Prawa do otrzymania świadczeń pracowniczych po poronieniu przysługują każdej kobiecie, która straciła w jego wyniku dziecko, bez względu na to, w którym miesiącu ciąży ono nastąpiło. Należy podkreślić, że prawo do świadczeń pracowniczych przysługuje osobie posiadającej status pracownika. Nie mogą zatem skorzystać z tych uprawnień osoby zatrudnione na podstawie umowy zlecenia lub o dzieło.
Urlop macierzyński, a śmierć dziecka
W przypadku urodzenia martwego dziecka lub zgonu dziecka przed upływem 8 tygodni życia, pracownicy przysługuje urlop macierzyński w wymiarze 8 tygodni po porodzie, nie krócej jednak niż przez okres 7 dni od dnia zgonu dziecka (art. 180 1 § 1 kp). Pracownicy, która urodziła więcej niż jedno dziecko przy jednym porodzie, przysługuje w takim przypadku urlop macierzyński w wymiarze stosownym do liczby dzieci pozostałych przy życiu. Jego wysokość wynosi 100% kwoty stanowiącej podstawę wymiaru zasiłku.
| Ważne! Urlop macierzyński po poronieniu wynosi 56 dni. Czas ten liczy się od dnia poronienia, a urlop jest płatny 100%. |
W przypadku zgonu dziecka po upływie 8 tygodni życia, pracownica zachowuje prawo do urlopu macierzyńskiego przez okres 7 dni od dnia zgonu dziecka. Pracownicy, która urodziła więcej niż jedno dziecko przy jednym porodzie, przysługuje w takim przypadku urlop macierzyński w wymiarze stosownym do liczby dzieci pozostałych przy życiu, nie krócej jednak niż przez okres 7 dni od dnia zgonu dziecka. Wysokość urlopu również wynosi 100% kwoty stanowiącej podstawę wymiaru zasiłku.
Jeżeli poród nastąpił minimum w 22 tygodniu ciąży (21 tygodni 7 dni), wówczas przyjmuje się, że dziecko urodziło się martwe. Organ rentowy nie uzależnia sytuacji prawnej kobiet, które urodziły martwe dziecko i tych, u których doszło do poronienia. A to dlatego, że przepisy ustawy zasiłkowej, na podstawie której przyznawane są zasiłki macierzyńskie, nie zawierają podstawy prawnej wprost pozbawiającej kobietę prawa do urlopu macierzyńskiego w przypadku urodzenia martwego dziecka przed upływem 22. tygodnia - wtedy określane jest poronienie.
Dokumenty do wypłaty zasiłku macierzyńskiego
Dowodem do wypłaty zasiłku macierzyńskiego za okres udzielonego urlopu macierzyńskiego jest odpis skrócony aktu urodzenia dziecka lub jego kopia potwierdzona za zgodność z oryginałem przez płatnika zasiłku. W razie urodzenia martwego dziecka w odpisie skróconym aktu urodzenia zamieszczana jest adnotacja, że dziecko urodziło się martwe. Zatem w celu wypłaty zasiłku macierzyńskiego pracodawca powinien otrzymać taki właśnie dokument. Akt urodzenia z adnotacją o śmierci dziecka jest jednocześnie aktem zgonu. Jeżeli dziecko urodziło się martwe, nie sporządza się aktu zgonu, tylko akt urodzenia z adnotacją, że dziecko urodziło się martwe. Identycznie jest w przypadku poronienia. Taki akt urodzenia z adnotacją sporządza się na podstawie karty martwego urodzenia, którą wydaje szpital. Jeśli poronienie nastąpi tak wcześnie, że z medycznego punktu widzenia nie jest możliwe określenie płci dziecka, to lekarz nie sporządzi zaświadczenia, a Urząd Stanu Cywilnego nie wyda aktu urodzenia dziecka. W takim przypadku pracownicy przysługuje prawo do zasiłku chorobowego, jeśli lekarz uzna, że kobieta wymaga opieki lekarskiej i stała się czasowo niezdolna do pracy. Jeśli jednak płeć jest możliwa do ustalenia, to należy wypełnić pisemne zgłoszenia urodzenia dziecka i będzie przysługiwał zasiłek macierzyński.
Dodatkowo pracodawcę należy poinformować o chęci skorzystania z urlopu, np. poprzez złożenie wniosku o urlop macierzyński. Urlop macierzyński liczony jest od dnia wystąpienia nieszczęśliwego zdarzenia: poronienia lub urodzenia martwego. Pracodawca nie ma prawa odmówić udzielenia urlopu macierzyńskiego, gdy stwierdzono śmierć dziecka.
Urlop wypoczynkowy po poronieniu
Urlop macierzyński po stracie dziecka jest obligatoryjny i rozpoczyna się nie później niż w dniu porodu, jeżeli matka dziecka o niego zawnioskuje. Urlop wypoczynkowy w tej sytuacji nie dochodzi do skutku, zatem pracodawca jest obowiązany przesunąć go na termin późniejszy. Pracownica po poronieniu ciąży nie musi wnioskować o udzielenie jej urlopu wypoczynkowego. W czasie oczekiwania na wydanie odpisu aktu urodzenia dziecka mogła ubiegać się o wypłatę zasiłku chorobowego. Jeśli w takiej sytuacji lekarz wystawi zaświadczenie o czasowej niezdolności do pracy, to wysokość zasiłku od następnego dnia po poronieniu wynosi 80% lub za okres pobytu w szpitalu - 70% kwoty stanowiącej podstawę jego wymiaru. Otrzymanie aktu urodzenia dziecka spowodowałoby przekwalifikowanie zasiłku chorobowego za okres nie dłuższy niż 8 tygodni po porodzie na zasiłek macierzyński, a co za tym idzie jego wyrównanie do 100% podstawy wymiaru.
Również w okresie załatwiania formalności pracodawca może ustalić dni nieobecności jako nieobecność usprawiedliwiona niepłatna, a później wypłacić wyrównanie za okres urlopu macierzyńskiego.
Urlop okolicznościowy, a śmierć dziecka
Urlop okolicznościowy z tytułu urodzenia dziecka oraz śmierci dziecka w wymiarze dwóch dni na każdą okoliczność będzie przysługiwał obojgu rodzicom dziecka z zachowaniem prawa do wynagrodzenia, pod warunkiem że matka dziecka nie przebywa na urlopie macierzyńskim. Ojciec dziecka może zatem skorzystać z 4 dni płatnego wolnego zarówno z uwagi na okoliczność narodzin, jak i śmierci swojego dziecka.
Podstawą do udzielenia zwolnienia od pracy z powodu urodzenia się dziecka lub jego śmierci jest oświadczenie pracownika oraz udokumentowanie faktu przedłożeniem aktu urodzenia lub aktu zgonu dziecka. W sytuacji urodzenia się martwego dziecka sporządza się akt urodzenia z adnotacją, że dziecko urodziło się martwe. Aktu zgonu w takim przypadku się nie sporządza.
