Polski Ład, mimo że już nieco temat o nim przycichł, w dalszym ciągu niesie za sobą wiele problemów prawno-podatkowych. Jednym z nich jest sprzedaż pojazdu wykupionego z leasingu. Według nowego prawa zbycie takiego samochodu wiąże się z obowiązkiem zapłaty podatku dochodowego. Były leasingobiorca traktowany jest jako przedsiębiorca w czasie sprzedaży. Rozwiązaniem problemu może być darowizna pojazdu poleasingowego.
Sprzedaż pojazdu wykupionego z leasingu
Mało kto decyduje się na zakup samochodu za gotówkę, jest to bowiem bardzo wysoki koszt. Nawet ci, których na to stać, wolą tę transakcję sfinansować leasingiem lub najmem krótkoterminowym. Jest to rozwiązanie o wiele bardziej atrakcyjne podatkowo. Możliwość zaliczenia każdej raty jako koszt uzyskania przychodu jest naprawdę dużą ulgą dla przedsiębiorcy. Najbardziej popularny jest leasing operacyjny. Przedsiębiorca po 3-5 latach płacenia rat dokonuje wykupu pojazdu za grosze. Następnie może dalej go użytkować w firmie lub sprzedać.
Przed wejściem Polskiego Ładu sprzedaż auta poleasingowego była bardzo prosta. Wystarczyło bowiem 6 miesięcy od wykupienia samochodu i można było go zbyć bez opodatkowania. Polski Ład to utrudnił. Wraz z jego wejściem w życie pozycja leasingu została osłabiona. Aktualnie sprzedaż samochodu po leasingu może być dokonana dopiero po 6 latach. W innym wypadku powstanie obowiązek podatkowy.
Jak wygląda opodatkowanie sprzedaży?
Do 2022 roku rozliczenie przychodu ze sprzedaży samochodu wykupionego z leasingu przez przedsiębiorcę na cele prywatne było proste. Należało odczekać 6 miesięcy, aby nie wykazać przychodu ze zbycia rzeczy poleasingowej. Nowelizacja ustawy o PIT nieco to skomplikowała. Teraz, aby nie zapłacić podatku dochodowego od sprzedaży auta wykupionego z leasingu, przedsiębiorca musi odczekać aż 6 lat.
Zgodnie z dodaną nowelizacją art. 14 ust. 2 pkt 19 ustawy o PIT przychodami z działalności są również przychody z odpłatnego zbycia składników będących rzeczami ruchomymi, wykorzystywanymi na potrzeby związane z działalnością gospodarczą lub przy prowadzeniu działów specjalnych produkcji rolnej na podstawie umowy leasingu. Dodatkowo na mocy art. 10 ust. 2 pkt 4 ustawy o PIT zwolnienie z opodatkowania sprzedaży po upływie pół roku od wykupu na cele prywatne nie dotyczy składników, o których mowa w art. 14 ust. 2 pkt 19, nawet jeżeli przed zbyciem zostały wycofane z działalności gospodarczej, a między pierwszym dniem miesiąca następującego po miesiącu, w którym składniki te zostały wycofane z działalności gospodarczej, i dniem ich odpłatnego zbycia, nie upłynęło 6 lat.
Powyższe oznacza jasno, że pojazd poleasingowy odsprzedany w ciągu 6 lat spowoduje obowiązek podatkowy zgodny z rodzajem opodatkowania przedsiębiorcy. Zależnie od wybranej formy podatku sprzedaż samochodu z leasingu opodatkowana będzie:
- 12% lub 32% od dochodu – w przypadku stosowania skali podatkowej,
- 19% od dochodu – w przypadku podatku liniowego,
- 3% od przychodu – w przypadku ryczałtu.
Polski Ład wypłynął jedynie na ustawę o PIT, czyli na obciążenia podatkowe podatkiem dochodowym. Nie zmieniły się natomiast przepisy w zakresie podatku od towarów i usług. Sprzedaż auta wykupionego z leasingu do celów prywatnych w dalszym ciągu jest poza zakresem VAT. Traktowana jest ona bowiem jako sprzedaż prywatnego majątku.
