W przypadku sprzedaży kryptowalut podstawą opodatkowania jest dochód, czyli różnica pomiędzy przychodem ze sprzedaży a kosztami podatkowymi. W związku z tym warto przyjrzeć się bliżej przepisom regulującym rozliczenie sprzedaży kryptowalut oraz przepisom dotyczących ustalania podstawy opodatkowania w tym zakresie.
Rozliczenie sprzedaży kryptowalut a podstawa opodatkowania
Jak podaje art. 17 ust. 1 pkt 11 ustawy PIT, za przychody z kapitałów pieniężnych uważa się przychody z odpłatnego zbycia waluty wirtualnej. Przez odpłatne zbycie waluty wirtualnej rozumie się wymianę waluty wirtualnej na prawny środek płatniczy, towar, usługę lub prawo majątkowe inne niż waluta wirtualna lub regulowanie innych zobowiązań walutą wirtualną (art. 17 ust. 1f ustawy PIT).
Zasady opodatkowania sprzedaży kryptowalut określa art. 30b ust. 1a ustawy PIT, który podaje, że od dochodów uzyskanych z odpłatnego zbycia walut wirtualnych podatek dochodowy wynosi 19% uzyskanego dochodu. W myśl zaś art. 30b ust. 1b ustawy PIT dochodem z odpłatnego zbycia walut wirtualnych jest osiągnięta w roku podatkowym różnica między sumą przychodów uzyskanych z tytułu odpłatnego zbycia walut wirtualnych a kosztami uzyskania przychodów określonymi na podstawie art. 22 ust. 14–16.
Nie ulega wątpliwości, że przychodem z odpłatnego zbycia wirtualnej waluty jest wartość środków pieniężnych uzyskanych z ich sprzedaży. Taki przychód podlega pomniejszeniu o odpowiednie koszty określone w art. 22 ust. 14–16 ustawy PIT.
W myśl ww. przepisów koszty uzyskania przychodów z tytułu odpłatnego zbycia waluty wirtualnej stanowią udokumentowane wydatki bezpośrednio poniesione na nabycie waluty wirtualnej oraz koszty związane ze zbyciem waluty wirtualnej, w tym udokumentowane wydatki poniesione na rzecz podmiotów, o których mowa w art. 2 ust. 1 pkt 12 ustawy o przeciwdziałaniu praniu pieniędzy oraz finansowaniu terroryzmu.
Koszty uzyskania przychodów, o których mowa w ust. 14, są potrącane w tym roku podatkowym, w którym zostały poniesione, z zastrzeżeniem, że nadwyżka kosztów uzyskania przychodów, o których mowa w ust. 14, nad przychodami z odpłatnego zbycia waluty wirtualnej uzyskanymi w roku podatkowym powiększa koszty uzyskania przychodów z tytułu odpłatnego zbycia waluty wirtualnej poniesione w następnym roku podatkowym.
Jednocześnie w myśl art. 23 ust. 1 pkt 38d ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych nie uważa się za koszty uzyskania przychodów poniesionych wydatków związanych z zamianą waluty wirtualnej na inną walutę wirtualną.
Zatem koszty uzyskania przychodów z tytułu odpłatnego zbycia waluty wirtualnej, tj.:
- udokumentowane wydatki bezpośrednio poniesione na nabycie waluty wirtualnej oraz
- koszty związane ze zbyciem waluty wirtualnej,
– podlegają rozliczeniu dla celów podatkowych w szczególnym trybie.
Otóż przez koszty bezpośrednio związane z przychodami należy rozumieć te koszty, których poniesienie wpłynęło bezpośrednio na uzyskanie określonych przychodów. Kosztami innymi niż koszty bezpośrednio związane z przychodami są natomiast wszelkie inne koszty, w tym koszty dotyczące całokształtu działalności podatnika związane z jego funkcjonowaniem. W stosunku do tego rodzaju kosztów doszukiwanie się ich bezpośredniości w relacji z przychodami nie wchodzi w rachubę. Takie koszty, chociaż niewątpliwie związane z osiąganymi przychodami, nie pozostają bowiem w uchwytnym związku z konkretnymi przychodami.
Wskazane koszty co do zasady są potrącane w tym roku podatkowym, w którym zostały poniesione. Jeśli jednak w danym roku podatkowym ich wartość przekracza wartość uzyskanych przez podatnika przychodów z odpłatnego zbycia waluty wirtualnej – nadwyżka kosztów nad przychodami nie jest stratą podatkową, ale jest przenoszona do rozliczenia jako koszty uzyskania przychodów z odpłatnego zbycia waluty wirtualnej w następnym roku podatkowym. Przypomnijmy, że zgodnie z art. 9 ust. 3a pkt 2 ustawy PIT przepisów dotyczących odliczania straty nie stosuje się do dochodów z odpłatnego zbycia wirtualnej waluty.
