Każdy człowiek może podejmować zatrudnienie w wybranym przez siebie miejscu pracy, może jednocześnie pozostawać w wielu różnych stosunkach pracy z nieograniczoną co do zasady liczbą przełożonych. Zawarcie umowy o pracę oznacza najczęściej wykonywanie pracy w jednym miejscu, co jednak jeśli pracodawca każe przejść zatrudnionemu do innej firmy? Czy wypożyczanie pracowników jest legalne? O tym poniżej.
Stosunek pracy i miejsce pracy
Zacznijmy od tego, że oznaczenie miejsca pracy jest obowiązkowym elementem każdej umowy o pracę. Niezależnie od pozostałych postanowień umownych, zatrudniony musi wiedzieć, gdzie dokładnie powinien wykonywać swoje obowiązki. Możliwości w tym zakresie jest wiele – pracownicy mogą być delegowani w różne miejsca w kraju i na świecie, wykonywać swoje czynności w siedzibie firmy lub pracować zdalnie z dowolnego miejsca.
Obowiązek oznaczenia miejsca pracy wynika pośrednio z treści art. 128 Kodeksu pracy, który stanowi, że to pracodawca decyduje o wyznaczeniu miejsca obowiązków pracowniczych. Zatrudniony ma oczywiście możliwość pertraktacji w tym zakresie ze swoim przełożonym, jednak w praktyce nie zdarza się to zbyt często.
Wypożyczanie pracowników
Każdy pracodawca samodzielnie ustala zakres wykonywanych obowiązków wszystkim zatrudnianym przez siebie osobom, który powinien być ujęty w umowach o pracę. Istnieje zatem możliwość, aby czasowo wypożyczał on swoich podwładnych innym firmom – takie działania są zgodne z prawem i często określane mianem leasingu pracowników.
Wypożyczanie pracowników może następować zarówno odpłatnie, jak i darmowo. Zgodnie z treścią art. 1741 kp za zgodą pracownika, wyrażoną na piśmie, pracodawca może udzielić mu urlopu bezpłatnego w celu wykonywania pracy u innego pracodawcy przez okres ustalony w zawartym w tej sprawie porozumieniu między pracodawcami. Okres takiego urlopu bezpłatnego wlicza się do okresu pracy, od którego zależą uprawnienia pracownicze u dotychczasowego pracodawcy.
„Z unormowania art. 174¹ §1 kp wynika, że w przypadku urlopu udzielanego w tym trybie dochodzi do swoistego wypożyczenia pracownika innemu pracodawcy, który poza tym, że nie otrzymuje w okresie tego urlopu wynagrodzenia od dotychczasowego pracodawcy, to zachowuje u niego uprawnienia pracownicze. Natomiast wynagrodzenie wypłaca pracodawca, do którego pracownik został skierowany w ramach porozumienia, o którym mowa w cytowanym przepisie. Zachowanie uprawnień pracowniczych pozwala na wniosek, że nie dochodzi tu ani do utraty zatrudnienia, ani do jego uzyskania. Nie można zatem mówić wówczas o uzyskaniu nowego zatrudnienia w rozumieniu art. 3 pkt 24 lit. c Ustawy z dnia 28 listopada 2003 roku o świadczeniach rodzinnych, nie jest to bowiem podjęcie pracy przez osobę dotychczas niezatrudnioną, a tylko o takich stanach faktycznych mowa w ostatnio wskazanym przepisie, który definiuje jedną z postaci uzyskania zatrudnienia w rozumieniu ustawy”.
Leasing pracowniczy
Wypożyczanie pracowników jest możliwe tylko za pełną zgodą zainteresowanych stron – pracownika, dotychczasowego pracodawcy oraz nowego pracodawcy. Wymaga zawarcia kilku niezbędnych dokumentów, którymi są:
- porozumienie pomiędzy pracodawcami w zakresie czasowego wykorzystywania pracownika z innej firmy,
- umowy o pracę z nowym pracodawcą,
- zgody zatrudnionego na wykonywanie pracy w innym zakładzie pracy – wyrażonej koniecznie w formie pisemnej,
- dokumentacja świadcząca o udzieleniu pracownikowi urlopu bezpłatnego na czas wykonywania pracy w innej firmie (m.in. wniosek o udzielenie takiego urlopu oraz zgoda przełożonego).
