W świetle obowiązujących przepisów prawa nie jest wykluczona sytuacja, w której rolnik zajmujący się prowadzeniem działalności rolniczej równolegle rozpoczyna prowadzenie działalności gospodarczej. W związku z tym warto przeanalizować, jakie skutki podatkowe wywołuje to zdarzenie na gruncie prawa podatkowego. Co istotne, wspomniana okoliczność generuje określone konsekwencje w ramach różnych zobowiązań podatkowych. W artykule przedstawiamy, jakie obowiązki ma rolnik prowadzący działalność gospodarczą!
Rolnik prowadzący działalność gospodarczą na gruncie podatku PIT
Po pierwsze należy wskazać, że zgodnie z art. 2 ust. 1 pkt 1 ustawy o PIT przychody z działalności rolniczej nie podlegają opodatkowaniu podatkiem dochodowym od osób fizycznych.
Jak wynika z treści art. 2 ust. 2 ustawy PIT, działalnością rolniczą jest działalność polegająca na wytwarzaniu produktów roślinnych lub zwierzęcych w stanie nieprzetworzonym (naturalnym) z własnych upraw albo hodowli lub chowu, w tym również produkcja materiału siewnego, szkółkarskiego, hodowlanego oraz reprodukcyjnego, produkcja warzywnicza gruntowa, szklarniowa i pod folią, produkcja roślin ozdobnych, grzybów uprawnych i sadownicza, hodowla i produkcja materiału zarodowego zwierząt, ptactwa i owadów użytkowych, produkcja zwierzęca typu przemysłowo-fermowego oraz hodowla ryb, a także działalność, w której minimalne okresy przetrzymywania zakupionych zwierząt i roślin, w których trakcie następuje ich biologiczny wzrost, wynoszą co najmniej:
- miesiąc – w przypadku roślin;
- 16 dni – w przypadku wysokointensywnego tuczu specjalizowanego gęsi lub kaczek;
- 6 tygodni – w przypadku pozostałego drobiu rzeźnego;
- 2 miesiące – w przypadku pozostałych zwierząt
– licząc od dnia nabycia.
W konsekwencji przychody z działalności rolniczej nie podlegają opodatkowaniu podatkiem PIT. Natomiast przychody z pozarolniczej działalności gospodarczej są określone w art. 10 ust. 1 pkt 3 ustawy PIT.
Jeżeli zatem rolnik rozpoczyna prowadzenie działalności gospodarczej, to tego rodzaju przychody podlegają opodatkowaniu podatkiem PIT. Naturalnie nie wpływa to na kwestie opodatkowania działalności rolniczej, która nadal podlega opodatkowaniu tylko podatkiem rolnym.
Rolnik prowadzący działalność gospodarczą na gruncie podatku VAT
Po drugie warto przeanalizować, jak przedstawia się kwestia statusu rolnika rozpoczynającego prowadzenie działalności gospodarczej na gruncie podatku VAT.
Wskażmy, że podatnikiem podatku VAT są osoby prawne, jednostki organizacyjne niemające osobowości prawnej oraz osoby fizyczne wykonujące samodzielnie działalność gospodarczą bez względu na jej cel lub rezultat.
Jak natomiast wskazuje art. 15 ust. 2 ustawy VAT, działalność gospodarcza obejmuje wszelką działalność producentów, handlowców lub usługodawców, w tym podmiotów pozyskujących zasoby naturalne oraz rolników, a także działalność osób wykonujących wolne zawody. Działalność gospodarcza obejmuje w szczególności czynności polegające na wykorzystywaniu towarów lub wartości niematerialnych i prawnych w sposób ciągły dla celów zarobkowych.
Natomiast zgodnie z art. 15 ust. 4 ww. ustawy w przypadku osób fizycznych prowadzących wyłącznie gospodarstwo rolne, leśne lub rybackie za podatnika uważa się osobę, która złoży zgłoszenie rejestracyjne VAT-R.
