0 0
dni
0 0
godz
0 0
min
0 0
sek

Otrzymanie kary z Sanepidu a możliwość ujęcia w kosztach podatkowych

Nasz ekspert:
Artykuły autora

Wielkość tekstu:

W dobie pandemii koronawirusa przedsiębiorcy coraz częściej stykają się z kontrolami ze strony Sanepidu. Niestety wiele z nich kończy się wymierzeniem przedsiębiorcy kary. W związku z taką sytuacją pojawia się pytanie, czy zatem otrzymanie kary z Sanepidu i jej opłacenie może zostać ujęty jako koszt podatkowy w ramach działalności gospodarczej.

Ogólna definicja kosztu podatkowego

Analizując temat kosztów podatkowych, należy odnieść się do ogólnej definicji zawartej w art. 22 ust. 1 ustawy PIT.

Zgodnie z tym przepisem kosztami uzyskania przychodów są koszty poniesione w celu osiągnięcia przychodów ze źródła przychodów lub w celu zachowania albo zabezpieczenia źródła przychodów, z wyjątkiem kosztów wymienionych w art. 23.

W świetle powyższego, aby wydatek poniesiony przez podatnika stanowił dla niego koszt uzyskania przychodu, muszą być spełnione następujące warunki:

  • został poniesiony przez podatnika, tj. w ostatecznym rozrachunku musi on zostać pokryty z zasobów majątkowych podatnika (nie stanowią kosztu uzyskania przychodu podatnika wydatki, które zostały poniesione na działalność podatnika przez osoby inne niż podatnik);

  • jest definitywny (rzeczywisty), tj. wartość poniesionego wydatku nie została podatnikowi w żaden sposób zwrócona;

  • pozostaje w związku z prowadzoną przez podatnika działalnością gospodarczą;

  • poniesiony został w celu uzyskania, zachowania lub zabezpieczenia przychodów lub może mieć wpływ na wielkość osiągniętych przychodów;

  • został właściwie udokumentowany;

  • nie może znajdować się w grupie wydatków, których zgodnie z art. 23 nie uważa się za koszty uzyskania przychodów.

Jak widać, powyższa definicja ma charakter ogólny, co oznacza, że każdorazowy wydatek poniesiony przez podatnika powinien podlegać indywidualnej analizie w celu dokonania jego kwalifikacji prawnej. 

Wyjątkiem jest jedynie sytuacja, gdy ustawa wyraźnie wyłącza możliwość zaliczenia wydatków do kosztów. W pozostałych przypadkach należy natomiast zbadać istnienie związku przyczynowego pomiędzy poniesieniem kosztu a powstaniem przychodu lub realną szansą powstania przychodów podatkowych, bądź też zachowaniem albo zabezpieczeniem źródła ich uzyskiwania. Chodzi o przypadki wprost przewidziane w art. 23 ust. 1 ustawy PIT.

Związek przyczynowo-skutkowy pomiędzy poniesionym wydatkiem a prowadzoną działalnością gospodarczą

Niemniej, najistotniejsze jest, aby wydatek poniesiony został w odpowiednim celu. Zostanie on uznany za koszt uzyskania przychodów, jeżeli pomiędzy jego poniesieniem a powstaniem, zwiększeniem bądź też możliwością powstania przychodu istnieje związek przyczynowy.

Kiedy zatem możemy mówić o celowości wydatku? 

Przyjmuje się, że przesłankę celowości kosztu uważa się za spełnioną, gdy istnieje związek przyczynowy pomiędzy poniesieniem danego kosztu a powstaniem lub realną szansą powstania przychodów podatkowych, bądź też zachowaniem albo zabezpieczeniem źródła ich uzyskiwania. 

Co ważne, nie ma większego znaczenia, czy dany wydatek przyniósł oczekiwany skutek w postaci osiągnięcia przychodów lub zachowania albo zabezpieczenie ich źródła. Istotne jest, czy w momencie jego ponoszenia podatnik mógł oczekiwać takiego efektu, biorąc pod uwagę obiektywne przesłanki.

W kontekście powyższych wyjaśnień należy zatem zastanowić się, czy zapłata kary otrzymanej z Sanepidu wykazuje związek przyczynowo-skutkowy z przychodami podatkowymi oraz czy poniesiony wydatek jest ponoszony we właściwym celu.

Kosztami uzyskania przychodów są wszelkie racjonalne i gospodarczo uzasadnione wydatki związane z prowadzoną działalnością gospodarczą, której celem jest osiągnięcie przychodów bądź zabezpieczenie i zachowanie źródła przychodów, z wyjątkiem wymienionych w art. 23.