Jak wskazał Dyrektor KIS w interpretacji z 24 stycznia 2023 roku (nr 0112-KDIL2-1.4011.864.2022.2.DJ), koszty uzyskania przychodów z odpłatnego zbycia waluty wirtualnej stanowią udokumentowane wydatki na nabycie waluty wirtualnej poniesione w danym roku podatkowym oraz koszty związane ze zbyciem waluty wirtualnej, w tym udokumentowane wydatki poniesione na rzecz podmiotów, które pośredniczą w wymianie lub sprzedaży tych walut. Dotyczy to wydatków wyłącznie bezpośrednio związanych z nabyciem i sprzedażą walut wirtualnych.
Odnosząc się do możliwości zaliczenia do kosztów uzyskania przychodów wydatków bezpośrednio poniesionych na nabycie waluty wirtualnej, Dyrektor KIS wskazał, że będą to – oprócz ceny zakupu – również prowizje pobierane przez podmioty pośredniczące w wymianie.
Rozliczenie dochodu ze sprzedaży kryptowalut
W myśl art. 30b ust. 5d ustawy PIT dochodów z odpłatnego zbycia walut wirtualnych nie łączy się z dochodami opodatkowanymi na zasadach określonych w ust. 1 oraz w art. 27 lub art. 30c.
Ponadto w art. 30b ust. 6–6a ustawy PIT po zakończeniu roku podatkowego podatnik jest obowiązany w zeznaniu PIT-38 wykazać uzyskane w roku podatkowym dochody ze sprzedaży wirtualnej waluty i obliczyć należny podatek dochodowy. Ponadto w zeznaniu, podatnik wykazuje koszty uzyskania przychodów, o których mowa w art. 22 ust. 14–16, także wtedy, gdy w roku podatkowym nie uzyskał przychodów z odpłatnego zbycia walut wirtualnych.
W świetle powyższego należy zatem stwierdzić, że przychód z odpłatnego zbycia waluty wirtualnej powstaje w chwili wymiany waluty wirtualnej na prawny środek płatniczy (walutę tradycyjną), towar, usługę lub prawo majątkowe inne niż waluta wirtualna lub regulowanie innych zobowiązań walutą wirtualną. W przypadku wystąpienia nadwyżki przychodów z odpłatnego zbycia waluty wirtualnej uzyskanych w roku podatkowym nad kosztami uzyskania powstaje dochód podlegający opodatkowaniu.
Natomiast w przypadku, gdy wartość uzyskanych przez podatnika w danym roku podatkowym przychodów ze zbycia waluty wirtualnej będzie równa lub niższa od wartości kosztów uzyskania przychodów z odpłatnego zbycia walut wirtualnych podlegających potrąceniu w tym roku podatkowym, to podatnik nie uzyska w tym roku podatkowym dochodu z odpłatnego zbycia waluty wirtualnej. Niemniej i tak będzie miał obowiązek wykazania przychodów i kosztów dotyczących odpłatnego zbycia waluty wirtualnej w zeznaniu podatkowym PIT-38. Jednocześnie taka nadwyżka kosztów przenoszona jest do rozliczenia jako koszty uzyskania przychodów z tytułu odpłatnego zbycia waluty wirtualnej w następnym roku podatkowym.
Przykład 1.
Pan Mariusz w 2024 roku zakupił kryptowalutę o wartości 20 000 zł. W tym samym roku sprzedał wirtualną walutę za kwotę 18 000 zł. Czy pan Mariusz ma obowiązek złożenia PIT-38?
W opisanym przypadku nie powstanie obowiązek zapłaty podatku należnego, ponieważ podstawa opodatkowania ze sprzedaży kryptowaluty wynosi zero. Pan Mariusz ma jednak obowiązek złożenia deklaracji PIT-38 w terminie do 30 kwietnia 2025 roku i w deklaracji tej wykaże nadwyżkę kosztów nad przychodami w wysokości 2000 zł, która będzie mogła zostać rozliczona z ewentualnymi przychodami osiągniętymi z tego tytułu w 2025 roku.
Co ciekawe, Dyrektor KIS w interpretacji z 22 kwietnia 2024 roku (nr 0115-KDIT1.4011.111.2024.2.MN) stwierdził, że podatnik jest zobowiązany do wykazania w PIT-38 jako kosztów uzyskania przychodu wydatków na nabycie wirtualnej waluty, nawet mimo tego, że kryptowaluty zostały podatnikowi skradzione. Koszty te będą powiększały koszty uzyskania przychodu z tytułu odpłatnego zbycia waluty wirtualnej poniesione w następnym roku podatkowym.
Podsumowując, podstawą opodatkowania w zakresie sprzedaży wirtualnej waluty jest dochód, czyli różnica pomiędzy uzyskanym przychodem a kosztami podatkowymi. Należy przy tym pamiętać, że chodzi o koszty poniesione bezpośrednio na nabycie wirtualnej waluty.
Polecamy:
