0 0
dni
0 0
godz
0 0
min
0 0
sek

Schemat podatkowy - na czym polega i kogo dotyczy raportowanie?

Nasz ekspert:
Artykuły autora

Wielkość tekstu:

Schemat podatkowy oraz związane z nim obowiązki raportowania to kolejny mechanizm mający na celu uszczelnienie systemu podatkowego oraz zapobieganie agresywnemu planowaniu podatkowemu. Sprawdźmy, na czym polega raportowanie schematów księgowych oraz kogo dotyczy!

Co to jest schemat podatkowy?

Przepisy dotyczące raportowania schematów podatkowych odnajdziemy w art. 86a–86o Ordynacji podatkowej.

Definicja ustawowa wskazuje, że przez schemat podatkowy należy rozumieć uzgodnienie będące czynnością lub zespołem powiązanych ze sobą czynności (planowanych), w których co najmniej jedna strona jest podatnikiem lub które mają lub mogą mieć wpływ na powstanie lub niepowstanie obowiązku podatkowego. Dodatkowo należy podkreślić, że schemat podatkowy musi spełniać kryterium głównej korzyści.

Kryterium głównej korzyści uważa się za spełnione, jeżeli na podstawie istniejących okoliczności oraz faktów należy przyjąć, że podmiot działający rozsądnie i kierujący się zgodnymi z prawem celami innymi niż osiągnięcie korzyści podatkowej mógłby zasadnie wybrać inny sposób postępowania, z którym nie wiązałoby się uzyskanie korzyści podatkowej rozsądnie oczekiwanej lub wynikającej z wykonania uzgodnienia, a korzyść podatkowa jest główną lub jedną z głównych korzyści, którą podmiot spodziewa się osiągnąć w związku z wykonaniem uzgodnienia. Podchodząc do tego zagadnienia od strony praktycznej wskazać należy, że przez korzyść podatkową rozumie się takie sytuacje jak niepowstanie, odsunięcie w czasie, obniżenie zobowiązania podatkowego czy wygenerowanie wyższego zwrotu VAT albo powstanie nadpłaty podatku.

Mówiąc językiem potocznym, schemat podatkowy to takie uzgodnienie, czy plan działania w sferze prawa podatkowego, którego celem jest uzyskanie korzyści majątkowej, w ramach podjętego działania i nie ma uzasadnienia gospodarczego.

Warto także dodać, że obowiązkiem raportowania objęto każdy podatek, a więc podatki bezpośrednie (PIT, CIT), pośrednie (VAT, akcyza) i lokalne (PCC).

Raportowanie obejmuje schemat podatkowy zakładający wystąpienie korzyści podatkowej, której osiągnięcie jest głównym celem działania i która powstała na skutek zastosowania alternatywnej drogi postępowania.

Kwalifikowany korzystający

Trzeba jednak podkreślić, że samo spełnienie wymagań określonych przez definicję schematu podatkowego nie jest jeszcze wystarczające do pojawienia się obowiązku raportowania. Taka powinność powstaje, jeżeli mamy do czynienia z kwalifikowanym korzystającym ze schematu.

Kryterium kwalifikowanego korzystającego uważa się za spełnione, jeżeli:

  • przychody lub koszty korzystającego albo wartość aktywów tego podmiotu w rozumieniu przepisów o rachunkowości, ustalone na podstawie prowadzonych ksiąg rachunkowych, przekroczyły w roku poprzedzającym lub w bieżącym roku obrotowym równowartość 10 mln euro

lub

  • udostępniane lub wdrażane uzgodnienie dotyczy rzeczy lub praw o wartości rynkowej przekraczającej równowartość 2,5 mln euro

lub

  • korzystający jest podmiotem powiązanym w rozumieniu przepisów o podatku dochodowym.

Kogo dotyczy obowiązek raportowania schematów?