Zwrócić zatem należy uwagę, że ustawa VAT nie uważa za osobnego podatnika podatku VAT gospodarstwa rolnego. Ponadto działalność rolnicza również jest kwalifikowana jako działalność gospodarcza.
To zatem oznacza, że rolnik, który zgłosił się na potrzeby podatku VAT w zakresie działalności rolniczej, nie ma obowiązku ponownego zgłoszenia się na potrzeby tego podatku w momencie rozpoczęcia prowadzenia działalności gospodarczej.
Powyższe potwierdził Dyrektor Izby Skarbowej w Katowicach w decyzji wydanej w sprawie interpretacji z 28 maja 2007 roku (IPB_1/4407-0037/07/I), gdzie wskazano, że czynności przekazania produktów własnego gospodarstwa rolnego do prowadzonej przez siebie pozarolniczej działalności gospodarczej nie stanowią umowy sprzedaży w rozumieniu przepisów Kodeksu cywilnego, a także nie stanowią dostawy towarów, o której mowa w ustawie o podatku od towarów i usług, ponieważ nie mają charakteru odpłatnego.
W transakcji, o której mowa we wniosku, podatnik występuje jednocześnie jako kupujący i sprzedający. W świetle art. 535 Kodeksu cywilnego cechą konstytutywną umowy sprzedaży, tj. niezbędną do wywołania przez nią skutków prawnych, jest przeniesienie własności.
Wykorzystując do prowadzonej przez siebie pozarolniczej działalności gospodarczej produkty rolne pochodzące z własnego gospodarstwa rolnego, podatnik nie przenosi bowiem prawa do rozporządzania tymi produktami jak właściciel (art. 7 ust. 1), ponieważ prawo to posiada ciągle, będąc ich właścicielem w całym procesie wytwarzania oraz w efekcie końcowym.
Rozpoczęcie prowadzenia działalności gospodarczej na gruntach rolnych
Ważną kwestią wymagającą wyjaśnienia jest także ustalenie, jaki podatek rolnik powinien opłacać od gruntów rolnych, które zostały zajęte na prowadzenie działalności gospodarczej.
Wskażmy, że zgodnie z art. 1 ustawy o podatku rolnym opodatkowaniu podatkiem rolnym podlegają grunty sklasyfikowane w ewidencji gruntów i budynków jako użytki rolne, z wyjątkiem gruntów zajętych na prowadzenie działalności gospodarczej innej niż działalność rolnicza.
Ponadto zgodnie z art. 2 ust. 2 ustawy o podatkach i opłatach lokalnych opodatkowaniu podatkiem od nieruchomości nie podlegają użytki rolne lub lasy, z wyjątkiem zajętych na prowadzenie działalności gospodarczej.
Zajęcie gruntów rolnych na prowadzenie działalności gospodarczej oznacza ich aktywne wykorzystywanie na potrzeby prowadzonej działalności gospodarczej.
To zatem oznacza, że rolnik, który wykorzystuje grunty sklasyfikowane w ewidencji jako użytki rolne do prowadzenia działalności gospodarczej, powinien rozpocząć opłacanie z tego tytułu podatku od nieruchomości.
Jak podaje art. 5 ust. 1 pkt 1 ustawy o podatkach i opłatach lokalnych rada gminy, w drodze uchwały, określa wysokość stawek podatku od nieruchomości od gruntów, z tym że stawki nie mogą przekroczyć rocznie 1,03 zł od 1 m2 powierzchni gruntów związanych z prowadzeniem działalności gospodarczej, bez względu na sposób zakwalifikowania w ewidencji gruntów i budynków.
W konsekwencji przedstawionej analizy należy wskazać, że rolnik może rozpocząć działalność gospodarczą. Jednakże należy mieć na uwadze, że takie zdarzenie wywołuje skutki podatkowe w zakresie podatku PIT, VAT oraz podatku od nieruchomości.
