Wydatki na audyt - czy stanowią koszty podatkowe?

Niektórzy przedsiębiorcy w celu uniknięcia przykrej niespodzianki w trakcie kontroli podatkowej zlecają wykonania audytów rachunkowo-księgowych, które mają potwierdzić prawidłowość stosowanych rozliczeń. Audyty są w niektórych przypadkach obowiązkowe. Kwoty wydatkowane na nie są znaczne, dlatego powstaje pytanie, czy wydatki na audyt mogą stanowić koszt?

Wydatki na audyt

Roczne sprawozdanie finansowe przedsiębiorcy podlega obowiązkowemu badaniu przez biegłego rewidenta, jeżeli firma w poprzedzającym roku obrotowym, za który sporządzono sprawozdania finansowe, spełniła co najmniej dwa z następujących warunków:

• średnioroczne zatrudnienie w przeliczeniu na pełne etaty wyniosło co najmniej 50 osób,

• suma aktywów bilansu na koniec roku obrotowego stanowiła równowartość w walucie polskiej co najmniej 2 500 000 euro,

• przychody netto ze sprzedaży towarów i produktów oraz operacji finansowych za rok obrotowy stanowiły równowartość w walucie polskiej co najmniej 5 000 000 euro.

Wyrażone w euro kwoty przelicza się na walutę polską po średnim kursie ustalonym przez Narodowy Bank Polski na dzień bilansowy, przyjmując jako dzień bilansowy 31 grudnia.

Natomiast kosztami uzyskania przychodów są koszty, które wiążą się z osiągnięciem przychodu lub ochroną źródeł przychodu, z wyjątkiem kosztów wymienionych w katalogu wydatków nieuznawanych za koszty.

Są to więc koszty bezpośrednio i pośrednio związane z uzyskiwanym przychodem oraz koszty dotyczące całokształtu działalności podatnika, czyli związane z funkcjonowaniem firmy.

Wydatki na audyt są kosztami pośrednimi, wiążą się one z funkcjonowaniem i prowadzeniem przedsiębiorstwa jako całości. Również organy podatkowe potwierdzają, że koszty pośrednie stanowią koszt, dla przykładu można wskazać pismo Dyrektora Izby Skarbowej w Bydgoszczy, który w interpretacji indywidualnej z 30 listopada 2011 r., sygn. ITPB3/423-466c/09/MK, stwierdził, że:

(…) wydatki te ponoszone są w związku z prawidłowym funkcjonowaniem i prowadzeniem podmiotu gospodarczego - dotyczą całokształtu działalności podatnika, wydatki te wynikają z konieczności podejmowania określonych decyzji gospodarczych przez podmiot prowadzący np. działalność deweloperską.

Z tych też względów wydatki z tego tytułu mogą zostać zaliczone do kosztów uzyskania przychodów - stanowią koszty pośrednie prowadzonej działalności (…).

Ponadto art. 23 ust. 1 ustawy o PIT nie wymienia kosztów związanych z zakupem audytu rachunkowo-księgowego, a przepisy nie przewidują żadnego limitu na tego typu wydatki.

Dlatego też należy uznać, że zarówno w sytuacji gdy audyt jest obowiązkowy, jak i dobrowolny, stanowi on koszt. Stanowisko takie potwierdził Minister Finansów w piśmie z 26 kwietnia 2002 r., nr PB3-8214-99/WK/02:

(...) Wydatki poniesione na badanie sprawozdania finansowego, zarówno o charakterze obligatoryjnym, jak i prowadzonego na podstawie decyzji organów jednostki, która nie ma ustawowego obowiązku poddawania badaniu jej rocznych sprawozdań finansowych - w myśl (...) art. 15 ust. 1 (ustawy o PDOP - przyp. red.) zaliczane są do kosztów uzyskania przychodów w momencie ich faktycznego poniesienia. Powyższe dotyczy badania, które związane jest ze zwykłym tokiem działalności podmiotu, a nie np. w celu sprzedaży przedsiębiorstwa. (…)

