Temat kryptowalut budzi w ostatnich miesiącach wiele emocji. Z jednej strony inwestycja w kryptowaluty może być szybkim i prostym sposobem na pozyskanie dodatkowych przychodów, z drugiej strony Narodowy Bank Polski i Komisja Nadzoru Finansowego uruchomiły kampanię, w której ostrzegają przed ryzykiem inwestowania w kryptowaluty. Czy warto zajmować wydobywaniem i sprzedażą kryptowalut? Czy taka forma zarobku jest opłacalna? Odpowiedzi na te pytania zostawiamy przedsiębiorcom, my natomiast przedstawimy aktualne stanowisko Ministerstwa Finansów i organów podatkowych dotyczące kryptowalut na gruncie PCC.
Co to jest PCC?
Podatek od czynności cywilnoprawnych to w skrócie PCC. Na podstawie art. 1 ust. 1 ustawy o podatku od czynności cywilnoprawnych możemy stwierdzić, że podatkowi podlegają następujące czynności cywilnoprawne:
- umowy sprzedaży oraz zamiany rzeczy i praw majątkowych,
- umowy pożyczki pieniędzy lub rzeczy oznaczonych tylko co do gatunku,
- umowy darowizny – w części dotyczącej przejęcia przez obdarowanego długów i ciężarów albo zobowiązań darczyńcy,
- umowy dożywocia,
- umowy o dział spadku oraz umowy o zniesienie współwłasności – w części dotyczącej spłat lub dopłat,
- ustanowienie hipoteki,
- ustanowienie odpłatnego użytkowania, w tym nieprawidłowego, oraz odpłatnej służebności,
- umowy depozytu nieprawidłowego,
- umowy spółki.
- przy umowie sprzedaży – na kupującym;
- przy umowie zamiany – na stronach czynności;
- przy umowie darowizny – na obdarowanym;
- przy umowie dożywocia – na nabywcy własności nieruchomości;
- przy umowie o dział spadku lub o zniesienie współwłasności – na podmiocie nabywającym rzeczy lub prawa majątkowe ponad udział w spadku lub we współwłasności;
- przy ustanowieniu odpłatnego użytkowania, w tym również nieprawidłowego oraz odpłatnej służebności – na użytkowniku lub nabywającym prawo służebności;
- przy umowie pożyczki i umowie depozytu nieprawidłowego – na biorącym pożyczkę lub przechowawcy;
- przy ustanowieniu hipoteki – na składającym oświadczenia woli o ustanowieniu hipoteki;
- przy umowie spółki cywilnej – na wspólnikach, a przy pozostałych umowach spółki - na spółce.
Stawki podatku od czynności cywilnoprawnych uzależnione są od rodzaju wykonanych czynności podlegających opodatkowaniu PCC.
W przypadku, gdy po naszej stronie wystąpi zobowiązanie z tytułu PCC, należy bez wezwania organu podatkowego złożyć w urzędzie skarbowym deklarację PCC-3 oraz zapłacić należny podatek w terminie 14 dni od momentu powstania obowiązku podatkowego. Wyjątkiem jest sytuacja, gdy podatek jest pobierany przez płatnika.
Kryprowaluty - czy handel nimi implikuje konieczność zapłaty PCC?
Na podstawie przytoczonych wcześniej art. 1 ust. 1 i art. 4 ustawy o podatku od czynności cywilnoprawnych widzimy, że opodatkowaniu PCC podlega umowa sprzedaży oraz zamiany rzeczy i praw majątkowych. Z uwagi na to, że w świetle ostatnich interpretacji podatkowych oraz niedawno zamieszczonego komunikatu na stronie Ministerstwa Finansów, kryptowaluty traktowane są jak prawa majątkowe, osoby dokonujące obrotu kryptowalutami powinny rozliczać podatek od czynności cywilnoprawnych. W razie sprzedaży kryptowalut obowiązek podatkowy w odniesieniu do PCC ciąży na kupującym, a w przypadku zamiany kryptowalut – na obu stronach czynności.
Oznacza to, że transakcja, w której jesteśmy stroną kupującą, rodzi po naszej stronie obowiązek złożenia w urzędzie skarbowym deklaracji PCC-3 oraz uiszczenia podatku od czynności cywilnoprawnych. Mamy na to czas do 14 dni od momentu sprzedaży kryptowaluty. Stawka podatku, jaką powinniśmy zastosować, wynosi 1% podstawy opodatkowania, czyli wartości rynkowej prawa majątkowego.
Dodatkowo trzeba mieć na uwadze, że co do zasady podatek od czynności cywilnoprawnych powinien zostać odprowadzony od wszystkich transakcji, a co za tym idzie w odniesieniu do zakupu/wymiany każdej kryptowaluty trzeba złożyć odpowiednią deklarację. W praktyce taka interpretacja przepisów oznacza, że w razie dokonania w danym dniu wielu transakcji sprzedaży i wymiany kryptowalut, od każdej z nich należy odprowadzić PCC i złożyć odrębną deklarację PCC-3. Takie stanowisko organów podatkowych oznacza, że przedsiębiorcy aktywnie inwestujący w kryptowaluty musieliby składać w każdym miesiącu wiele formularzy PCC-3, a wartość należnego podatku od czynności cywilnoprawnych często przekroczyłaby wypracowany zysk.
Kiedy kryptowaluty podlegają zwolnieniu z PCC?
Zgodnie z art. 2 ust. 4 ustawy o PCC nie podlegają podatkowi czynności cywilnoprawne:
- w zakresie, w jakim są opodatkowane podatkiem od towarów i usług,
- jeżeli przynajmniej jedna ze stron jest zwolniona od podatku od towarów i usług z tytułu dokonania tej czynności.
W praktyce oznacza to, że handel kryptowalutami odbywający się w ramach działalności gospodarczej zwalnia z obowiązku zapłaty PCC, dylematu nie powinni mieć zatem podatnicy prowadzący handel kryptowalutami podlegający VAT (transakcje opodatkowane lub zwolnione). Niestety, nie rozwiązuje to problemów przedsiębiorców, ustalenie stron transakcji jest bowiem niemożliwe z uwagi na to, że obrót kryptowalutami na giełdach jest anonimowy.
Czy stanowisko Ministerstwa Finansów ulegnie zmianie?
Opublikowany na stronie Ministerstwa Finansów komunikat wzbudził wiele emocji, a nawet protestów. W związku z tym kilka dni później resort finansów poinformował, że przedstawione stanowisko odnosi się do aktualnego sposobu opodatkowania kryptowalut, jednak trwają prace nad propozycją zmian w tej kwestii.
Niedogodność, niemożliwość rozliczenia się z PCC – kogo dotyczy?
Następnie głos w sprawie kryptowalut na gruncie PCC zabrał wiceminister finansów, który ponownie podkreślił, że aktualny stan prawny obliguje podatników do zapłaty podatku od czynności cywilnoprawnych w odniesieniu do handlu kryptowalutami. Zgodnie z wypowiedzią wiceministra, jeżeli rozliczenie się z PCC jest możliwe i dogodne dla podatnika, to należy zapłacić podatek od czynności cywilnoprawnych. W przeciwnym wypadku, czyli gdy powstaje niedogodność, niemożliwość rozliczenia się z PCC, możemy tego nie robić.
Kto jednak będzie decydował o tym, kiedy podatnik nie ma dogodności opodatkowania? Na to pytanie nie znamy odpowiedzi. Pozostaje nam zatem oczekiwać, że szybko pojawią się przynajmniej tymczasowe rozwiązania w zakresie opodatkowania obrotu kryptowalutami.