Delegowanie pracownika do wykonywania obowiązków w innej firmie wymaga wskazania konkretnego okresu. Leasing pracowniczy nie jest dopuszczalny bezterminowo, ponieważ w takiej sytuacji mielibyśmy do czynienia z zawarciem nowej, odrębnej umowy o pracę, a nie wypożyczeniem pracownika pomiędzy różnymi zakładami pracy. Zakres obowiązków wykonywanych w ramach takiego leasingu jest dobrowolny – pracownik przechodzący do innego zakładu pracy może wykonywać odmienne obowiązki niż te, które świadczył do tej pory w swoim macierzystym przedsiębiorstwie.
Przykład 1.
Pani Katarzyna jest księgową w firmie X, potrafi jednak zajmować się kampaniami reklamowymi oraz szeroko rozumianym marketingiem. Jej przełożony ma kolegę, który potrzebuje takiego specjalisty na okres 3 miesięcy, ponieważ rozpoczyna właśnie nową działalność gospodarczą. W tej sytuacji, jeśli pani Katarzyna wyrazi na to zgodę, możliwe jest wypożyczenie jej nowemu pracodawcy – zakres prac kobiety będzie zależał od potrzeb nowego przełożonego oraz uzgodnień zawartych pomiędzy stronami. Decydując się na leasing pracowniczy, pani Katarzyna będzie jednak zobowiązana uzyskać bezpłatny urlop u swojego obecnego pracodawcy.
Urlopy u nowego pracodawcy
Leasing pracowniczy skutkuje tym, że u jednego pracodawcy zatrudniony pozostaje na urlopie bezpłatnym, u drugiego zaś wykonuje zlecone obowiązki. Faktycznie zatem dana osoba świadczy swoją pracę w sposób nieprzerwany. Jak wygląda wówczas kwestia urlopów pracowniczych, w tym urlopu wypoczynkowego?
Zobowiązanym do naliczenia i udzielenia urlopu wypoczynkowego jest w omawianym przypadku nowy pracodawca. Urlop ten powinien być przyznawany na bieżąco, aby w przyszłości nie pozostały w tym zakresie żadne zaległości. W przypadku dotychczasowego stosunku pracy (u pierwotnego pracodawcy), nie bierze się go pod uwagę przy ustalaniu prawa do urlopu i wymiaru urlopu wypoczynkowego w nowym stosunku pracy. Innymi słowy, nowy pracodawca ustala wymiar urlopu dla przejętej osoby tak, jakby była ona zupełnie nowym pracownikiem (nieprzejmowanym).
Problem może pojawić się, gdy dany pracownik będzie miał prawo zarówno do bieżącego, jak i zaległego urlopu wypoczynkowego. Przepisy nie określają niestety jednolitego rozwiązania, stąd najlepiej, aby ta kwestia została uregulowana przez pracodawców zawierających porozumienie leasingowe. Jeśli nie zostanie to rozwiązane, urlop wypoczynkowy powinien być udzielony przed wypożyczeniem pracownika albo po powrocie do macierzystego zakładu jako urlop zaległy.
Profesjonalne wypożyczanie pracowników
Przepisy prawa pracy przewidują jeszcze jedną możliwość leasingowania pracowników. Chodzi oczywiście o działalność agencji pośrednictwa pracy, które zawodowo zajmują się wypożyczaniem pracowników tymczasowych.
W praktyce współpraca z tego rodzaju podmiotami może przynieść wiele korzyści, wśród których na czele wysuwają się:
- mniejsze koszty procesu rekrutacyjnego – agencja zajmuje się doborem pracowników pod zlecenie pracodawcy;
- elastyczne dopasowanie pracowników do zmieniających się potrzeb pracodawcy – zmiana zakresu działalności firmy nie jest przeszkodą, ponieważ agencja jest w stanie wyszukać nowych pracowników o odpowiednich kompetencjach;
- większa dostępność pracowników z różnych branż.
Profesjonalne wypożyczanie pracowników wymaga podpisania umowy z wybraną agencją pośrednictwa pracy – takich podmiotów jest na rynku bardzo dużo. Agencja jest wówczas pośrednikiem pomiędzy zatrudnionym a zatrudniającym.
Podsumowanie
Wypożyczanie pracowników pomiędzy różnymi pracodawcami jest w polskim prawie w pełni dopuszczalne. Wymaga to jednak zawarcia porozumienia pomiędzy zatrudniającymi, zgody pracownika oraz udzielenia mu urlopu bezpłatnego na czas świadczenia pracy w innej firmie. Alternatywą dla leasingu pracowniczego jest skorzystanie z pomocy agencji pośrednictwa pracy, które wyszukują pracowników określonych branż i kierują ich do prac tymczasowych.
