0 0
dni
0 0
godz
0 0
min
0 0
sek

Wartość początkowa samochodu firmowego – jak ją prawidłowo ustalić?

Nasz ekspert:
Artykuły autora

Wielkość tekstu:

Samochód może zostać uznany za środek trwały, jeżeli stanowi własność lub współwłasność podatnika, jest kompletny i zdatny do użytku w dniu przyjęcia do używania, podatnik wykorzystuje go na potrzeby prowadzonej działalności gospodarczej, a przewidywany okres jego używania jest dłuższy niż rok. Aby zakupiony na firmę samochód wprowadzić do ewidencji środków trwałych oraz poddać amortyzacji, konieczne jest ustalenie, jaka jest wartość początkowa samochodu. Ustalenie prawidłowej wartości początkowej samochodu z punktu widzenia podatku dochodowego ma zasadnicze znaczenie. Kosztem w postaci odpisów amortyzacyjnych mogą być jedynie odpisy dokonane zgodnie z przepisami, czyli m.in. od prawidłowej wartości początkowej.

Wartość początkowa samochodu - sposoby ustalania

W przypadku samochodów osobowych nabytych w drodze kupna wartością początkową może być cena nabycia lub wartość rynkowa w zależności od tego, czy podatnik posiada dowód jego zakupu (fakturę lub umowę kupna), czy też takiego dowodu nie posiada.

Zgodnie z ogólną zasadą określoną w art. 22g ust 1 pkt 1 ustawy o PIT, wartość początkową środka trwałego (w tym samochodu) nabytego w drodze kupna ustala się na podstawie ceny jego nabycia. W myśl art. 22g ust. 3 ustawy o PIT za cenę nabycia, uważa się kwotę należną zbywcy:

  • powiększoną o koszty związane z zakupem naliczone do dnia przekazania środka trwałego lub wartości niematerialnej i prawnej do używania
  • pomniejszoną o podatek od towarów i usług, z wyjątkiem przypadków, gdy zgodnie z odrębnymi przepisami podatek od towarów i usług nie stanowi podatku naliczonego albo podatnikowi nie przysługuje obniżenie kwoty należnego podatku o podatek naliczony albo zwrot różnicy podatku w rozumieniu ustawy o podatku od towarów i usług.

Tak wyliczoną wartość początkową samochodu należy ewentualnie powiększyć o cło i podatek akcyzowy od importu składników majątku sprowadzanych z zagranicy. Ustaloną w powyższy sposób cenę nabycia koryguje się o różnice kursowe naliczone do dnia przekazania pojazdu do używania.

Ten sposób ustalenia wartości początkowej może także zastosować podatnik, wprowadzając do firmy samochód, który posiada w swoim prywatnym majątku od wielu lat. Jeżeli przedsiębiorca posiada dowód zakupu samochodu (takim dowodem może być dokument, na którym figurują dane przedsiębiorcy jako nabywcy, np. faktura, umowa kupna-sprzedaży, faktura VAT marża), to wartość początkowa określana jest ceną nabycia, nie wyższą jednak od ich wartości rynkowej.

Jednocześnie należy zauważyć, że jeżeli zakup został udokumentowany fakturą VAT i w związku z tym podatnikowi nie przysługiwało odliczenie VAT, to przy wprowadzaniu pojazdu do ewidencji środków trwałych za wartość początkową samochodu należy uznać kwotę brutto wynikającą z faktury (czyli łącznie z VAT).

Zaprezentowane stanowisko znajduje akceptację w interpretacji dyrektora Izby Skarbowej w Warszawie z 12 kwietnia 2010 r. (nr IBPBI/1415-53/10/ESZ), czy dyrektora Izby Skarbowej w Bydgoszczy w interpretacji z 6 stycznia 2010 r. (nr ITPB1/415-857/09/PSZ):

Zgodnie z generalną zasadą określoną w cytowanym art. 22g ust 1 pkt 1 ww. ustawy, wartość początkową środka trwałego nabytego w drodze kupna ustala się na podstawie ceny jego nabycia. W sytuacji opisanej we wniosku wartość początkową należało zatem ustalić w wysokości kwoty z faktury potwierdzającej zakup samochodu. Przy czym, jeżeli (zgodnie z odrębnymi przepisami) podatek od towarów i usług wynikający z faktury VAT potwierdzającej nabycie przedmiotowego samochodu nie stanowił dla Wnioskodawcy podatku naliczonego, albo nie przysługiwało mu prawo do obniżenia kwoty należnego podatku o podatek naliczony, bądź też zwrot różnicy podatku w rozumieniu ustawy o podatku od towarów i usług, wówczas ceny nabycia środka trwałego nie pomniejsza się o ten podatek. W takiej sytuacji ceną nabycia będzie (jak wskazano we wniosku) wartość brutto zakupionego środka trwałego, wykazana w fakturze dokumentującej ten zakup.

