Zakup maszyny wraz z montażem z UE a podatek VAT

Przedsiębiorcy, rozwijając swoją firmę, dokonują zakupu nowych maszyn i urządzeń. Producenci maszyn i urządzeń produkcyjnych dokonujący ich sprzedaży zazwyczaj również je montują. Zakupy maszyn i urządzeń są dokonywane zarówno u producentów krajowych, jak i mających swoją siedzibę w innym kraju UE. Sprawdź, jak rozliczyć zakup maszyny wraz z montażem z UE!

Miejsce opodatkowania zakupu maszyny z montażem

Na podstawie art. 5 ust. 1 ustawy z dnia 11 marca 2004 r. o podatku od towarów i usług, dalej jako ustawa o VAT, opodatkowaniu VAT podlegają m.in. odpłatna dostawa towarów i odpłatne świadczenie usług na terytorium kraju.

Stosownie do art. 22 ust. 1 pkt 2 ustawy o VAT miejscem dostawy towarów jest w przypadku towarów, które są instalowane lub montowane, z próbnym uruchomieniem lub bez niego, przez dokonującego ich dostawy lub przez podmiot działający na jego rzecz, miejsce, w którym są one instalowane lub montowane; nie uznaje się za instalację lub montaż prostych czynności umożliwiających funkcjonowanie montowanego lub instalowanego towaru zgodnie z jego przeznaczeniem.

Ustawodawca uznał, że mogą zaistnieć sytuacje, w których poza dokonaniem dostawy towarów dostawca zobowiązuje się również zainstalować/zamontować dostarczany towar przy użyciu środków własnych lub przy wykorzystaniu zasobów innego podmiotu. Ponadto ustawodawca uznał, że w takich sytuacjach świadczeniem nadającym charakter wszystkim podjętym przez dostawcę czynnościom jest właśnie dostawa towarów.

Przepisy ustawy nie definiują ww. pojęć, które skutkują przesunięciem miejsca świadczenia do państwa, na którego terytorium wykonywany jest montaż lub instalacja towarów. Zgodnie ze słownikiem języka polskiego PWN montaż to składanie maszyn, aparatów, urządzeń itp. z gotowych części, zakładanie, instalowanie urządzeń technicznych. Z kolei instalacja to montowanie urządzeń technicznych. Należy zwrócić uwagę, że stosownie do cytowanego powyżej art. 22 ust. 1 pkt 2 ustawy, do instalacji lub montażu nie zalicza się prostych czynności umożliwiających funkcjonowanie montowanego lub instalowanego towaru zgodnie z jego przeznaczeniem. Zdaniem tutejszego organu jako proste czynności należy rozumieć działania umożliwiające funkcjonowanie danego towaru i sprzętu, które potencjalny nabywca mógłby wykonać we własnym zakresie, np. korzystając z dołączonej instrukcji. 

Dlatego też biorąc powyższe pod uwagę, za montaż lub instalację należy uznać takie czynności, które wymagają specjalistycznej wiedzy i umiejętności znanych przede wszystkim dostawcy montowanego lub instalowanego towaru/sprzętu.

Kto opodatkowuje zakup maszyny wraz z montażem z UE?

Zgodnie z art. 17 ust. 1 pkt 5 ustawy o VAT podatnikami są również osoby prawne, jednostki organizacyjne niemające osobowości prawnej oraz osoby fizyczne nabywające towary, jeżeli łącznie spełnione są następujące warunki:

1. dokonującym ich dostawy na terytorium kraju jest podatnik nieposiadający siedziby działalności gospodarczej oraz stałego miejsca prowadzenia działalności gospodarczej na terytorium kraju, a w przypadku dostawy towarów innych niż gaz w systemie gazowym, energia elektryczna w systemie elektroenergetycznym, energia cieplna lub chłodnicza przez sieci dystrybucji energii cieplnej lub chłodniczej, podatnik ten nie jest zarejestrowany zgodnie z art. 96 ust. 4;

2. nabywcą jest:

1. w przypadku nabycia gazu w systemie gazowym, energii elektrycznej w systemie elektroenergetycznym, energii cieplnej lub chłodniczej przez sieci dystrybucji energii cieplnej lub chłodniczej podmiot zarejestrowany zgodnie z art. 96 ust. 4 lub art. 97 ust. 4,

2. w pozostałych przypadkach podatnik, o którym mowa w art. 15, posiadający siedzibę działalności gospodarczej lub stałe miejsce prowadzenia działalności gospodarczej na terytorium kraju lub osoba prawna niebędąca podatnikiem, o którym mowa w art. 15, posiadająca siedzibę na terytorium kraju i zarejestrowana zgodnie z art. 97 ust. 4;

3. dostawa towarów nie jest dokonywana w ramach sprzedaży wysyłkowej na terytorium kraju.