Jak wiadomo audyty trwają zazwyczaj kilka dni, co często wiąże się z wydatkami na nocleg i wyżywienie osób go przeprowadzających. Obowiązek ich zapewnienia często spoczywa na nabywcy usługi. Jak wskazują organy podatkowe, nie ma przeszkód, aby takie wydatki zaliczyć do kosztów. Jak wskazał Naczelnik Urzędu Skarbowego w Krośnie w interpretacji indywidualnej z 12 maja 2005 r., nr PDP 4211/IN/CIT/3/2005:

(…) Wydatki ponoszone na zakwaterowanie, wyżywienie i transport audytorów dokonujących sprawdzenia zgodności posiadanego certyfikatu oraz systemu jakości robót spawalniczych w ramach audytu zewnętrznego nie spełniają kryterium reprezentacji ani reklamy. Wydatki powyższe w ocenie przedstawionego stanu faktycznego spełniają kryterium art. 15 ust. 1 ustawy o CIT, gdyż związane są z prowadzoną działalnością gospodarczą, przyczyniają się do utrzymania kontaktów z kontrahentami oraz do pozyskania nowych klientów (…).

Wydatki na audyt a odliczenie VAT

Z art. 86 ust. 1 ustawy o VAT wynika, iż podatnikowi przysługuje prawo do obniżenia kwoty podatku należnego o kwotę podatku naliczonego w zakresie, w jakim towary lub usługi są wykorzystywane do wykonywania czynności opodatkowanych. Czy wydatki na audyt mogą zatem stanowić koszt od którego przysługuje odliczenie podatku VAT?

Od usług audytu bez względu na to, czy był obligatoryjny, czy fakultatywny, przysługuje prawo do odliczenia podatku VAT. Stanowisko takie potwierdził Dyrektor Izby Skarbowej w Warszawie w interpretacji indywidualnej z 30 grudnia 2013 r., sygn. IPPP1/443-1138/13-2/ISZ, w której czytamy:

(…) na podstawie art. 86 ust. 1 ustawy, Spółka ma prawo do odliczenia podatku naliczonego związanego z poniesionymi wydatkami, tj. na nabycie udziałów/akcji (poprzez wniesienie kapitału pieniężnego do nowych przedsiębiorstw), obsługę księgową, usługi doradcze i eksperckie, audyt finansowy, wynagrodzenia z narzutami pracowników zaangażowanych bezpośrednio w realizację Projektu oraz zarządzających Projektem, podróże służbowe pracowników zaangażowanych bezpośrednio w realizację Projektu oraz zarządzających Projektem, zakup usług transportowych, telekomunikacyjnych, pocztowych i komunalnych, najem i użytkowanie pomieszczeń, remonty, naprawy lub adaptacja pomieszczeń, zakup materiałów biurowych i eksploatacyjnych, tłumaczenia i druk materiałów oraz publikacji, działania promocyjne i informacyjne (…).

Moment odliczenia podatku VAT

Według ogólnej reguły prawo do obniżenia kwoty podatku należnego o kwotę podatku naliczonego powstaje w rozliczeniu za okres, w którym w odniesieniu do nabytych usług przez podatnika towarów i usług powstał obowiązek podatkowy. Aby jednak odliczenie VAT mogło być zrealizowane, konieczne jest otrzymanie faktury. Istotne jest przy tym to, że ustawodawca zastrzegł, iż odliczenie nie może być dokonane wcześniej niż w deklaracji za okres rozliczeniowy (miesiąc/kwartał), w którym podatnik otrzymał fakturę.

W przypadku usług audytowych obowiązek podatkowy powstaje na zasadach ogólnych, które określa art. 19a ust. 1 ustawy o VAT. Zgodnie z nim obowiązek podatkowy powstaje z chwilą dokonania dostawy towarów lub wykonania usługi.

W przypadku, gdy przed wykonaniem usługi / dokonaniem dostawy towaru otrzymano całość lub część zapłaty, w szczególności przedpłatę, zaliczkę, zadatek czy ratę, obowiązek podatkowy powstaje z chwilą jej otrzymania, w stosunku do kwoty jaka wpłynęła.