W przypadku zakupu pewnego rodzaju usług z zagranicy może pojawić się obowiązek odprowadzenia podatku u źródła przez polskiego podatnika. W kontekście tego problemu warto zastanowić się, czy również zakup ubezpieczenia z zagranicy wiąże się z koniecznością odprowadzenia podatku u źródła.
Na czym polega podatek u źródła?
W pierwszej kolejności należy wyjaśnić, czym właściwie jest podatek u źródła. Jak podaje art. 29 ust. 1 pkt 5 ustawy PIT, podatek dochodowy od uzyskanych na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej przez nierezydentów przychodów z tytułu świadczeń doradczych, księgowych, badania rynku, usług prawnych, usług reklamowych, zarządzania i kontroli, przetwarzania danych, usług rekrutacji pracowników i pozyskiwania personelu, gwarancji i poręczeń oraz świadczeń o podobnym charakterze pobiera się w formie ryczałtu w wysokości 20% przychodu.
Powyższe oznacza, że jeżeli polski podatnik wypłaca zagranicznemu podmiotowi wynagrodzenie z tytułu ww. usług, to jest on obowiązany do pobrania podatku u źródła i odprowadzenia go do polskiego urzędu skarbowego. Wynagrodzenie wypłacane nierezydentowi jest pomniejszane o wartość pobranego i wpłaconego podatku u źródła.
Zakup ubezpieczenia z zagranicy a podatek u źródła
Podatek u źródła jest pobierany wyłącznie od ściśle określonych w przepisach świadczeń. Art. 29 ust. 1 pkt 5 ustawy PIT nie wymienia bowiem wprost usług ubezpieczeniowych, lecz posługuje się zwrotem „gwarancje i poręczenia oraz świadczenia o podobnym charakterze”.
Analizując treść wydawanych przez organy podatkowe interpretacji, można dojść do wniosku, że w ocenie fiskusa usługi ubezpieczeniowe mieszczą się w zakresie pojęciowym tego przepisu. Podkreśla się bowiem, że o tym, czy dane świadczenie można zakwalifikować do usług opodatkowanych podatkiem u źródła, decyduje w znacznym stopniu treść uregulowania samej umowy oraz zakres faktycznie wykonanych czynności, a nie tylko nazewnictwo. Chociaż przepis nie wymienia usług ubezpieczeniowych, są to jednak świadczenia podobne do gwarancji oraz poręczeń, zatem podlegają pod wskazany przepis.
Przykładowo Dyrektor Krajowej Informacji Skarbowej w piśmie z 4 października 2019 roku, 0114-KDIP2-1.4010.342.2019.1.AJ, wskazał na istnienie bardzo wielu podobieństw występujących pomiędzy gwarancją a ubezpieczeniem. Organ podkreślił, że w przypadku ubezpieczenia od odpowiedzialności cywilnej ubezpieczyciel (jako osoba trzecia) przejmuje na siebie zobowiązanie ubezpieczonego do naprawienia szkody i wypłaty odszkodowania wynikającego z polisy; z kolei zgodnie z definicją językową „gwarancja” oznacza odpowiedzialność osoby trzeciej za zobowiązania dłużnika wobec wierzyciela. Ponadto istotą świadczenia zarówno ubezpieczyciela (w przypadku umów ubezpieczenia), jak i gwaranta (w przypadku umów gwarancji) jest obowiązek spełnienia określonego świadczenia (przez gwaranta lub firmę ubezpieczeniową) w związku z zaistnieniem wskazanego w umowie zdarzenia.
Z uwagi na te oraz inne okoliczności wskazane przez Dyrektora KIS usługa ubezpieczenia wykazuje na tyle ścisły związek oraz podobieństwo w stosunku do gwarancji, że można ją zakwalifikować jako świadczenie o podobnym charakterze.
Kiedy nie występuje podatek u źródła?
Choć usługi ubezpieczeniowe podlegają pod regulacje podatku u źródła, możliwa jest sytuacja, że polski podatnik zostanie zwolniony z obowiązku poboru podatku. Wszystko za sprawą treści art. 29 ust. 2 ustawy PIT, w którym wskazano, że przepisy dotyczące podatku u źródła stosuje się z uwzględnieniem umów o unikaniu podwójnego opodatkowania, których stroną jest Rzeczpospolita Polska. Jednakże zastosowanie stawki podatku wynikającej z właściwej umowy o unikaniu podwójnego opodatkowania lub niepobranie (niezapłacenie) podatku zgodnie z taką umową jest możliwe pod warunkiem udokumentowania dla celów podatkowych miejsca zamieszkania podatnika uzyskanym od niego certyfikatem rezydencji.
