Czy możliwe jest odliczenie straty od daniny solidarnościowej?

Niektóre osoby fizyczne mają obowiązek opłacania nie tylko podatku dochodowego od osób fizycznych, ale również daniny solidarnościowej. W ramach dzisiejszej analizy zastanowimy się, w jaki sposób obniżyć daninę solidarnościową. Nasze rozważania skupimy na możliwości odliczenia wygenerowanej straty podatkowej. Sprawdź, czy możliwe jest odliczenie straty od daniny solidarnościowej?

Danina solidarnościowa i jej elementy kalkulacyjne

Danina solidarnościowa została uregulowana w art. 30h ustawy o PIT. Możemy tam przeczytać, że osoby fizyczne są obowiązane do zapłaty daniny solidarnościowej w wysokości 4% podstawy obliczenia tej daniny. Osoby fizyczne są obowiązane składać urzędom skarbowym deklarację o wysokości daniny solidarnościowej, według udostępnionego wzoru DSF-1, w terminie do 30 kwietnia roku kalendarzowego i w tym terminie wpłacić daninę solidarnościową.

W kontekście przedstawionego problemu należy odnieść się do tych norm, które określają, w jaki sposób oblicza się podstawę obliczenia daniny solidarnościowej.

Zgodnie z art. 30h ust. 2 ustawy o PIT podstawę obliczenia daniny solidarnościowej stanowi nadwyżka ponad 1 000 000 zł sumy dochodów podlegających opodatkowaniu na zasadach określonych w art. 27 ust. 1, 9i 9a, art. 30b, art. 30c oraz art. 30f po ich pomniejszeniu o:

1. kwoty składek, o których mowa w art. 26 ust. 1 pkt 2 i 2a;
2. kwoty, o których mowa w art. 30f ust. 5 – odliczone od tych dochodów.

Powyższy przepis wskazuje zatem na kategorie dochodów, które stanowią element kalkulacyjny daniny solidarnościowej. Są to:

• dochody opodatkowane na tzw. zasadach ogólnych, według skali podatkowej;
• dochody opodatkowane w trybie art. 30b ustawy, czyli dochody uzyskane z odpłatnego zbycia papierów wartościowych lub pochodnych instrumentów finansowych itp.;
• dochody z działalności gospodarczej opodatkowane podatkiem liniowym;
• dochody zagranicznej jednostki kontrolowanej.

Przepis wskazuje również, jakie wartości pomniejszają ww. dochody dla potrzeb obliczenia daniny solidarnościowej. Te wartości to:

• kwoty składek na ubezpieczenia społeczne;
• kwoty uwzględnione w podstawie opodatkowania podatnika dywidendy otrzymanej od zagranicznej jednostki kontrolowanej oraz kwoty dochodu z odpłatnego zbycia przez podatnika udziału w zagranicznej jednostce kontrolowanej, w części uwzględnionej w jego podstawie opodatkowania (kwoty, o których mowa w art. 30f ust. 5 ustawy).

Odliczenie straty od daniny solidarnościowej

Przepis odnoszący się do ustalenia podstawy obliczenia daniny solidarnościowej odnosi się do regulacji ustawy o PIT stanowiących o dochodzie z konkretnych źródeł przychodów. Taki dochód jest ustalany jako różnica pomiędzy przychodami a kosztami podatkowymi. 

Natomiast w sytuacji, gdy koszty przekraczają przychód, mamy do czynienia ze stratą podatkową.

Co do samej straty podatkowej to podlega ona odliczenia od dochodu. Zgodnie z art. 9 ust. 3 ustawy o PIT o wysokość straty ze źródła przychodów, poniesionej w roku podatkowym, podatnik może:

1. obniżyć dochód uzyskany z tego źródła w najbliższych kolejno po sobie następujących 5 latach podatkowych, z tym że kwota obniżenia w którymkolwiek z tych lat nie może przekroczyć 50% wysokości tej straty, albo
2. obniżyć jednorazowo dochód uzyskany z tego źródła w jednym z najbliższych kolejno po sobie następujących 5 lat podatkowych o kwotę nieprzekraczającą 5 000 000 zł, nieodliczona kwota podlega rozliczeniu w pozostałych latach tego 5-letniego okresu, z tym że kwota obniżenia w którymkolwiek z tych lat nie może przekroczyć 50% wysokości tej straty.

W związku z powyższym pojawia się pytanie, czy przy obliczeniu daniny solidarnościowej możliwe jest uwzględnienie wygenerowanej straty podatkowej.

Przede wszystkim zwróćmy uwagę, że w art. 30h ust. 2 ustawy mowa jest wyłącznie o dochodach podlegających opodatkowaniu na zasadach określonych w tych przepisach. Definicja dochodu wskazuje, że elementy, które mają wpływ na wartość dochodu to przychód i koszty uzyskania przychodu. Pojęcie „dochodu” nie zawiera w sobie wartości strat z lat ubiegłych (pomniejszenia o taką stratę).

W przepisie tym ustawodawca szczegółowo wskazał na jedyne pomniejszenia, które na gruncie podatku dochodowego od osób fizycznych byłyby elementami podstaw obliczenia daniny solidarnościowej:

• w trybie opodatkowania określonym w art. 27 oraz art. 30c – w przypadku składek na ubezpieczenia społeczne;
• w trybie określonym w art. 30f – w przypadku kwot, o których mowa w art. 30f ust. 5 ustawy.

W interpretacji Dyrektora KIS z 1 września 2021 roku (nr 0115-KDIT1.4011.453.2021.1.MT) możemy przeczytać, że choć określając podstawę opodatkowania daniny, ustawodawca posłużył się elementami, które występują w podatku dochodowym od osób fizycznych, to jednak regulacje dotyczące daniny mają charakter autonomiczny. W konsekwencji podatnik powinien uwzględnić wartość dochodu wykazanego w tym zeznaniu – przed pomniejszeniem go o ww. stratę – przy ustalaniu wysokości podstawy obliczenia daniny solidarnościowej w 2021 roku.

Także sądy administracyjne potwierdzają takie stanowisko. Wskażmy bowiem, że WSA w Bydgoszczy w wyroku z 23 lutego 2021 roku (I SA/Bd 21/21) zaznaczył, że skoro ustawodawca wyraźnie wskazał w art. 30h ust. 2, że podstawę obliczenia daniny solidarnościowej można pomniejszyć o kwoty składek, o których mowa w art. 26 ust. 1 pkt 2 i 2a oraz o kwoty, o których mowa w art. 30f ust. 5, to tak jak zasadnie przyjął organ, stanowisko wnioskodawcy w zakresie możliwości pomniejszenia podstawy obliczenia daniny solidarnościowej o podatkowe straty z lat ubiegłych należało uznać za nieprawidłowe. Uprawnienie takie nie wynika bowiem z treści przepisu art. 30h ust. 2 ustawy o PIT.

Należy zatem wyraźnie podkreślić, że wygenerowana przez podatnika strata podatkowa nie pomniejsza podstawy obliczenia daniny solidarnościowej. Nie ma w tym przypadku znaczenia, z jakiego źródła przychodów powstała strata podatkowa.

Podsumowując nasze dzisiejsze ustalenia, możemy wskazać, że w przypadku daniny solidarnościowej nie jest dopuszczalne stosowanie wykładni rozszerzającej pozwalającej na uwzględnienie w rozliczeniu straty podatkowej. Należy ściśle trzymać się treści przepisu prawa, który nie dopuszcza takiej możliwości. Taka wykładnia znajduje swoje potwierdzenie zarówno w wydawanych interpretacjach, jak i w wyrokach sądów administracyjnych.