Grzywny i mandaty jako wydatki wyłączone z kategorii kosztów podatkowych

W kontekście przedstawionych wyjaśnień należy wskazać, że kara otrzymana z Sanepidu nie może być kosztem uzyskania przychodu. Wynika to z dwóch powodów.

Po pierwsze zgodnie z art. 23 ust. 1 pkt 15 ustawy PIT nie uważa się za koszt uzyskania przychodów grzywien i kar pieniężnych orzeczonych w postępowaniu karnym, karnym skarbowym, administracyjnym i w sprawach o wykroczenia oraz odsetek od tych grzywien i kar.

Powyższy przepis w sposób jednoznaczny wskazuje, że wszelkiego rodzaju kary oraz grzywny nie mogą stanowić kosztu uzyskania przychodów.

Ponadto brak możliwości ujęcia tego rodzaju wydatku w kosztach wynika także z ogólnej koncepcji kosztów podatkowych. 

Jak już wskazaliśmy, kosztami podatkowymi będą zarówno wydatki pozostające w bezpośrednim związku z uzyskanymi przychodami, jak i pozostające w związku pośrednim, jeżeli zostanie wykazane, że zostały w sposób racjonalny poniesione w celu uzyskania przychodów (w tym dla zagwarantowania funkcjonowania źródła przychodów), nawet wówczas, gdyby z obiektywnych powodów przychód nie został osiągnięty.

Natomiast wszelkie sankcje pieniężne, w tym również te nałożone przez Sanepid,  wiążą się przede wszystkim z nieuchronnością nałożonej sankcji i trudno ją rozpatrywać w kontekście „celu” określonego w art. 22 ust. 1 ustawy PIT.

Trudno zatem uznać, że nałożona kara pieniężna nakierowana jest na uzyskanie przychodu (zachowanie albo zabezpieczenie jego źródła). Ma ona charakter sankcyjny i winna być rozumiana jako skutek nieprzestrzegania przez podatnika norm. Wydatki tego rodzaju nie są ponoszone w celu uzyskania przychodu, mimo że ich poniesienie może pozostawać w związku z prowadzoną działalnością gospodarczą.

Organy podatkowe wielokrotnie podkreślały, że podatnik nie może kwalifikować do kosztów uzyskania przychodów wydatków będących następstwem jego niewłaściwego lub nieracjonalnego działania. Konieczność poniesienia danego wydatku nie może wynikać z zaniedbań, braku nadzoru lub sprzecznych z prawem działań podatnika. 

Ryzyko prowadzonej działalności gospodarczej ponosi podatnik i nie ma możliwości przenoszenia tego ryzyka na budżet państwa. Wyjątkiem mogą być jedynie nieprzewidywalne sytuacje, których uniknięcie było niemożliwe, pomimo podjęcia przez podatnika wszelkich koniecznych działań w celu ich zapobieżenia.

Otrzymanie kary z Sanepidu nie jest zdarzeniem, które może być ujęte jako koszt uzyskania przychodów w działalności gospodarczej przedsiębiorcy.

Dodatkowo należy wskazać, że w toku kontroli Sanepid może pobierać próbki i przesyłać je do badań laboratoryjnych. Następnie obciąża on podatnika kosztami badań.

Wynika to z art. 36 ust. 1 i 2 ustawy o Państwowej Inspekcji Sanitarnej, gdzie wskazano, że Sanepid pobiera opłaty za przeprowadzone badania laboratoryjne oraz inne czynności wykonywane przez jej inspektorów w związku ze sprawowaniem bieżącego i zapobiegawczego nadzoru sanitarnego. Obowiązek ich ponoszenia dotyczy osób bądź jednostek organizacyjnych, które są zobowiązane do przestrzegania wymagań higienicznych i zdrowotnych. 

Trzeba wskazać, że w myśl art. 23 ust. 1 pkt 50 ustawy PIT nie uważa się za koszt uzyskania przychodów opłat sankcyjnych, które zgodnie z odrębnymi przepisami podlegają wpłacie do budżetu państwa lub budżetów jednostek samorządu terytorialnego.

Należy zatem zauważyć, że zarówno wydatki poniesione na kary otrzymane z Sanepidu, jak i wszelkie koszty uboczne, którymi są obciążani kontrolowani, nie mogą stanowić kosztów uzyskania przychodów w prowadzonej działalności gospodarczej.

Artykuły
Brak wyników.
Więcej artykułów
Wzory
Brak wyników.
Więcej wzorów