Przerwa w pracy - kiedy i w jakim wymiarze przysługuje?
Każdemu pracownikowi przysługuje przerwa w pracy z zachowaniem prawa do wynagrodzenia - kwestię tę regulują przepisy prawa pracy. W poniższym artykule przyjrzymy się szczegółowo temu tematowi, ponieważ wyróżnić można kilka rodzajów takich przerw.
Przerwa śniadaniowa
Pracownik zgodnie z Kodeksem pracy ma prawo do 15-minutowej przerwy wliczanej do czasu pracy w sytuacji, gdy dobowy wymiar czasu pracy wynosi co najmniej 6 godzin. Prawo to dotyczy pracowników zatrudnionych na pełny etat, w nieprzerywanym lub równoznacznym systemie czasu pracy oraz zatrudnionych na niepełny etat – w tym ostatnim przypadku warunkiem jest przepracowanie odpowiedniej liczby godzin w ciągu doby.
Przerwa dla młodocianych pracowników
Zgodnie z Kodeksem pracy młodociany pracownik może skorzystać z 30-minutowej przerwy w przypadku, gdy dobowy wymiar czasu pracy wynosi powyżej 4,5 godziny.
Zatrudniając młodocianego, należy pamiętać, że co do zasady nie może on wykonywać prac wzbronionych. Wyjątkiem jest sytuacja, w której Rada Ministrów poprzez rozporządzenie zezwala na zatrudnienie młodocianego w wieku przekraczającym 16 lat, ze względu na konieczność odbycia przygotowania zawodowego.
Młodocianemu pracownikowi zatrudnionemu w mikroklimacie gorącym (do 26˚C) przysługuje maksymalnie 3-godzinny czas pracy, z czego po każdych 50 minutach pracy należy się mu 10 minut przerwy. Dotyczy to następujących prac:
- formatowanie wyrobów z masy szklanej,
- wytwarzanie wyrobów ceramicznych,
- obsługa maszyn i urządzeń hutniczych.
Przerwa w pracy dla osób niepełnosprawnych
Osobom niepełnosprawnym przysługuje dodatkowe 15 minut przerwy w pracy wliczanej do czasu pracy – na wypoczynek lub gimnastykę usprawniającą.
Przerwa na lunch
W zależności od stanowiska pracy pracodawca może wprowadzić nieodpłatną przerwę w wymiarze czasu pracy nieprzekraczającym 60 minut. Przerwa ta potocznie nazywana jest przerwą lunchową i nie jest wliczana do czasu pracy.
Przerwa w pracy na karmienie dla matek
Kobieta karmiąca dziecko ma prawo skorzystać z następujących przerw na karmienie:
- w przypadku czasu pracy trwającego krócej niż 4 godziny kobietom karmiącym dziecko przerwa nie przysługuje,
- w przypadku czasu pracy w wymiarze 4-6 godzin kobietom karmiącym dziecko przysługuje jedna przerwa 30-minutowa (lub odpowiednio 45-minutowa przy więcej niż jednym dziecku),
- w przypadku czasu pracy trwającego dłużej niż 6 godzin kobietom karmiącym dziecko przysługują dwie przerwy 30-minutowe (lub odpowiednio 45-minutowa przy więcej niż jednym dziecku).
Przerwa w pracy przy komputerze
Pracownik, który pracuje przy komputerze, ma następujące prawa:
- po każdej przepracowanej godzinie przy komputerze może skorzystać z minimum 5-minutowej przerwy wliczanej do czasu pracy,
- łączenie pracy przy komputerze z innymi zajęciami, które nie obciążają wzroku oraz umożliwiające zmianę pozycji ciała.
Przerwa z tytułu wykonywania pracy monotonnej, uciążliwej lub szkodliwej
Jeśli pracownik wykonuje zajęcia o charakterze monotonnym, w z góry ustalonym tempie, w warunkach uciążliwych lub szkodliwych dla zdrowia, wówczas pracodawca może skrócić podstawowy czas normy pracy – poprzez skrócenie dobowego wymiaru czasu pracy (w przypadku uciążliwości lub szkodliwości) bądź poprzez wprowadzenie dodatkowych przerw wliczanych do czasu pracy (monotonia, uciążliwość lub szkodliwość).