Od 1 stycznia 2019 r. obowiązują nowe zasady rozliczania kosztów uzyskania przychodów przedsiębiorców, którzy zatrudniają członków najbliższej rodziny. Zmiany będą korzystne dla firm rodzinnych, w których pracują małoletnie dzieci lub małżonek właściciela.
Nowe regulacje zostały wprowadzone ustawą z dnia 9 listopada 2018 r. o zmianie niektórych ustaw w celu wprowadzenia uproszczeń dla przedsiębiorców w prawie podatkowym i gospodarczym (Dz.U.2018 poz. 2244).
Koniec dyskryminacji pracowników-członków rodziny w porównaniu z pracownikami niebędącymi rodziną przedsiębiorcy
Dotychczas mieliśmy do czynienia z nierównym traktowaniem małżonków i dzieci, którzy świadczyli pracę w rodzinnej firmie, w porównaniu z innymi pracownikami. Między innymi wynikało to z tego, że członkowie rodziny przedsiębiorcy zatrudnieni w takim przedsiębiorstwie byli zobowiązani płacić składki na podatek dochodowy i składki ubezpieczeniowe, mimo że wynagrodzenie członków rodziny nie było zaliczane do kosztów uzyskania przychodu firmy. Zatem praca członków rodziny na rzecz przedsiębiorcy nie pełniła funkcji kosztowej.
Warto wskazać, że zgodnie z art. 23 ust. 1 pkt 10 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych nie uważa się za koszty uzyskania przychodów:
-
wartości własnej pracy podatnika, jego małżonka i małoletnich dzieci, a w przypadku prowadzenia działalności w formie spółki niebędącej osobą prawną – także małżonków i małoletnich dzieci wspólników tej spółki;
-
kosztem uzyskania przychodów jest jednak wynagrodzenie małżonka podatnika i małoletnich dzieci podatnika, a w przypadku prowadzenia działalności w formie spółki niebędącej osobą prawną – także małżonków i małoletnich dzieci wspólników tej spółki.
Zatem wartość pracy wykonywanej przez przedsiębiorcę na rzecz własnej firmy nie może w dalszym ciągu stanowić kosztu uzyskania przychodu. Należy jednak podkreślić, że wraz ze zmianą przepisów nie będzie różnicy w zaliczaniu do kosztów uzyskania przychodów wynagrodzenia za pracę członków najbliższej rodziny przedsiębiorcy i wynagrodzenia innych pracowników pracujących w tej samej firmie. Warto zaznaczyć, że przepisy uznają za członków najbliższej rodziny, których wynagrodzenie będzie kosztem uzyskania przychodów, wyłącznie małżonka i małoletnie dzieci. Należy pamiętać, że partner w związku nieformalnym, dorosłe dziecko, dalsi krewni nie będą mieli powyższych uprawnień.
Korzyści dla przedsiębiorców - wynagrodzenie członków rodziny zaliczane do KUP
Zgodnie z nowymi przepisami, przedsiębiorca będzie mógł zaliczyć wynagrodzenie członków rodziny zatrudnionych w rodzinnej firmie do kosztów uzyskania przychodów. Z taką samą sytuacją będziemy mieć do czynienia w przypadku wynagrodzenia z pracy wykonywanej przez najbliższych członków rodziny wspólnika, w szczególności z tytułu świadczenia usług na podstawie umowy o dzieło lub umowy zlecenia, praktyk absolwenckich, pracy artystycznej czy naukowej, stosunku pracy, kontraktów menedżerskich i umów o zarządzanie. Podatek dochodowy od powyższych umów będzie obliczany zgodnie z zasadami obowiązującymi dla zobowiązań podatkowych z działalności wykonywanej osobiście.
Warto przypomnieć, że w przypadku zatrudnienia małżonka lub dziecka, dla których będzie to jedyna pensja, przedsiębiorca będzie zobowiązany odprowadzić składki na ZUS. Umowa o pracę takiego członka rodziny będzie traktowana jak umowa współpracownika, od której należy odprowadzić składki na ZUS w zryczałtowanej kwocie. Podatek dochodowy od umów o pracę członków najbliższej rodziny będzie obliczany na zasadach ogólnych. W przypadku zatrudnienia na umowę zlecenie, składki na ZUS będą odprowadzane od kwoty wskazanej na rachunku.
Kosztem dla przedsiębiorcy będzie opłacanie składek na ubezpieczenie emerytalne, rentowe i wypadkowe, składki na Fundusz Pracy i Fundusz Gwarantowanych Świadczeń Pracowniczych, jeśli przedsiębiorca zobowiązał się do ich opłacania.