Analiza treści przepisów pozwala na wskazanie trzech grup podmiotów zobowiązanych do raportowania. Będzie on zatem dotyczył:

  • promotora (osoby fizycznej, osoby prawnej lub jednostki organizacyjnej niemającej osobowości prawnej, w szczególności doradcy podatkowego, adwokata, radcy prawnego, pracownika banku lub innej instytucji finansowej doradzającego klientom, również w przypadku gdy nie posiada miejsca zamieszkania, siedziby ani zarządu na terytorium kraju, która opracowuje, oferuje, udostępnia, wdraża lub zarządza wdrażaniem uzgodnienia);
  • korzystającego (osoby fizycznej, osoby prawnej lub jednostki organizacyjnej niemającej osobowości prawnej, której udostępniane jest uzgodnienie, lub u której wdrażane jest uzgodnienie, lub która jest przygotowana do wdrożenia uzgodnienia, lub która dokonała czynności służącej wdrożeniu uzgodnienia);
  • wspomagającego (osoby fizycznej, osoby prawnej lub jednostki organizacyjnej nieposiadającej osobowości prawnej, w szczególności biegłego rewidenta, notariusza, osoby świadczącej usługi prowadzenia ksiąg rachunkowych, księgowego lub dyrektora finansowego, banku lub innej instytucji finansowej, a także ich pracownika, która przy zachowaniu staranności ogólnie wymaganej w dokonywanych czynnościach, przy uwzględnieniu zawodowego charakteru działalności, obszaru specjalizacji oraz przedmiotu wykonywanych czynności, podjęła się udzielić, bezpośrednio lub za pośrednictwem innych osób, pomocy, wsparcia lub porad dotyczących opracowania, wprowadzenia do obrotu, organizowania, udostępnienia do wdrożenia lub nadzorowania wdrożenia uzgodnienia).

Biuro rachunkowe jako promotor w zakresie schematu księgowego

Odnosząc powyższą definicję do kwestia raportowania schematów księgowych wskazać należy, że biuro rachunkowe może występować albo w roli promotora, albo w roli wspomagającego.

Biuro rachunkowe będzie pełniło rolę promotora, gdy we własnym zakresie opracuje i przygotuje dla klienta określony schemat księgowy, który następnie zostanie wdrożony. Natomiast w sytuacji, gdy biuro rachunkowe będzie prowadziło wyłącznie usługi księgowe, wystąpi jako wspomagający. Jak zatem widać, konkretny status uzależniony jest od stopnia zaangażowania biura rachunkowego w działalność podatnika.

W tym miejscu warto wskazać, że raportowanie schematu podatkowego odbywa się jednokrotnie oraz ma swoją hierarchię. Po pierwsze obowiązek ten spoczywa na promotorze, a dopiero w dalszej kolejności na korzystającym lub wspomagającym.

Sprawa jest oczywista, gdy biuro rachunkowe występuje jako promotor (tj. podmiot tworzący schemat księgowy). W takiej sytuacji spoczywa na biurze obowiązek raportowania schematu księgowego do Szefa KAS na formularzu MDR-3.

W zakresie raportowania schematów księgowych biuro rachunkowe pełniące rolę promotora ma obowiązek raportowania schematu do właściwego organu podatkowego.

Biuro rachunkowe jako wspomagający w zakresie schematu księgowego

Sama okoliczność prowadzenia biura rachunkowego, co istotne, nie oznacza automatycznie spełnienia statusu wspomagającego i konieczności raportowania. Kwestia ta jest bowiem uzależniona od świadomości prowadzenia usług księgowych w zakresie wsparcia schematu księgowego.

Przeanalizujmy przepisy wskazujące przypadku, gdy obowiązek raportowania zostaje przerzucony na wspomagającego (art. 86d Ordynacji podatkowej). Promotor lub korzystający zlecający wspomagającemu wykonanie czynności pozostających w zakresie jego działania w odniesieniu do schematu podatkowego informują go pisemnie o numerze schematu podatkowego (NSP), załączając potwierdzenie nadania NSP, najpóźniej w dniu poprzedzającym wykonanie tych czynności.