Sprzedaż poleasingowego samochodu nie będzie zatem dobrym pomysłem. Cena sprzedaży kilkuletniego auta (leasing zazwyczaj trwa 3 lub 5 lat) może bardzo szybko spowodować wejście przedsiębiorcy na II próg podatkowy, czyli opodatkowanie 32% od dochodu. Rozwiązaniem nie będzie tutaj nawet zawarcie nowej umowy leasingu. Okres spłaty pojazdu trwa bowiem kilka lat. Powstałe w ten sposób koszty nie obniżą przychodów adekwatnie do ich wzrostu w tak krótkim czasie.
Darowizna pojazdu poleasingowego – wyjście z sytuacji?
Darowizna pojazdu poleasingowego na rzecz najbliższego członka rodziny wydaje się dobrym wyjściem z całej tej sytuacji. Darowizna nie jest odpłatnym zbyciem. Można zatem przyjąć, że darowizna pojazdu poleasingowego wyłącza regulację o obowiązku wykazania przychodu po zbyciu wykupionego samochodu od leasingodawcy.
Przedsiębiorca planujący sprzedaż auta po jego wykupieniu od leasingodawcy powinien już zawczasu przyjąć odpowiednią strategię. Przede wszystkim wykup powinien mieć charakter prywatny. Oznacza to, że powinien dokonać alokacji wykupowanego pojazdu do majątku prywatnego. W praktyce oznacza to, że ostatnia faktura, tzw. faktura wykupowa nie jest wystawiana na firmę, a na osobę prywatną.
Darowizna pojazdu poleasingowego – jak to zrobić w praktyce?
Darowizna pojazdu poleasingowego może nastąpić natychmiast po wykupie. Należy jednak pamiętać, że osoba obdarowana, aby nie musieć płacić podatku od zbycia darowanego pojazdu, musi poczekać 6 miesięcy. Po tym czasie przy umowie sprzedaży to kupujący opłaca 2% podatek od czynności cywilnoprawnych.
Należy pamiętać, że nie każda darowizna zwolniona jest z podatku. Jedynie członkowie najbliższej rodziny nie są obciążeni tym obowiązkiem. Jeżeli darowizna trafi do osoby z tzw. grupy zerowej (małżonka, potomków, przodków, rodzeństwa, ojczyma lub macochy), podatek od spadków i darowizn wynosi równe 0 złotych. W przypadku innych osób, w zależności od stopnia pokrewieństwa, danina dla Skarbu Państwa będzie znacznie wyższa.
Bardzo istotne jest również załatwienie powyższej darowizny od strony formalnej. Darowizna na rzecz członka najbliższej rodziny korzysta ze zwolnienia od podatku jedynie pod warunkiem złożenia deklaracji SD-Z2 we właściwym urzędzie skarbowym. Należy tego dokonać maksymalnie w ciągu 6 miesięcy od dokonania darowizny. Niedopełnienie tego obowiązku może oznaczać konieczność zapłaty podatku w wysokości 20% jego wartości rynkowej. Oczywiście dzieje się tak, jeżeli fiskus przeprowadzi kontrolę podatnika. Nie jest to jednak pewnik, więc niektórym „zapominalskim” może się udać.
Należy pamiętać, że darowizna pojazdu poleasingowego nie może mieć fikcyjnego charakteru. Oznacza to, że środki uzyskane przez obdarowanego ze sprzedaży samochodu nie mogą trafić z powrotem do darczyńcy. Darczyńca nie powinien także użytkować na co dzień oddanego pojazdu. Takie zachowanie może bowiem świadczyć o pozorności czynności.
Darowizna pojazdu poleasingowego a VAT
Wiemy już, że sprzedaż pojazdu wykupionego z leasingu nie wpływa na VAT przedsiębiorcy. Ale czy tak samo jest przy darowiźnie?
Sytuacja wydaje się tutaj analogiczna. Jeżeli przedsiębiorca przy wykupie samochodu z leasingu nie odliczy VAT, tj. dokona zakupu jako osoba prywatna, darowizna pojazdu poleasingowego nie będzie się wiązała z koniecznością uiszczenia podatku od towarów i usług.