Natomiast jeżeli nie można ustalić ceny nabycia w związku z tym, że podatnik nie posiada dowodu zakupu środka trwałego (np. z uwagi na upływ czasu), stosuje się art. 22g ust. 8 ustawy o PIT. Obliguje on do przyjęcia za wartość początkową kwoty wynikającej z wyceny dokonanej przez podatnika, z uwzględnieniem ceny rynkowej środka trwałego tego samego rodzaju z grudnia roku poprzedzającego rok założenia ewidencji lub sporządzenia wykazu oraz stanu i stopnia jego zużycia.

Możliwe jest ustalenie wartości początkowej samochodu nabytego w drodze kupna na podstawie wyceny rynkowej dokonanej przez podatnika, ale tylko w przypadku, gdy nie można ustalić jego ceny nabycia.

Wartość początkowa samochodu - co ją zwiększa?

W przypadku kosztów związanych z zakupem środka trwałego naliczonych do dnia przekazania go do używania ustawodawca wskazał w art. 22g ust. 3 ustawy o PIT, że w szczególności chodzi tu o koszty transportu, załadunku i wyładunku, ubezpieczenia w drodze, montażu, instalacji i uruchomienia programów oraz systemów komputerowych, opłat notarialnych, skarbowych i innych, odsetek, prowizji.

Mając powyższą regulację na względzie i odnosząc się do nabycia w drodze kupna samochodu, należy stwierdzić, że przede wszystkim przy ustaleniu wartości początkowej samochodu należy uwzględnić:

Koszty transportu i ubezpieczenia w drodze

Wartość samochodu może zostać podwyższona o koszty związane z jego transportem od sprzedawcy do nabywcy, może to być na przykład to wydatek poniesiony w związku z przywiezieniem samochodu na lawecie.

Innymi kosztami transportu mogą być koszty podróży służbowej pracownika poniesione w celu przeprowadzenia transakcji zakupu samochodu, koszty opłat drogowych, a także paliwo niezbędne do tego, by dotrzeć zakupionym samochodem do siedziby firmy.

Warto również zaznaczyć, że cenę nabycia powiększyć można o wydatki poniesione na ubezpieczenie w drodze. Natomiast ustawodawca nie wskazał w tym przepisie wydatków poniesionych na ubezpieczenie komunikacyjne (AC, OC, NW). Są to wydatki eksploatacyjne związane z używaniem auta, które nie zwiększają jego wartości początkowej, nawet jeśli zostały poniesione przed wprowadzeniem samochodu do ewidencji środków trwałych.

Wydatki poniesione na dodatkowe wyposażenie i jego montaż

Wydatki na akcesoria i wyposażenie dodatkowe, które będzie używane wyłącznie z danym samochodem, również będą zwiększać jego wartość początkową (przykładem może tu być koszt zamontowania klimatyzacji, alarmu, czy instalacji gazowej). Również zakup kompletu opon wraz z samochodem może powiększać wartość początkową środka trwałego. Jeśli jednak opony zostały kupione osobno, już po zakupie samochodu i przyjęciu go do używania, należy je zaliczyć bezpośrednio do kosztów działalności.

Od roku 2019 w przypadku wykorzystywania środka trwałego w sposób mieszany (prywatnie i służbowo) przedsiębiorca może w koszty podatkowe wprowadzić tylko 75% wartości wydatków związanych z użytkowaniem tego pojazdu.

Koszty opłat notarialnych, skarbowych i innych

Przykładem takiej opłaty jest np. podatek od czynności cywilnoprawnych (PCC), który powinno się uiszczać w sytuacji, gdy samochód jest nabywany od osoby fizycznej w kraju. Innym przykładem opłat, które zwiększą wartość początkową samochodu, mogą być koszty związane z dopuszczeniem samochodu do ruchu drogowego np. opłata za dowód rejestracyjny, tablice rejestracyjne, nalepkę kontrolną, czy też opłata recyklingowa, która jest uiszczana w związku z zamiarem rejestracji pojazdu, który został po raz pierwszy wprowadzony do Polski. Poniesienie tych opłat i załatwienie formalności związanych z rejestracją samochodu umożliwi podatnikowi uznanie nabytego samochodu za środek trwały. Dopiero wówczas będzie można bowiem stwierdzić, że jest on zdatny do użytku, co jest jednym z warunków uznania składnika majątku za środek trwały.

