urlopie na warunkach urlopu macierzyńskiego, urlopie wychowawczym lub urlopie rodzicielskim niełączących korzystania z urlopu rodzicielskiego z wykonywaniem pracy u pracodawcy udzielającego tego urlopu. W przypadku zakończenia korzystania z urlopów lub złożenia przez pracownika wniosku dotyczącego łączenia korzystania z urlopu rodzicielskiego z wykonywaniem pracy u pracodawcy udzielającego tego urlopu pracownik ma prawo do wynagrodzenia jak za przestój, określonego przepisami prawa pracy, do zakończenia okresu zawieszenia wykonywania działalności gospodarczej.
Przedsiębiorca wykonujący działalność gospodarczą:
jako wspólnik spółki cywilnej oraz poza tą spółką może zawiesić wykonywanie działalności gospodarczej w jednej z tych form;
jako wspólnik w więcej niż jednej spółce cywilnej może zawiesić wykonywanie działalności gospodarczej w jednej lub kilku takich spółkach.
W przypadku wykonywania działalności gospodarczej w spółce cywilnej zawieszenie wykonywania działalności gospodarczej jest skuteczne pod warunkiem jej zawieszenia przez wszystkich wspólników.
Zawieszenie wykonywania działalności gospodarczej oraz wznowienie jej wykonywania następują na wniosek przedsiębiorcy, chyba że przepis odrębny stanowi inaczej (art. 22 i art. 24 ust. 1 Ustawy z dnia 6 marca 2018 roku – Prawo przedsiębiorców).
Na czym polega zawieszenie wykonywania działalności gospodarczej?
W okresie zawieszenia wykonywania działalności gospodarczej przedsiębiorca nie może wykonywać działalności gospodarczej i osiągać bieżących przychodów z pozarolniczej działalności gospodarczej. Jednakże w okresie tym przedsiębiorca:
może wykonywać wszelkie czynności niezbędne do zachowania lub zabezpieczenia źródła przychodów, w tym rozwiązywania zawartych wcześniej umów;
może przyjmować należności i jest obowiązany regulować zobowiązania, powstałe przed datą zawieszenia wykonywania działalności gospodarczej;
może zbywać własne środki trwałe i wyposażenie;
ma prawo albo obowiązek uczestniczyć w postępowaniach sądowych, postępowaniach podatkowych i administracyjnych związanych z działalnością gospodarczą wykonywaną przed datą zawieszenia wykonywania działalności gospodarczej;
wykonuje wszelkie obowiązki nakazane przepisami prawa;
może osiągać przychody finansowe, także z działalności prowadzonej przed datą zawieszenia wykonywania działalności gospodarczej;
może zostać poddany kontroli na zasadach przewidzianych dla przedsiębiorców wykonujących działalność gospodarczą;
może powołać albo odwołać zarządcę sukcesyjnego, o którym mowa w Ustawie z dnia 5 lipca 2018 roku o zarządzie sukcesyjnym przedsiębiorstwem osoby fizycznej i innych ułatwieniach związanych z sukcesją przedsiębiorstw (art. 25 Prawa przedsiębiorców).
Okres zawieszenia wykonywania działalności gospodarczej
Przedsiębiorca wpisany do Centralnej Ewidencji i Informacji o Działalności Gospodarczej (CEIDG) może zawiesić wykonywanie działalności gospodarczej na czas:
nieokreślony albo
określony, nie krótszy jednak niż 30 dni.
Przedsiębiorca wpisany do rejestru przedsiębiorców Krajowego Rejestru Sądowego może zawiesić wykonywanie działalności gospodarczej na okres od 30 dni do 24 miesięcy.
Okres zawieszenia wykonywania działalności gospodarczej:
w przypadku przedsiębiorcy wpisanego do CEIDG – rozpoczyna się od dnia wskazanego we wniosku o wpis informacji o zawieszeniu wykonywania działalności gospodarczej i trwa do dnia wskazanego w tym wniosku albo we wniosku o wznowienie wykonywania działalności gospodarczej albo do dnia ustanowienia zarządu sukcesyjnego;
w przypadku przedsiębiorcy wpisanego do rejestru przedsiębiorców Krajowego Rejestru Sądowego – rozpoczyna się od dnia wskazanego we wniosku o wpis informacji o zawieszeniu wykonywania działalności gospodarczej, nie wcześniej niż w dniu złożenia wniosku, i trwa do dnia wskazanego we wniosku o wpis informacji o wznowieniu wykonywania działalności gospodarczej, który nie może być wcześniejszy niż dzień złożenia wniosku.