Inaczej jednak będzie w sytuacji, gdy przedsiębiorca, wykupując leasingowany pojazd, wprowadzi go do majątku firmy poprzez odliczenie VAT-u z faktury wykupowej. W takim wypadku przy darowiźnie (nawet na rzecz najbliższego członka rodziny) powstanie obowiązek podatkowy w VAT. Przedsiębiorca będzie zatem zmuszony uiścić daninę liczoną od wartości rynkowej pojazdu.
Darowizna pojazdu poleasingowego – co na to Dyrektor KIS?
Darowizna pojazdu poleasingowego bez powstania obowiązku podatkowego w PIT i VAT jest możliwa. Potwierdził to Dyrektor Krajowej Informacji Skarbowej w interpretacji 0114-KDIP3-2.4011.340.2023.5.MR.
Wskazał on, że zgodnie z kc darowizna jest nieodpłatnym, jednostronnym świadczeniem. Darczyńca nie otrzymuje żadnych wartości pieniężnych ani innego przysporzenia majątkowego. Tym samym przekazanie samochodu nie wywołuje skutków podatkowych. Taka czynność prawna jest obojętna podatkowo.
Następnie przechodząc do sedna sprawy, podkreślił on, że skoro wykupione po zakończeniu umów leasingu samochody nie będą wykorzystywane w działalności gospodarczej i nie zostaną zaliczone do składników majątku spółki wymienionych w art. 14 ust. 2 pkt 1 ustawy o PIT, to przychód uzyskany ze zbycia takich samochodów nie będzie stanowił przychodu z działalności gospodarczej. Samochód wykupiony z leasingu nie będzie bowiem stanowił składnika majątku wykorzystywanego na potrzeby związane z działalnością gospodarczą. Taki samochód nie będzie też stanowił rzeczy ruchomej, o której mowa w art. 14 ust. 2 pkt 1 lub pkt 19 ustawy o PIT, gdyż po wykupie z leasingu samochody nie były wykorzystywane na potrzeby związane z działalnością gospodarczą. Potencjalny przychód ze zbycia danego samochodu należy zakwalifikować do źródła przychodów, o którym mowa w art. 10 ust. 1 pkt 8 lit. d ustawy o PIT, czyli do przychodów z odpłatnego zbycia rzeczy. W kontekście powołanych przepisów należałoby ocenić skutki podatkowe ewentualnej darowizny przedmiotowych samochodów, czyli dokonanie świadczenia na rzecz drugiego podmiotu nieodpłatnie (art. 888 § 1 kc).
Reasumując swój wywód, Dyrektor KIS uznał, że w konsekwencji na gruncie powołanych przepisów podatkowych darowizna nie stanowi odpłatnego zbycia. Wobec przyjęcia, że dokonanie darowizny nie będzie stanowić odpłatnego zbycia danego samochodu, zastosowania nie znajdzie art. 10 ust. 1 pkt 8 lit. d ustawy o PIT. Taka darowizna nie wywoła skutku podatkowego w podatku dochodowym od osób fizycznych. Nawet w przypadku zakwalifikowania samochodu jako rzeczy ruchomej, o której mowa w art. art. 14 ust. 2 pkt 1 lub pkt 19 ustawy o PIT, ewentualna darowizna nie będzie podlegać regulacji tych przepisów, gdyż nie będzie stanowić odpłatnego zbycia rzeczy, o którym mowa w powołanych przepisach.
Z interpretacji wynika zatem, że darowizna samochodu wykupionego z leasingu nie spowoduje u przedsiębiorcy powstania opodatkowanego przychodu. W omawianym wypadku nie mają zastosowania przepisy nakazujące wykazanie w firmie przychodu z odpłatnego zbycia poleasingowych rzeczy. Chodzi tu oczywiście o przepisy wprowadzone przez Polski Ład, które stanowią, że przedsiębiorca, który wykupi auto poleasingowe i przeznaczy je na prywatne potrzeby, i tak musi rozliczyć jego sprzedaż, jeżeli dokona jej w ciągu 6 lat. Dochód z takiej transakcji stworzy obowiązek zapłacenia podatku dochodowego oraz składki zdrowotnej (9%). Darowizna pozwala uchronić się od powyższych obciążeń.