Stosownie do art. 17 ust. 2 ustawy o VAT w przypadkach wymienionych w ust. 1 pkt 4, 5, 7 i 8, usługodawca lub dokonujący dostawy towarów nie rozlicza podatku należnego.

Powołane przepisy przewidują sytuację, w której podatnikiem staje się nabywca towaru, jeśli dokonał on nabycia od dostawcy spoza terytorium kraju. Wynika z nich, że dla uznania nabywcy za podatnika zagraniczny dostawca towarów, który posiada siedzibę działalności gospodarczej poza Polską i nie posiada na terytorium kraju stałego miejsca prowadzenia działalności, nie może być zarejestrowany w Polsce dla celów VAT (przy dostawie towarów innych niż gaz w systemie gazowym, energia elektryczna w systemie elektroenergetycznym, energia cieplna lub chłodnicza przez sieci dystrybucji energii cieplnej lub chłodniczej). Jeśli zatem towary z miejscem świadczenia (dostawy) w Polsce dostarczane są przez podmiot niemający siedziby ani stałego miejsca prowadzenia działalności w Polsce, i podmiot ten nie jest zarejestrowany w Polsce, to nabywca tych towarów będzie podatnikiem zobowiązanym do rozliczenia podatku należnego z tytułu tych transakcji. Oznacza to przesunięcie obowiązków w zakresie rozliczenia (odprowadzenia podatku) z dostawcy na nabywcę, na zasadzie tzw. odwrotnego obciążenia.

Przykład 1.

Podatnik z Polski dokonał nabycia maszyny do produkcji rolet. Zakup został dokonany od podatnika z Niemiec wraz z montażem maszyny w zakładzie w Polsce. Podatnik z Niemiec nie posiada siedziby działalności w Polsce ani nie jest zarejestrowany jako podatnik od towarów i usług. Przedsiębiorca krajowy zastanawia się, w jaki sposób opodatkować zakup.

Jak wynika z okoliczności sprawy, dostawca nie posiada siedziby lub stałego miejsca prowadzenie działalności gospodarczej na terytorium Polski i nie jest zarejestrowany zgodnie z art. 96 ust. 4 ustawy o VAT. Montaż maszyny jest przez niego dokonywany na terytorium Polski, a zatem miejscem opodatkowania przedmiotowych transakcji jest Polska, zgodnie z art. 22 ust. 1 pkt 2 ustawy o VAT.

Biorąc pod uwagę powyższe należy stwierdzić, że podatnikiem z tytułu transakcji: dostawy maszyny wytłaczającej z montażem dokonywanej przez dostawcę A, jak i dostawy panelu grzewczego z montażem przez dostawcę B na rzecz wnioskodawcy jest wnioskodawca jako nabywca tych towarów, zgodnie z art. 17 ust. 1 pkt 5 ustawy.

Zakup maszyny wraz z montażem z UE a moment powstania obowiązku podatkowego

W tym przypadku podatnicy mają wiele trudności z ustaleniem momentu powstania obowiązku podatkowego. Rozstrzygnięcie powyższego problemu znajdziemy w interpretacji Dyrektora Krajowej Informacji Skarbowej z 21 lipca 2017 r., numer 0114-KIDP1-2.4012.185.2017.1.JF:

„Analiza okoliczności faktycznych sprawy w kontekście art. 22 ust. 1 pkt 2 ustawy o VAT prowadzi do stwierdzenia, że transakcja dostawy na rzecz Spółki linii produkcyjnej (i elementów do niej) od kontrahenta zagranicznego niezarejestrowanego na terytorium Polski oraz nieposiadającego stałego miejsca prowadzenia działalności gospodarczej na podstawie art. 22 ust. 1 pkt 2 ustawy o VAT stanowi dostawę z montażem realizowaną na terytorium Polski. Tym samym, miejscem jej świadczenia i opodatkowania, zgodnie z ww. przepisem, będzie miejsce, w którym maszyna ta jest montowana, czyli terytorium Polski.

Trzeba zauważyć, że realizacja umowy, która ma charakter dostawy towaru z montażem, różni się od klasycznego wydania towaru, gdyż wiąże się ona, obok fizycznego przekazania poszczególnych elementów specjalistycznej maszyny, z wykonaniem prac montażowych oraz próbnym uruchomieniem. Zatem o wykonaniu dostawy ww. maszyny decyduje faktyczne jej wykonanie, tj. zakończenie montażu i próbne uruchomienie maszyny.

Zgodnie z art. 19a ust. 1 ustawy o VAT obowiązek podatkowy powstaje z chwilą dokonania dostawy towarów lub wykonania usługi, z zastrzeżeniem ust. 5 i 7-11, art. 14 ust. 6, art. 20 i art. 21 ust. 1”.