Aby zwiększyć sprzedaż czy też wypromować dany produkt, przedsiębiorcy często organizują tzw. akcje promocyjne. Mogą one przybierać postać loterii lub konkursów. Co jest korzystniejsze dla przedsiębiorcy – zorganizowana loteria promocyjna czy konkursu?
Czym jest loteria promocyjna i jakie obowiązki się z nią wiążą?
Przepisy polskiego prawa wyróżniają kilka rodzajów loterii, np. loteria promocyjna, loteria fantowa. W tej ostatniej nagrodami mogą być tylko rzeczy (fanty), a dochody mogą być przekazane tylko na cele społecznie użyteczne. W loterii promocyjnej, zdecydowanie częściej urządzanej przez przedsiębiorców, nagrodami mogą być zarówno pieniądze, jak i rzeczy. Dochód ze sprzedaży nie musi być przekazywany na cele społeczne.
Definicja loterii
Loteria to, za Słownikiem języka polskiego, „gra, w której uczestnicy nabywają losy, a o wygranej decyduje losowanie”.
Loteria promocyjna charakteryzuje się tym, że uczestnik bierze w niej nieodpłatnie udział po nabyciu towaru, usługi lub innego dowodu udziału w grze, natomiast organizator w zamian oferuje nagrody rzeczowe lub pieniężne.
Loteria jest grą, w której wynik zależy od przypadku, od losowości. To gra hazardowa i jest uregulowana w ustawie o grach hazardowych. Według niej loteria promocyjna to gra, której warunki określa regulamin oraz w której uczestniczy się przez nabycie towaru, usługi lub innego dowodu udziału w grze.
Aby przeprowadzić loterię, potrzebne jest zezwolenie!
Przedsiębiorca, u którego organizowana jest loteria promocyjna, powinien wystąpić do Izby Celnej o zezwolenie na jej przeprowadzenie. Brak pozwolenia naraża na karę, przykładowo 100% przychodów z loterii. Może ona zostać nałożona zarówno na przedsiębiorcę organizującego loterię, jak i na jej uczestnika.
Przedsiębiorca, który chce zorganizować loterię promocyjną, powinien:
-
zgłosić wniosek do Izby Celnej o zezwolenie na przeprowadzenie loterii;
-
wnieść opłatę za wydanie zezwolenia, która wynosi 10% wartości puli nagród;
-
stworzyć komisję, w składzie której musi obowiązkowo znaleźć się osoba z uprawnieniami do nadzoru nad tego typu akcją (osoba posiadająca aktualne świadectwo kwalifikacji Ministerstwa Finansów).
Podatek od nagród w loterii
W związku z loterią promocyjną jej organizator (czyli w naszym przypadku przedsiębiorca) powinien zapłacić 10-procentowy podatek od wartości nagrody. W przypadku nagród finansowych – laureat promocji otrzymuje nagrodę po potrąceniu 10-procentowego podatku. W przypadku nagrody rzeczowej – laureat loterii promocyjnej przed wydaniem nagrody powinien wpłacić płatnikowi (organizatorowi) zryczałtowany podatek dochodowy w wysokości 10% wartości nagrody.
Czym jest konkurs promocyjny i jakie obowiązki się z tym wiążą?
Konkurs to, za Słownikiem języka polskiego, „przedsięwzięcie dające możność wyboru najlepszych wykonawców, autorów danych prac itp.”.
Konkurs nie wymaga specjalnego zezwolenia
Aby zorganizować konkurs, nie trzeba uzyskiwać żadnego zezwolenia, ani dopełniać szczególnych formalności. Do konkursów zastosowanie mają art. 919–921 Kodeksu cywilnego (instytucja przyrzeczenia publicznego). A skoro konkurs nie jest uregulowany ściśle żadnymi przepisami, jego organizacja jest dość swobodna, nie trzeba nawet sporządzać regulaminu. Jednakże, mimo że nie jest wymagane prawem, aby regulamin sporządzić, warto go napisać.
Potrzebne zadanie konkursowe
Uczestnik bierze udział w konkursie poprzez rozwiązanie zadania konkursowego. Może być ono dowolne, np. zrobienie fotografii, udzielenie poprawnej odpowiedzi na pytanie (pytanie nie może być banalnie proste, takie, na które każdy zna odpowiedź), napisanie wiersza, opowiadania itp.
Zgodnie z kodeksem do przedsiębiorcy należy ocena, kto zasługuje na nagrodę. Jest to ocena subiektywna organizatora na podstawie ustalonego przez siebie kryterium (np. odpowiedź najciekawsza, prawidłowa, najbardziej kreatywna itp.).
Podatek od nagród w konkursie
Od wygranej w konkursie trzeba zapłacić podatek. W tym przypadku jest to zryczałtowany podatek dochodowy w wysokości 10% wartości nagrody i nie jest on pomniejszony o koszty jego uzyskania. Podatek powinien zapłacić organizator konkursu, jeśli laureatem jest osoba niebędąca przedsiębiorcą.
Natomiast jeśli chodzi o laureatów-przedsiębiorców, to nie ma spójnej linii interpretacyjnej wydawanej przez organy skarbowe. Jedna strona wydaje interpretacje, w których mówi, że jeśli przedsiębiorca wygra konkurs, to taki dochód powinien potraktować jako należący do osoby niebędącej przedsiębiorcą (czyli opodatkować 10-procentowym ryczałtem). Z drugiej strony pojawiają się interpretacje, z których wynika, że nagroda wygrana przez przedsiębiorcę powinna być potraktowana jako przychód z działalności gospodarczej, a więc opodatkowana według przyjętej przez firmę metody opodatkowania.