Odsetki i prowizje

Przy ustalaniu wartości początkowej samochodu zaliczanego do środków trwałych, którego zakup sfinansowano kredytem, podatnik może uwzględnić koszty prowizji bankowej pobranej przy przyznaniu kredytu przeznaczonego na zakup samochodu, koszty ubezpieczenia tego kredytu oraz odsetki od tego kredytu, ale tylko te naliczone do dnia przyjęcia samochodu do używania. Po przekazaniu do używania i wprowadzeniu zakupionego samochodu sfinansowanego z kredytu bankowego do ewidencji, koszty odsetek naliczonych i zapłaconych będzie można zaliczyć bezpośrednio do kosztów uzyskania przychodów.

Cło i podatek akcyzowy od importu samochodu

Kolejnym elementem zwiększającym wartość początkową samochodu jest cło i podatek akcyzowy. O ile cło jest kosztem typowo związanym z importem, o tyle akcyza od wewnątrzwspólnotowego nabycia samochodu także będzie uwzględniona w wartości początkowej. Konieczność podwyższenia wartości początkowej o uiszczoną akcyzę wynika z faktu, że bez jej zapłaty nie będzie możliwe zarejestrowanie samochodu i w konsekwencji uznanie go za środek trwały.

Kwota podatku VAT, która zgodnie z przepisami nie może być odliczona

Przy ustalaniu wartości początkowej samochodu osobowego należy uwzględnić ograniczenia w odliczeniu VAT. W przypadku nabycia samochodów osobowych używanych w firmie w sposób mieszany (zarówno do celów firmowych, jak i do celów prywatnych) podatnikowi nie przysługuje pełne prawo do obniżenia kwoty podatku należnego o podatek naliczony (odliczyć można tylko 50% kwoty podatku określonej w fakturze). Oznacza to, że kwota VAT związanego z zakupem samochodu osobowego w części, która zgodnie z przepisami, nie podlega odliczeniu, zwiększa wartość początkową samochodu. Warto również zwrócić uwagę, że w ustawie wyraźnie jest mowa tylko o sytuacjach, kiedy z przepisów wynika brak możliwości odliczenia podatku VAT bądź gdy podatek ten nie jest podatkiem naliczonym. W konsekwencji oznacza to, że wartości początkowej nie będzie podwyższał nieodliczony podatek VAT, w sytuacji kiedy podatnik nie skorzystał z przysługującego mu prawa.

Różnice kursowe

Różnice kursowe wynikające z zakupu samochodu w obcej walucie odpowiednio zwiększą lub zmniejszą wartość początkową samochodu w zależności od zastosowanego kursu walutowego.

Inne koszty związane z zakupem, naliczone do dnia przekazania samochodu do używania

Wymienione wydatki w art. 22g ust. 3 ustawy o PIT są przykładowe i katalog kosztów powiększających wartość początkową samochodu jest katalogiem otwartym. Zatem każdy koszt poniesiony przed przyjęciem samochodu do używania, związany z jego nabyciem i przystosowaniem do używania, zwiększać będzie jego wartość początkową.

Koszty związane z zakupem stanowią bardzo szeroki i zróżnicowany zakres w zależności m.in. od tego, czy samochód jest nabywany w kraju czy za granicą. Zatem podatnik, biorąc pod uwagę rodzaj nabywanego samochodu oraz jego specyfikacji, sam powinien zwiększyć jego wartość początkową o wszelkie koszty związane z zakupem.

Przykład 1.

Przedsiębiorca kupił samochód osobowy za 49 200 zł brutto, w tym VAT 9 200 zł. Na potrzeby VAT uznał, że samochód służy tzw. działalności mieszanej. Zakup sfinansowano częściowo kredytem. Zgodnie z zapisami zawartymi w umowie bank w dniu uruchomienia kredytu pobrał prowizję oraz opłatę z tytułu ubezpieczenia kredytu. Dodatkowo podatnik przed wprowadzeniem samochodu do ewidencji środków wykupił ubezpieczenie OC.

Wartość początkowa samochodu składa się z:

  • wartość netto nabycia pojazdu (40 000 zł),

  • nieodliczony VAT (4600 zł),

  • koszty prowizji bankowej pobranej przy przyznaniu kredytu przeznaczonego na zakup samochodu, koszty ubezpieczenia tego kredytu oraz odsetki od tego kredytu, ale tylko te naliczone do dnia przyjęcia samochodu do używania.

Natomiast wykupione ubezpieczenie OC samochodu nie zalicza się do wartości początkowej samochodu.

Na koniec warto zauważyć, że podatnik, ustalając wartość początkową samochodu, powinien mieć dokumenty stwierdzające poniesienie wydatków zwiększających wartość środka trwałego.

Artykuły
Brak wyników.
Więcej artykułów
Wzory
Brak wyników.
Więcej wzorów