Warto przypomnieć, że zgodnie z art. 27b ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, podatek dochodowy, w pierwszej kolejności ulega obniżeniu o kwotę:
1) składki na ubezpieczenie zdrowotne:
-
opłaconej w roku podatkowym bezpośrednio przez podatnika zgodnie z przepisami o świadczeniach opieki zdrowotnej finansowanych ze środków publicznych;
-
pobranej w roku podatkowym przez płatnika zgodnie z przepisami o świadczeniach opieki zdrowotnej finansowanych ze środków publicznych;
Obniżenie nie dotyczy składek, których podstawę wymiaru stanowi dochód (przychód) zwolniony od podatku na podstawie ustawy oraz składek, których podstawę wymiaru stanowi dochód, od którego na podstawie przepisów Ordynacji podatkowej zaniechano poboru podatku;
2) składki zapłaconej w roku podatkowym ze środków podatnika na obowiązkowe ubezpieczenie zdrowotne podatnika lub osób z nim współpracujących, zgodnie z przepisami dotyczącymi obowiązkowego ubezpieczenia zdrowotnego obowiązującymi w innym niż Rzeczpospolita Polska państwie członkowskim Unii Europejskiej lub w innym państwie należącym do Europejskiego Obszaru Gospodarczego, lub w Konfederacji Szwajcarskiej.
Dodatkowe korzyści z pracy członków rodziny w rodzinnej firmie a podatek PIT
Warto zwrócić uwagę, że dla przedsiębiorcy najkorzystniejsze będzie zatrudnienie bezrobotnego członka rodziny.
Przykład 1.
Pan Władysław prowadzi sklep spożywczy, w którym zatrudnił swoją bezrobotną córkę Alinę do pomocy. Pracowała ona w sklepie tylko przez kilka godzin, w niektóre niedziele niehandlowe. Wobec tego pan Władysław mógł zaliczyć ten wydatek do kosztów uzyskania przychodu, natomiast dochód pani Aliny nie przekroczył 8000 zł w ciągu roku. Zatem córka pana Władysława nie musi płacić podatku, ponieważ tyle wynosi kwota wolna od podatku PIT w 2019 roku.
Wynagrodzenie za pracę małżonka lub małoletniego dziecka będzie wliczane do kosztów uzyskania przychodu niezależnie od zawartej z nim umowy. Zatem bez znaczenia będzie, czy przedsiębiorca zatrudnia żonę w oparciu o umowę zlecenia, umowę o dzieło czy umowę o pracę, natomiast syna na podstawie umowy o praktyki.
Przykład 2.
Pan Jan prowadzi działalność gospodarczą w formie pośrednictwa finansowego, natomiast jego żona Jolanta pomaga mu w pracach administracyjno-biurowych. Mąż zatrudnia ją na pół etatu na podstawie umowy o pracę. Zgodnie z nowymi przepisami pan Jan będzie mógł wliczyć wynagrodzenie żony do kosztów uzyskania przychodu swojej firmy razem ze składkami na ubezpieczenie społeczne, które musi zapłacić.
Warto wspomnieć, że ustawą z dnia 9 listopada 2018 r. o zmianie niektórych ustaw w celu wprowadzenia uproszczeń dla przedsiębiorców w prawie podatkowym i gospodarczym łatwiej będzie przedsiębiorcy rozliczyć stratę podatkową. Zgodnie z art. 9 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych o wysokość straty ze źródła przychodów, poniesionej w roku podatkowym, podatnik może:
-
obniżyć dochód uzyskany z tego źródła w najbliższych kolejno po sobie następujących pięciu latach podatkowych, z tym że kwota obniżenia w którymkolwiek z tych lat nie może przekroczyć 50% wysokości tej straty, albo
-
obniżyć jednorazowo dochód uzyskany z tego źródła w jednym z najbliższych kolejno po sobie następujących pięciu lat podatkowych o kwotę nieprzekraczającą 5 000 000 zł, nieodliczona kwota podlega rozliczeniu w pozostałych latach tego pięcioletniego okresu, z tym że kwota obniżenia w którymkolwiek z tych lat nie może przekroczyć 50% wysokości tej straty.
Podsumowując, warto podkreślić, że nowe przepisy wprowadzają znaczące ułatwienie prawne i podatkowe dla firm rodzinnych. Wynagrodzenie za pracę wypłacane przez przedsiębiorcę, żonie lub małoletniemu dziecku, zatrudnionym w rodzinnej firmie, będzie mogło być zaliczone do kosztów uzyskania przychodu. Nowe przepisy nie wprowadzają ograniczenia kwoty wynagrodzenia, które przedsiębiorca będzie mógł zaliczyć do kosztów uzyskania przychodu. Nie ma znaczenia również rodzaj umowy, na podstawie której małżonek lub małoletnie dziecko świadczą pracę w rodzinnej firmie.