Jeżeli zatem z danej umowy międzynarodowej będzie wynikało, że konkretne świadczenie jest opodatkowane wyłącznie w kraju rezydencji, polski podatnik nie będzie zobowiązany do poboru podatku u źródła. Co jednak istotne, zastosowanie reguły wynikającej z umowy międzynarodowej będzie możliwe wyłącznie w przypadku, gdy zagraniczny podmiot przedstawi certyfikat rezydencji podatkowej swojego kraju.
Przykład 1.
Polski przedsiębiorca zakupił od zagranicznej firmy usługę ubezpieczenia. Zasadniczo polski podatnik jest zatem zobowiązany do poboru podatku u źródła. Jednakże z treści umowy międzynarodowej zawartej z krajem siedziby zakładu ubezpieczeń wynika, że tego rodzaju usługi są opodatkowane w kraju rezydencji. Jeżeli zatem polski podatnik otrzyma certyfikat rezydencji od zagranicznego zakładu ubezpieczeń, nie będzie musiał pobierać podatku u źródła.
Na marginesie warto wskazać na treść art. 41 ust. 9e ustawy PIT. Przepis ten stanowi, że w przypadku przychodów, o których mowa w art. 29 ust. 1 pkt 5 (a więc również ubezpieczeń), miejsce zamieszkania podatnika dla celów podatkowych może zostać potwierdzone kopią certyfikatu rezydencji, jeżeli kwota wypłacanych na rzecz tego samego podmiotu należności nie przekracza 10 000 zł w roku podatkowym, a informacje wynikające z przedłożonej kopii certyfikatu rezydencji nie budzą uzasadnionych wątpliwości co do zgodności ze stanem faktycznym.
Zasady dokumentowania
W przypadku gdy zagraniczny podmiot nie przedstawi certyfikatu rezydencji, polski podatnik ma obowiązek pobierania 20% podatku od wypłaconego wynagrodzenia z tytułu nabytej usługi ubezpieczeniowej. Pobrany podatek podlega wpłacie na rachunek urzędu skarbowego właściwego ze względu na miejsce zamieszkania płatnika. Termin wpłaty to 20. dzień miesiąca następującego po miesiącu, w którym pobrano podatek.
Dodatkowy obowiązek wiąże się z dokumentowaniem faktu wypłaty wynagrodzenia z tytułu świadczeń podlegających podatkowi u źródła. Zgodnie bowiem z art. 42 ust. 2 pkt 2 ustawy PIT polscy podatnicy są zobowiązani przesłać zagranicznym podmiotom oraz naczelnikowi urzędu skarbowego właściwego w sprawach opodatkowania osób zagranicznych informacje IFT-1/IFT-1R („Informacja o wysokości przychodu (dochodu) uzyskanego przez osoby niemające miejsca zamieszkania na terytorium RP”).
Powyższa informacja jest przesyłana w terminie do końca lutego roku następującego po roku podatkowym, chyba że nierezydent złoży pisemny wniosek do podatnika o złożenie tego wniosku w terminie 14 dni.
Bardzo ważny jest fakt, że zgodnie z art. 42 ust. 6 ustawy PIT informacje IFT-1/IFT-1R należy sporządzić również w sytuacji, gdy na podstawie umowy o unikaniu podwójnego opodatkowania lub ustawy polscy płatnicy nie są obowiązani do poboru podatku.
Przykład 2.
Polski przedsiębiorca zakupił od zagranicznej firmy usługę ubezpieczenia. Zasadniczo polski podatnik jest zatem zobowiązany do poboru podatku u źródła. Jednakże z treści umowy międzynarodowej zawartej z krajem siedziby zakładu ubezpieczeń wynika, że tego rodzaju usługi są opodatkowane w kraju rezydencji. Polski podatnik otrzymał zagraniczny certyfikat rezydencji, co oznacza, że nie musi pobierać podatku u źródła. Nie zmienia to jednak faktu, że musi sporządzić i przesłać w terminie do końca lutego roku następnego po roku podatkowym informację IFT-1/IFT-1R.
Podsumowując powyższe rozważania, można stwierdzić, że zakup ubezpieczenia z zagranicy podlega pod regulacje stanowiące o podatku u źródła. To, czy podatek u źródła zostanie rzeczywiście pobrany, w dużej mierze zależy od treści umowy międzynarodowej wiążącej Polskę z krajem siedziby zagranicznego podmiotu. Niezależnie od tego polscy podatnicy muszą pamiętać o obowiązku sporządzania i przesyłania we wskazanym terminie informacji IFT-1/IFT-1R.
