Rozwój gospodarczy jest szansą dla wielu przedsiębiorców. Jednak wraz z szansami pojawiają się zagrożenia w postaci wzrostu konkurencji, nowych trendów rynkowych, zmian potrzeb konsumentów. Czynniki te wpływają na płynność finansową firmy, a w efekcie na zdolność pokrywania bieżących i zaległych zobowiązań. W sytuacji braku środków w celu uregulowania zaległości przedsiębiorca może skorzystać z kilku narzędzi, które to na gruncie prawa cywilnego udostępnia instytucja odnowienia. Polega ona na możliwości umorzenia (odnowienia) dotychczasowego zobowiązania, a w jego miejsce dłużnik zobowiązuje się spełnić zupełnie inne świadczenie albo nawet to samo świadczenie ale na innej podstawie prawnej za zgodą wierzyciela. Następuje wygaśnięcie zobowiązania, a w jego miejsce powstaje zupełnie nowe.
Akredytywa a wygaśnięcie zobowiązania
Akredytywa jako instytucja prawa bankowego polega na tym, iż bank, który działa na zamówienie klienta ale we własnym imieniu otwiera rachunek akredytywy oraz zobowiązuje się względem osoby trzeciej (wierzyciela) do dokonania zapłaty akredytywy w określonej wysokości z uwzględnieniem spełnienia określonych warunków towarzyszących i dookreślonych z chwilą zawarcia akredytywy. Wierzyciel po otwarciu rachunku akredytywy zwraca się do banku o zapłatę jego należności. W końcowym efekcie zaległość względem wierzyciela zostaje uregulowane a nabywca akredytywy będzie w przyszłości zobowiązany, ale już w stosunku do banku z tytułu odrębnego zobowiązania.
Wygaśnięcie zobowiązania a weksel
Jednym z rozwiązań na wygaśnięcie zobowiązania jest również wystawienie weksla własnego. Dłużnik, chcąc zastosować to rozwiązanie, wystawia weksel własny w miejsce dotychczasowej zaległości i zobowiązuje się do jego wykupienia za określoną na nim kwotę oraz w ustalonym terminie i miejscu również zawartym w wekslu. Decydując się na powyższe rozwiązanie, należy bezwzględnie pamiętać, iż poza wystawieniem weksla własnego dodatkowo należy dołączyć umowę odnowienia, w której to strony zgodnie potwierdzają wielkość zadłużenia wynikającego z faktur (bądź z jednej faktury) o numerach X, Y oraz formę uregulowania bieżącego zobowiązania poprzez wystawienie przez dłużnika weksla własnego. Umowa odnowienia potwierdza jednocześnie, że na skutek dokonanego odnowienia poprzez wystawienie weksla własnego przez dłużnika w miejsce dotychczasowego zobowiązania – zaległość ta uległa wygaszeniu. Natomiast w miejsce tego powstaje zupełnie nowe zobowiązanie do wykupu weksla własnego przez dłużnika. Wzory weksla oraz umowy odnowienia są ogólnodostępne w sieci.
Pożyczka a wygaśnięcie zobowiązania
Podobnie jak w sytuacji wykupu weksla, tak w sytuacji pożyczki obie strony transakcji po dokonaniu sprzedaży umawiają się, iż niezależnie od dokonanej transakcji sprzedaży zostanie nabywcy udzielona pożyczka, z której środki przeznaczy na spłatę uprzednio powstałego zobowiązania.
Pozostałe możliwości na wygaśnięcie zobowiązania
Warto pamiętać o innych możliwościach na wygaśnięcie zobowiązania przy pomocy podmiotów trzecich jednak przed zastosowaniem takiego typu rozwiązań trzeba się poważnie zastanowić, gdyż generują one dodatkowe obciążenia finansowe.
Przedsiębiorca, stosując powyższe rozwiązania, musi mieć na względzie to, by zastosowana formuła nie kreowała tylko i wyłącznie sposobu na uniknięcie skutków podatkowych wynikających z posiadanych zobowiązań (np. przedawnienie zobowiązania i równoczesne powstanie przychodu do opodatkowania u dłużnika), ale służyła do wypracowania rozwiązania gdzie obydwie strony transakcji uzyskają w odpowiednim terminie i na określonych warunkach świadczenie oraz zapłatę za to świadczenie.