Stanowisko, że nagroda uzyskana przez przedsiębiorcę powinna być doliczona do przychodu z działalności, potwierdził Minister Finansów (interpretacje indywidualne Ministra Finansów z 12 stycznia 2016 r., nr DD9.8220.2.150.2015.JQP, DD9.8220.2.151.2015.JQP i D9.8220.2.152.2015.JQP). Warto tu jednak wskazać, że powyższe interpretacje mają zastosowanie do podmiotów, dla których zostały wydane.
Konkurs promocyjny czy loteria promocyjna – decyduje przypadek
Już na podstawie samej definicji słownikowej słów „loteria” oraz „konkurs” widać, że elementem rozróżniającym loterię oraz konkurs jest losowość. W loterii o wygranej decyduje losowość, przypadek, natomiast w konkursie elementem decydującym jest spełnienie obranego przez organizatora kryterium.
Zdaje się, że lepiej jest zorganizować konkurs niż loterię, ponieważ organizacja konkursu nie jest obwarowana prawnie, a przede wszystkim nie trzeba na nią uzyskiwać zezwolenia. Niestety, zdarza się, że niechcący konkurs przybiera formę loterii. A za zorganizowanie loterii bez zezwolenia nakładane są kary.
Wiedzieć należy, że o charakterze loterii decyduje element przypadkowości, losowości. Jeżeli przedsiębiorca nie chce, aby jego konkurs stał się loterią (w rozumienia prawa), powinien:
-
nie losować zwycięzców – przyznanie nagrody poprzez losowania powoduje, że konkurs staje się loterią;
-
nie wprowadzać do konkursów żadnych elementów losowości – czynnik losowości jest niedozwolony na każdym etapie:
-
podczas typowania osób, które przejdą dalej,
-
podczas wyłaniania zwycięzcy spośród laureatów poprzedniego etapu;
-
wyznaczyć uczestnikom zadania do wykonania – zadanie może być dowolne, ważne, aby zwycięzca został wyłoniony na podstawie ustalonego przez przedsiębiorcę kryterium. Zadaniem do wykonania może być również odpowiedź na pytanie. Jednak, jak podkreśla się w kręgach prawniczych, pytanie nie może być proste, na które wszyscy znają odpowiedź, np. ile jest pór roku, kiedy jest Boże Narodzenie itp. Zbyt proste pytania stwarzają pozorność konkursu. W istocie rzeczy to loteria.
Praktyczne przykłady tego, co jest loterią, a co konkursem
Aby łatwiej zrozumieć różnicę między tym czym jest loteria promocyjna a konkurs, przedstawiamy przykłady praktyczne zaliczenia wspomnianych akcji promocyjnych do odpowiednich kategorii.
Do loterii można zaliczyć takie akcje, jak np. gdy:
-
klient przychodzi do lokalu, dokonuje zakupu dowolnego dania i w zamian ma możliwość (samodzielnie) wylosowania losu, w którym może wygrać voucher lub zniżkę na kolejną wizytę w lokalu lub zwyczajnie nic nie wygrywa;
-
uczestnicy spotkania przynoszą na nie przedmioty rzeczowe, stanowiące ich własność. Każdy przedmiot to jeden los, następnie spośród wszystkich uczestników losowane są gadżety ofiarowane przez sponsorów.
Do konkursu można zaliczyć takie akcje, jak np. gdy:
-
klient kupuje towar w sklepie. Następnie z paragonem bierze udział w konkursie na najgłośniejszy okrzyk, ta osoba, która krzyknie najgłośniej, otrzymuje nagrodę. Przydatne tu będzie również zastosowanie urządzenia pomiarowego (np. aplikacja w smartfonie itp.) – aby móc łatwo udowodnić, która osoba najgłośniej krzyknęła;
-
klient kupujący produkt (w wyznaczonym okresie) robi zdjęcie w domu temu produktowi. Zdjęcie umieszcza na Facebooku. Zadaniem konkursu jest zdobycie jak największej liczby polubień z biorących udział w konkursie. Nagrodą jest zwrot kosztów zakupu;
-
najszybsze wykonanie zadania matematycznego, ułożenie kostki Rubika, prawidłowa odpowiedź na pytanie konkursowe;
-
najszybsze zgaszenie świeczki na urodzinowym torcie w centrum handlowym.
Konkurs czy loteria promocyjna – co wybrać?
Jak widzimy, o tym, czy dana akcja promocyjna jest loterią, czy konkursem, decyduje przede wszystkim losowość zwycięzcy. Przedsiębiorca, zastanawiający się, co wybrać, powinien sobie odpowiedzieć na pytanie, czy zależy mu na wygodzie klienta-uczestnika, czy na wygodzie własnej – organizatora akcji.
Jeżeli celem przedsiębiorcy jest wygoda uczestników, lepiej wybrać loterię. W tym przypadku klient nie musi nic robić poza nabyciem dowodu udziału w grze. Za to przedsiębiorca musi wystąpić o zezwolenie na przeprowadzenie loterii i wpłacić stosowną opłatę.
Jeżeli celem przedsiębiorcy jest wygoda własna, lepiej wybrać konkurs. W tym przypadku przedsiębiorca nie jest obciążony ustawowymi wymogami, powinien jedynie ustalić kryteria wyboru laureata, które nie mogą być oparte na losowości. Za to po stronie klienta wymagane jest czynne działanie (np. wykazanie się wyobraźnią, umiejętnościami czy wiedzą).
W obu przypadkach organizatorzy zobowiązani są do rozliczenia podatkowego.