Rozliczenie faktury od rolnika ryczałtowego - jak przebiega?

Przedsiębiorcy najczęściej dokonują zakupów od podatników VAT, może się jednak zdarzyć, że nabędą towar od rolnika ryczałtowego. W takiej sytuacji przepisy nakładają obowiązki rozliczeniowe w podatku od towarów i usług. Ich niedopełnienie może powodować negatywne konsekwencje podatkowe, łącznie ze stratą prawa do odliczenia. Jak powinno wyglądać rozliczenie faktury od rolnika ryczałtowego? Sprawdź, odpowiedź znajdziesz w artykule!

Zakup od rolnika ryczałtowego - co należy wiedzieć?

W przypadku dokonywania transakcji z rolnikami ryczałtowymi zasadniczą kwestią jest doliczenie przez nabywcę produktów rolnych do ceny tych produktów kwoty zryczałtowanego zwrotu VAT w wysokości 7% ceny netto produktów sprzedawanych przez rolników.

Artykuły 115 i 116 ustawy o VAT stanowią, że zwrotu zryczałtowanego VAT rolnikom ryczałtowym dokonują nabywający od nich produkty rolne zarejestrowani podatnicy VAT. Zryczałtowany zwrot podatku zwiększa u nabywcy produktów rolnych kwotę podatku naliczonego.

Faktura VAT RR - rozliczenie faktury od rolnika ryczałtowego

Osoba, która korzysta ze specjalnej procedury dotyczącej rolników ryczałtowych, nie wystawia zwykłych faktur. Nie oznacza to jednak, że dostawy produktów rolnych nie są dokumentowane. Rozliczenie faktury od rolnika ryczałtowego wymaga najpierw jej wystawienia. W tym przypadku wystawia się specjalną fakturę VAT RR. Przy czym nie wystawia jej rolnik, ale nabywca towaru. Zgodnie bowiem z przepisami na czynnym podatniku VAT, który nabywa produkty rolne od rolnika ryczałtowego, ciąży obowiązek wystawienia faktury dokumentującej nabycie. Fakturę wystawia się w dwóch egzemplarzach, przy czym oryginał przekazywany jest dostawcy, czyli rolnikowi.

Faktura dokumentująca nabycie produktów rolnych zgodnie z art. 116 ust. 2 ustawy o VAT musi mieć oznaczenie VAT RR. Przepisy określają minimalne wymogi, jakie musi spełniać faktura VAT RR, i tak powinna ona zawierać:

1. imię i nazwisko lub nazwę albo nazwę skróconą dostawcy i nabywcy oraz ich adresy;
2. numer identyfikacji podatkowej lub numer PESEL dostawcy i nabywcy;
3. datę dokonania nabycia oraz datę wystawienia i numer kolejny faktury;
4. nazwy nabytych produktów rolnych;
5. jednostkę miary i ilość nabytych produktów rolnych oraz oznaczenie (opis) klasy lub jakości tych produktów;
6. cenę jednostkową nabytego produktu rolnego bez kwoty zryczałtowanego zwrotu podatku;
7. wartość nabytych produktów rolnych bez kwoty zryczałtowanego zwrotu podatku;
8. stawkę zryczałtowanego zwrotu podatku;
9. kwotę zryczałtowanego zwrotu podatku od wartości nabytych produktów rolnych;
10. wartość nabytych produktów rolnych wraz z kwotą zryczałtowanego zwrotu podatku;
11. kwotę należności ogółem wraz z kwotą zryczałtowanego zwrotu podatku, wyrażoną cyfrowo i słownie;
12. czytelne podpisy osób uprawnionych do wystawienia i otrzymania faktury lub podpisy oraz imiona i nazwiska tych osób.

Zgodnie z art. 116 ust. 3 ustawy o VAT faktura VAT RR powinna również zawierać oświadczenie dostawcy produktów rolnych w brzmieniu "Oświadczam, że jestem rolnikiem ryczałtowym zwolnionym od podatku od towarów i usług na podstawie art. 43 ust. 1 pkt 3 ustawy o podatku od towarów i usług".

Dodatkowo kupując owoce lub warzywa od rolnika ryczałtowego na fakturze VAT RR, nabywca musi pamiętać o potrąceniu wpłat na Fundusz Promocji Owoców i Warzyw. Wynika to z ustawy o funduszach promocji produktów rolno-spożywczych. Wysokość wpłaty to 0,1% wartości netto owoców i warzyw. Kupujący nalicza, pobiera i przekazuje tę opłatę do funduszu.

