Kwestia zaległości z tytułu należności alimentacyjnych stanowi w dalszym ciągu istotny problem społeczny. Pomimo wielu zmian prawnych nie udało się osiągnąć zadowalającego stanu rzeczy. W grudniu 2020 roku weszła w życie nowela Kodeksu pracy wprowadzająca surowsze kary dla pracodawców ignorujących ciążące na nich obowiązki związane z zatrudnianiem osób będących dłużnikami alimentacyjnymi. Rok później doprecyzowano te regulacje. Czym grozi niedopełnianie obowiązków zatrudniania pracownika-dłużnika alimentacyjnego? Wyjaśniamy w tym artykule.
Sankcje dla pracodawcy ignorującego obowiązki wynikające z zatrudniania dłużnika alimentacyjnego – zmiany od 1 grudnia 2020 roku
Z 1 grudnia 2020 roku weszły zmiany wynikające z Ustawy z dnia 6 grudnia 2018 roku o zmianie niektórych ustaw w celu poprawy skuteczności egzekucji świadczeń alimentacyjnych. Nowelizacja, w zakresie przepisów Ustawy z dnia 26 czerwca 1974 roku – Kodeks pracy (dalej jako kp), polegała na wprowadzeniu regulacji przewidujących sankcje w postaci kary grzywny za niewykonywanie obowiązków ciążących na pracodawcy, który zatrudnia pracownika mającego zobowiązania o charakterze alimentacyjnym.
W art. 281 kp dodano § 2, zgodnie z którym, jeżeli pracownik jest osobą, wobec której toczy się egzekucja świadczeń alimentacyjnych oraz egzekucja należności budżetu państwa powstałych z tytułu świadczeń wypłacanych w przypadku bezskuteczności egzekucji alimentów i zalega on ze spełnieniem tych świadczeń za okres dłuższy niż 3 miesiące – pracodawca lub osoba działająca w jego imieniu podlega karze grzywny od 1500 zł do 45 000 zł.
Również i w tym przypadku zarówno dolny, jak i górny limit grzywny został ustalony na wyższym poziofmie niż w odniesieniu do pozostałych sankcji karnych przewidzianych za wykroczenia przeciwko prawom pracownika.
Niedopełnianie obowiązków zatrudniania pracownika-dłużnika alimentacyjnego – zmiany od 1 grudnia 2021 roku
Dokładnie rok później, czyli 1 grudnia 2021 roku, przedstawione powyżej przepisy Kodeksu pracy zostały ponownie znowelizowane – tym razem podstawą zmian była Ustawa z dnia 24 czerwca 2021 roku o zmianie niektórych ustaw związanych ze świadczeniami na rzecz rodziny.
O co chodziło tym razem? Czy znów podwyższono wysokość grzywny dla pracodawców lekceważących ciążące na nich obowiązki związane z zatrudnianiem osób będących dłużnikami alimentacyjnymi? Otóż nie – tym razem zmiana jest spowodowana koniecznością uwzględnienia w regulacjach kodeksowych przepisów o Krajowym Rejestrze Zadłużonych (KRZ). Nawiasem mówiąc, wspomniana modyfikacja precyzuje obowiązki pracodawcy w omawianym zakresie.
Nowelizacja przewiduje korekty legislacyjne w art. 281 § 2 oraz art. 282 § 3 kp.
Tej samej karze podlega ten, kto wbrew obowiązkowi wypłaca wynagrodzenie wyższe niż wynikające z zawartej umowy o pracę, bez dokonania potrąceń na zaspokojenie świadczeń alimentacyjnych, pracownikowi będącemu osobą, o której mowa w art. 2 ust.1 pkt 4 ustawy o Krajowym Rejestrze Zadłużonych.
Decyzję w sprawie nałożenia na pracodawcę kary grzywny za wspomniane wykroczenia przeciwko prawom pracownika podejmuje właściwy sąd po rozpatrzeniu zasadności wniosku o ukaranie.
Warto dodać, że w sprawach o wykroczenia przeciwko prawom pracownika określonych w Kodeksie pracy oskarżycielem publicznym jest inspektor pracy (art. 17 § 2 Kodeksu postępowania w sprawach o wykroczenia).
Niedopełnianie obowiązków dotyczących zatrudniania pracownika-dłużnika alimentacyjnego – najnowsze zmiany w Kodeksie pracy – podsumowanie
Obecnie trudno ocenić, jak dalece zmiany wprowadzone do Kodeksu pracy z 1 grudnia 2021 roku wpłyną na zwiększenie skuteczności egzekwowania należności alimentacyjnych od pracowników będących dłużnikami. Kary dla pracodawców za niedopełnianie obowiązków wynikających z zatrudniania takich osób, choć wysokie, nie uległy zmianie w stosunku do poprzednio obowiązującego stanu prawnego. Pracodawcy jednak trudno będzie się tłumaczyć niewiedzą co do zobowiązań pracownika, informacje na ten temat będą bowiem znajdować się w Krajowym Rejestrze Zadłużonych.