Jeżeli wspomagający:

  • nie został poinformowany o NSP schematu podatkowego

oraz

  • przy zachowaniu staranności ogólnie wymaganej w dokonywanych przez niego czynnościach, przy uwzględnieniu zawodowego charakteru jego działalności, obszaru jego specjalizacji oraz przedmiotu wykonywanych przez niego czynności, powziął lub powinien był powziąć wątpliwości, że uzgodnienie, w odniesieniu do którego jest wspomagającym, może stanowić schemat podatkowy

jest on obowiązany niezwłocznie, nie później jednak niż w terminie 5 dni roboczych od dnia, w którym powziął lub powinien był powziąć wątpliwości, wystąpić z odrębnym pismem do promotora lub korzystającego zlecających wykonanie czynności o przekazanie mu pisemnego oświadczenia, że uzgodnienie nie stanowi schematu podatkowego.

W terminie tym wspomagający obowiązany jest zawiadomić Szefa KAS o wystąpieniu sytuacji, wskazując dzień, w którym powziął wątpliwości, że uzgodnienie stanowi schemat podatkowy, oraz liczbę podmiotów, do których wystąpił o przekazanie mu pisemnego oświadczenia, że uzgodnienie nie stanowi schematu podatkowego.

Jeżeli wspomagający nie został poinformowany o NSP schematu podatkowego, jest on obowiązany przekazać Szefowi Krajowej Administracji Skarbowej informację o schemacie podatkowym, jeżeli dostrzegł lub powinien był dostrzec, że uzgodnienie, w odniesieniu do którego jest wspomagającym, stanowi schemat podatkowy przy zachowaniu staranności ogólnie wymaganej w dokonywanych przez niego czynnościach, przy uwzględnieniu zawodowego charakteru jego działalności, obszaru jego specjalizacji oraz przedmiotu wykonywanych przez niego czynności.

W konsekwencji powyższego biuro rachunkowe nie ma obowiązku raportowania, jeżeli otrzyma od korzystającego lub promotora numer schematu podatkowego.

Jeżeli natomiast biuro rachunkowe takiego numeru nie otrzyma, ale:

  • bez żadnych wątpliwości dostrzeże, że wdrożono u podatnika schemat księgowy, ma obowiązek raportowania tej sytuacji do Szefa KAS;
  • ma wątpliwości, czy uzgodnienie można potraktować jako schemat księgowy, występuje do podatnika o złożenia stosownego oświadczenia i zajęcia stanowiska w tej kwestii, jednocześnie informując o tym fakcie Szefa KAS. Jeśli w dalszej kolejności biuro otrzyma oświadczenie od podatnika, że uzgodnienie nie jest schematem podatkowym, i to:
    - rozwieje wszelkie wątpliwości, nie ma wówczas obowiązku raportowania;
    - nie rozwieje wątpliwości i jednocześnie biuro rachunkowe dostrzega lub powinno dostrzec, że uzgodnienie stanowi schemat podatkowy, powinno wówczas podjąć dalsze kroki związane z raportowaniem.

Obowiązki raportowania dotyczące biura rachunkowego jako podmiotu wspomagającego uzależnione są od wystąpienia określonych okoliczności faktycznych, wskazujących na potencjalne ryzyko pojawienia się schematu księgowego, które biuro musi weryfikować w oparciu o swoją wiedzę, doświadczenie oraz umiejętności.
Nie ulega wątpliwości, że regulacje dotyczące raportowania schematów księgowych są bardzo skomplikowane. Biura rachunkowe w świetle nowych przepisów muszą wykazywać się wzmożoną czujnością w zakresie usług księgowych wobec transakcji, które mogą zostać potencjalnie uznane za schemat podatkowy. Analiza treści przepisów wskazuje, że jedynym w pełni skutecznym środkiem uniknięcia konieczności raportowania jako wspomagający jest otrzymanie od korzystającego lub promotora numeru schematu podatkowego (NSP).

Artykuły
Brak wyników.
Więcej artykułów
Wzory
Brak wyników.
Więcej wzorów