Naliczenie i pobranie wpłaty musi zostać potwierdzone pisemnym oświadczeniem na fakturze VAT RR. Oświadczenie powinno znajdować się poza obowiązkowymi elementami faktury, np. w uwagach.

Oświadczenie to przykładowo może brzmieć następująco:

"Nabywca oświadcza, że zgodnie z ustawą z dnia 22 maja 2009 r. o funduszach promocji produktów rolno-spożywczych dokonał naliczenia i pobrania od sprzedawcy kwoty ....... zł tytułem wpłaty na Fundusz .......... należnej od kwoty ......... zł stanowiącej wartość netto .......... .

Podatek a rozliczenie faktury od rolnika ryczałtowego

Zryczałtowany zwrot podatku zwiększa u nabywcy produktów rolnych kwotę podatku naliczonego, czyli podatku do odliczenia. Odliczenie podatku przez kontrahenta rolnika ryczałtowca zostało obwarowane dodatkowymi warunkami. Jak w praktyce wygląda zatem rozliczenie faktury od rolnika ryczałtowego?

Kwota zryczałtowanego zwrotu podatku jest wypłacana rolnikowi ryczałtowemu przez nabywcę produktów rolnych. Jednocześnie zryczałtowany zwrot podatku zwiększa u nabywcy produktów rolnych kwotę podatku naliczonego, w rozliczeniu za okres rozliczeniowy, w którym dokonano zapłaty pod warunkiem, że:

• nabycie produktów rolnych jest związane z dostawą opodatkowaną;
• zapłata należności za produkty rolne, obejmująca również kwotę zryczałtowanego zwrotu podatku, nastąpiła na rachunek bankowy rolnika ryczałtowego lub na jego rachunek w spółdzielczej kasie oszczędnościowo-kredytowej, której jest członkiem, jeżeli dyspozycja ta została zrealizowana,
• w dokumencie stwierdzającym dokonanie zapłaty należności za produkty rolne zostaną podane numer i data wystawienia faktury potwierdzającej nabycie tych produktów albo na fakturze potwierdzającej zakup produktów rolnych podano dane identyfikacyjne dokumentu stwierdzającego dokonanie zapłaty.

Rozliczenie faktury od rolnika ryczałtowego może napotkać problemy. Jeżeli rolnik nie chce złożyć oświadczenia albo żąda zapłaty w gotówce, nabywca nie ma uprawnień do odliczenia kwoty zryczałtowanego zwrotu VAT z takiej faktury. Rozliczenie faktury od rolnika ryczałtowego opłaconej gotówką może być zatem niekorzystne podatkowo.

Rozliczenie faktury od rolnika ryczałtowego zapłaconej w terminie późniejszym niż 14 dni do września 2019 roku

Do września 2019 roku aby odliczyć VAT z faktury VAT-RR konieczne było zachowanie terminu płatności wynoszącego 14 dni od dnia zakupu. Zasada ta nie dotyczyła jednak sytuacji, gdy rolnik ryczałtowy zawarł z podatnikiem nabywającym produkty rolne umowę określającą dłuższy termin płatności (np. umowa kontraktacji). W takim przypadku zapłata nie musiała być zrealizowana w ciągu 14 dni, ale w terminach określonych w umowie.

Przepisy ustawy o podatku od towarów i usług nie określały ścisłych ram dokumentowania takiej umowy. Jednak z całą pewnością by uniknąć sytuacji gdy rozliczenie faktury od rolnika ryczałtowego zostanie zakwestionowane a podatnik nie będzie mógł udowodnić, że taka była umowa, dla celów dowodowych powinna mieć ona formę pisemną. Również kolejne przedłużenia umowy powinny mieć formę pisemną.

Stanowisko takie potwierdził Dyrektor Izby Skarbowej w Bydgoszczy w piśmie z dnia 29 lipca 2013 r., ITPP1/443-460/13/DM, w którym czytamy:

(...) Skoro zatem jak wynika z wniosku Wnioskodawca i rolnik przedłużyli umownie (w formie ustnej potwierdzonej stosownym zapisem na fakturze VAT RR) dłuższy termin płatności, zachowanie takie wypełnia przesłanki umowy pomiędzy kontrahentami i spełnia warunek zawarty w przepisie art. 116 ust. 6 pkt 2 ustawy o podatku od towarów i usług. W związku z powyższym, przy spełnieniu pozostałych warunków określonych przywołanymi przepisami, Wnioskodawca ma prawo do odliczenia podatku naliczonego stanowiącego zryczałtowany zwrot podatku, w rozliczeniu za miesiąc, w którym dokonano zapłaty.(...)