Przedsiębiorcy mogą podejmować różne działania w celu przyciągnięciu dodatkowych klientów. Jednym z przykładów jest sprzedaż towaru po promocyjnej cenie, w tym za symboliczną złotówkę. Z uwagi na sprzedaż poniżej ceny rynkowej wśród podatników mogą pojawić się wątpliwości co do skutków podatkowych powstałych zarówno u sprzedawcy, jak i nabywcy. W niniejszym artykule kompleksowo wyjaśnimy jak wygląda sprzedaż towaru za symboliczną złotówkę na gruncie podatkowym.
Czy sprzedaż towaru za symboliczną złotówkę jest zgodna z prawem?
Zacznijmy jednak od rozważenia, czy sprzedaż towaru za symboliczną złotówkę jest dopuszczalna. Zasadniczo przedsiębiorca ma prawo do dowolnego kształtowania ceny towarów. Pamiętajmy, że podatnik jest właścicielem towarów i nikt nie może zobowiązać go do podwyższenia ustalonej przez niego ceny.
Powyższe nie zmienia jednak faktu, że organy podatkowe mogą oceniać skutki podatkowe sprzedaży towarów poniżej ceny rynkowej. Wszystko rozbija się o racjonalność działania przedsiębiorcy oraz ustalenie, czy sprzedaż za symboliczną złotówkę nie miała na celu przede wszystkim obejścia prawa czy uchylenia się od opodatkowania.
W konsekwencji dopiero w przypadku, gdy sprzedaż towaru za symboliczną złotówkę nie ma żadnego uzasadnienia ekonomicznego i z perspektywy przedsiębiorcy jest działaniem nieracjonalnym, organ podatkowy może określić przychód na poziomie cen rynkowych. Pamiętajmy jednak, że uprawnienie organu dotyczy wyłącznie zwiększenia przychodu podatkowego – nie można zmusić nabywcy do zapłaty większej kwoty należnej za towar.
W świetle takich rozważań kluczowe staje się określenie, kiedy sprzedaż towaru za symboliczną złotówkę można uznać za ekonomicznie uzasadnioną. Chodzi tutaj przede wszystkim o działania o charakterze marketingowym mające na celu zwiększenie potencjalnego grona klientów i zachęcenie ich do nabywania innych towarów. Odbywa się to w szczególności w ramach akcji promocyjnej.
Ekonomiczne uzasadnienie obniżenia ceny poniżej wartości rynkowej
Zasadniczo przyjmuje się, że obniżenie ceny towaru do kwoty symbolicznej musi mieć miejsce w stosunku do większego grona odbiorców. Wtedy bowiem możemy mówić o akcji promocyjnej czy strategii marketingowej.
Taka sytuacja sprawia, że sprzedaż towaru za symboliczną złotówkę powinna być prawidłowo udokumentowana i określona. W konsekwencji podatnik powinien sformułować regulamin/zasady sprzedaży towaru poniżej ceny rynkowej. Tego rodzaju dokument powinien szczegółowo określać, do kogo skierowana jest sprzedaż za symboliczną kwotę, przez jaki czas akcja promocyjna ma trwać oraz jakie warunki musi spełnić nabywca, aby zakupić towar poniżej ceny rynkowej. W ten sposób przedsiębiorca zabezpiecza się przed zarzutem, ze strony urzędu skarbowego, że sprzedaż poniżej ceny rynkowej nie miała racjonalnego uzasadnienia.
Sprzedaż towaru za symboliczną złotówkę – skutki dla sprzedawcy
Przypomnijmy, że zgodnie z art. 14 ust. 1 ustawy o PIT przychodem z pozarolniczej działalności gospodarczej są kwoty należne, choćby nie zostały faktycznie otrzymane. Zasadę tę stosujemy także do sprzedaży towarów za symboliczną złotówkę. W rezultacie przy założeniu, że taka sprzedaż jest ekonomicznie celowa, przychodem podatnika będzie kwota 1 zł. Dopiero w sytuacji, gdy organ podatkowy zakwestionuje obniżenie ceny, przychód zostanie ustalony na poziomie rynkowym.
Przykład 1.