W przypadku przedsiębiorcy wpisanego do rejestru przedsiębiorców Krajowego Rejestru Sądowego okres zawieszenia wykonywania działalności gospodarczej trwa nie dłużej niż do dnia poprzedzającego dzień automatycznego wpisu informacji o wznowieniu wykonywania działalności gospodarczej na zasadach określonych w Ustawie z dnia 20 sierpnia 1997 roku o Krajowym Rejestrze Sądowym (art. 24 ust. 2–6 Prawa przedsiębiorców).
Zawieszenie działalności gospodarczej na mniej niż 30 dni a ubezpieczenie społeczne
Zgodnie z art. 24 ust. 7 Prawa przedsiębiorców w przypadku zobowiązań o charakterze publicznoprawnym zawieszenie wykonywania działalności gospodarczej wywiera skutki prawne:
od dnia, w którym rozpoczyna się zawieszenie wykonywania działalności gospodarczej;
do dnia poprzedzającego dzień wznowienia wykonywania działalności gospodarczej.
Do obowiązków publicznoprawnych zaliczają się m.in. obciążenia w zakresie ubezpieczeń społecznych oraz ubezpieczenia zdrowotnego.
W myśl art. 13 pkt 4–4b Ustawy z dnia 13 października 1998 roku o systemie ubezpieczeń społecznych obowiązek podlegania ubezpieczeniom społecznym (emerytalnemu, rentowym, chorobowemu i wypadkowemu) nie ciąży na osobach fizycznych w okresie zawieszenia przez nich wykonywania działalności gospodarczej. Analogiczną regulację zawarto w art. 66 ust. 1 pkt 1c Ustawy z dnia 27 sierpnia 2004 roku o świadczeniach opieki zdrowotnej finansowanych ze środków publicznych. Oznacza to, że w okresie zawieszenia wykonywania działalności gospodarczej przedsiębiorca nie opłaca składek na wspomniane ubezpieczenia.
Jak wskazano wyżej, przedsiębiorca wpisany do CEIDG może zawiesić wykonywanie działalności gospodarczej na czas nieokreślony albo określony, nie krótszy jednak niż 30 dni, z tym że jeśli zawieszenie ma obejmować luty, to może być krótsze niż 30 dni i wynosić 28 lub w roku przestępnym 29 dni.
Dla obowiązków opłacania składek ZUS istotne znaczenie ma to, czy zawieszenie wykonywania działalności gospodarczej obejmuje pełny miesiąc kalendarzowy. Jeżeli okres ten zaczyna się po pierwszym dniu danego miesiąca, to przedsiębiorca nie uwolni się w pełni od konieczności opłacenia składek za ten miesiąc. Wówczas bowiem przedsiębiorca ma obowiązek opłacić za ten miesiąc:
składki na ubezpieczenia społeczne – proporcjonalnie do liczby dni, w których w danym miesiącu działalność gospodarcza nie była zawieszona – kwotę najniższej podstawy wymiaru składek zmniejsza się proporcjonalnie, dzieląc ją przez liczbę dni kalendarzowych miesiąca i mnożąc przez liczbę dni podlegania ubezpieczeniu (art. 18 ust. 9 sus);
składkę na ubezpieczenie zdrowotne – za cały miesiąc, gdyż zgodnie z art. 79 ust. 2 Ustawy z dnia 27 sierpnia 2004 roku o świadczeniach opieki zdrowotnej finansowanych ze środków publicznych składka ta jest miesięczna i niepodzielna.
Przykład 1.
W jakim zakresie z obowiązków wobec ZUS-u zwolniony będzie przedsiębiorca, który zawiesi wykonywanie działalności gospodarczej w lutym?
Przedsiębiorca postanowił zawiesić wykonywanie działalności gospodarczej w okresie obejmującym od 1 do 28 lutego 2023 roku. W tym przypadku, chociaż okres zawieszenia był krótszy niż 30 dni, był on prawnie dopuszczalny, a przedsiębiorca został zwolniony w całości z obowiązku zapłaty składek na ubezpieczenia społeczne i ubezpieczenie zdrowotne za luty 2023 roku, gdyż zawieszenie wykonywania działalności objęło pełny miesiąc kalendarzowy.
Jak wynika z powyższego, chcąc maksymalnie ograniczyć oskładkowanie w okresie zawieszenia wykonywania działalności gospodarczej, warto jako początek okresu zawieszenia wskazywać pierwszy dzień danego miesiąca.