Przedsiębiorca rozpoczął akcję promocyjną mającą na celu pozyskanie szerszego grona odbiorców. Sprzedaje więc towar o wartości 100 zł za symboliczną złotówkę. Z uwagi na racjonalność działań podatnika przychodem ze sprzedaży będzie kwota 1 zł. Gdyby natomiast podatnik dokonał jednorazowej sprzedaży towaru za kwotę 1 zł, co dodatkowo nie miałoby żadnego ekonomicznego uzasadnienia, to urząd skarbowy mógłby podwyższyć przychód podatnika do kwoty 100 zł.
Co ciekawe, wydatki na zakup towaru sprzedawanego następnie za symboliczną złotówkę mogą być kosztem podatkowym w pełnej wysokości. Nie stanowi tu przeszkody fakt, że następnie zakupiony towar jest odsprzedawany znacznie poniżej jego ceny zakupu. Jeżeli bowiem celem sprzedaży za symboliczną złotówkę jest uzyskanie przychodu z działalności albo też zabezpieczenie istniejącego źródła przychodu, to spełniony jest warunek istnienia związku przyczynowo-skutkowego pomiędzy poniesionym wydatkiem a prowadzoną działalnością.
Przykład 2.
Przedsiębiorca zakupił hurtową ilość towaru po cenie jednostkowej 100 zł w celu odsprzedaży w ramach akcji promocyjnej, gdzie każda sztuka sprzedawana będzie za 1 zł. Podatnik ma prawo do ujęcia jako koszt podatkowy wydatku 100 zł przeznaczonego na zakup każdej sztuki towaru.
Sprzedaż towaru za symboliczną złotówkę – skutki dla nabywcy
Zastanówmy się, jakie skutki podatkowe wywołuje dla nabywcy zakup towaru za złotówkę. W tym miejscu trzeba odnieść się do koncepcji nieodpłatnych świadczeń. Jak bowiem wynika z art. 14 ust. 2 pkt 8 ustawy PIT, przychodem z działalności gospodarczej jest również wartość nieodpłatnych świadczeń. Jeżeli podatnik kupuje towar poniżej ceny rynkowej, to teoretycznie powstaje u niego przychód z nieodpłatnych świadczeń w wysokości różnicy pomiędzy ceną rynkową a faktyczną ceną nabycia.
Po raz kolejny należy odnieść się do ekonomicznego uzasadnienia transakcji. Jeżeli bowiem zakup odbywa się w ramach akcji promocyjnej, to ma charakter rabatu, a to nie może oznaczać, że po stronie nabywcy jest generowany przychód z nieodpłatnych świadczeń.
Przykład 3.
Podatnik zakupił towar za 1 zł w ramach akcji promocyjnej sprzedawcy. Wartość rynkowa tego towaru wynosi 100 zł. W tym przypadku nie powstanie u nabywcy przychód z nieodpłatnych świadczeń w kwocie 99 zł. Nie mamy tu do czynienia ani z przychodem z nieodpłatnych, ani też częściowo odpłatnych świadczeń.
Jeżeli chodzi natomiast o koszty podatkowe, które nabywca może rozpoznać w związku z zakupem towaru po promocyjnej cenie, to obowiązują tu zasady ogólne. Kosztem jest zatem faktycznie poniesiony wydatek, o ile wykazuje związek z prowadzoną przez nabywcę działalnością gospodarczą.
Przykład 4.
Podatnik zakupił towar za 1 zł w ramach akcji promocyjnej sprzedawcy. Wartość rynkowa tego towaru wynosi 100 zł. Zakup miał związek z działalnością gospodarczą podatnika, w związku z czym kosztem będzie kwota 1 zł.
W konsekwencji powyższych rozważań możemy stwierdzić, że sprzedaż towaru za symboliczną złotówkę nie jest działaniem zabronionym czy też sprzecznym z przepisami prawa. Sprzedający ma bowiem pełne prawo do dowolnego określania ceny towaru. Pamiętać jednak należy o autonomiczności prawa podatkowego, które w przypadku zaniżania ceny rynkowej może określać pewne konsekwencje podatkowe.
Dla podatnika, który chce sprzedawać towary za symboliczną złotówkę, najistotniejszą kwestią jest zadbanie o wiarygodne uzasadnienie ekonomicznej celowości obniżenia ceny poniżej poziomu rynkowego.
