Zdarza się, że przedsiębiorcy robiąc zakupy odruchowo proszą o wystawienie faktury na firmę, licząc że dany zakup rozliczą w kosztach. Takie postępowanie jest nie tylko niezgodnie z obowiązującymi przepisami, bowiem faktura powinna dokumentować jedynie sprzedaż związaną z działalnością gospodarczą, ale również w wielu przypadkach może okazać się zgubne dla przedsiębiorcy. Czym się różni zakup na firmę a prywatnie w świetle prawa konsumenta? Sprawdź!
Zakup na firmę a prywatnie - konsument czy przedsiębiorca?
Konsumenci mogą powoływać się na przepisy ustawy o prawach konsumenta i Kodeksu cywilnego (kc), natomiast do transakcji zawartych przez przedsiębiorców odnoszą się wyłącznie zapisy zawarte w umowie lub regulaminie.
Zgodnie z art. 22 kodeksu cywilnego "Za konsumenta uważa się osobę fizyczną dokonującą z przedsiębiorcą czynności prawnej niezwiązanej bezpośrednio z jej działalnością gospodarczą lub zawodową".
Natomiast zgodnie z art. 43 kodeksu cywilnego: "Przedsiębiorcą jest osoba fizyczna, osoba prawna i jednostka organizacyjna, o której mowa w art. 331§1, prowadząca we własnym imieniu działalność gospodarczą lub zawodową".
Zakup na firmę a prywatnie - czy warto brać fakturę na każdy towar?
Jeśli dokonujemy zakupów związanych z prowadzoną działalnością gospodarczą, bezsprzecznie możemy poprosić sprzedawcę o wystawienie faktury zawierającej dane naszej firmy. Dzięki temu możliwe jest rozliczenie danego wydatku jako koszt uzyskania przychodów. Trzeba jednak mieć na uwadze, że występując o wystawienie takiej faktury sprzedawca uznaje, że nabywca kupuje towar na potrzeby prowadzonej działalności gospodarczej, co oznacza, że transakcja zostaje zawarta pomiędzy dwoma przedsiębiorcami, a nabywcy nie można traktować jako konsumenta ( w określonych przypadkach).
Osoba prowadząca jednoosobową działalność gospodarczą nie zostaje automatycznie wykluczona z możliwości dochodzenia swoich praw na podstawie ustawy o prawach konsumenta ze względu na prowadzoną działalność. Przedsiębiorca dokonujący zakupu prywatnego nie powinien jednak prosić o wystawienie faktury na dane firmowe – tylko wówczas będzie mógł bowiem korzystać z przywilejów dostępnych dla konsumentów.
Osoby prowadzące działalność gospodarczą i decydujące się na wzięcie faktury wystawionej na dane firmowe pomimo braku związku zakupu z prowadzoną działalnością, powinny mieć na uwadze, że pozbawiają się w ten sposób statusu konsumenta, a zatem zrzekają się praw wynikających z ustawy o prawach konsumenta z 2004 roku.
Do przywilejów konsumentów zaliczyć możemy między innymi:
- prawo do odstąpienia od umowy bez podania przyczyny w czasie dwóch tygodni;
- dłuższy okres gwarancji niż ten przewidziany dla przedsiębiorców (w przypadku konsumentów często obowiązuje nawet dwukrotnie dłuższy okres gwarancji na zakupione towary);
- krótszy czas rozstrzygnięcia reklamacji w stosunku do czasu odpowiedzi na reklamacje składane przez przedsiębiorców.
Przykład 1.
Pani Alicja kupiła w sklepie internetowym ekspres do kawy do użytku prywatnego. Poprzednie zakupy w tym sklepie dokonywane były w ramach działalności gospodarczej i Pani Alicja przez nieuwagę pozostawiła swoje dane firmowe przy zamówieniu. Ekspres okazał się nietrafionym zakupem i Pani Alicja postanowiła go zwrócić korzystając z prawa konsumenta do zwrotu towaru bez podania przyczyny w okresie dwóch tygodni, zachowując 14-dniowy termin zwrotu. Sklep, w którym Pani Alicja kupiła ekspres do kawy, odmówił przyjęcia towaru, powołując się na wyłączenie przedsiębiorców z możliwości korzystania z praw przysługujących konsumentom.
Czy sklep miał prawo odmówić przyjęcia towaru do sklepu?
Możliwość zwrotu towaru bez podania przyczyny zapewnia konsumentom ustawa o prawach konsumenta z 2014 roku. Prawo do odstąpienia od umowy zawartej na odległość w ramach 14-dniowego zwrotu dotyczy tylko konsumenta, który nabył towar od firmy. Przedsiębiorca dokonujący zakupu „na firmę”, czyli podający dane firmowe do faktury, pozbawia się możliwości zwrotu towaru bez podania przyczyny w ciągu 14 dni od zakupu towaru, ponieważ nie może być uznany za konsumenta. Oznacza to, że sklep ma prawo odmówić przyjęcia towaru zakupionego przez Panią Alicję, która podała dane firmowe jako dane nabywcy – transakcja została zawarta pomiędzy dwoma przedsiębiorcami, a zatem nie podlega pod ustawę o prawach konsumenta.
Przykład 2.
Pan Jacek prowadzi jednoosobową działalność gospodarczą. W ramach działalności dokonuje on sprzedaży artykułów AGD. Pan Jacek zakupił ekspres to kawy dla swoich pracowników oraz do użytku dla specjalnych klientów. Ekspres po 2 miesiącach się zepsuł. Czy pan Jacek może dokonać reklamacji zakupionego ekspresu?
Tak, w takiej sytuacji pan Jacek ma prawo do złożenia reklamacji. Wynika to z tego, że w tej sytuacji traktowany jest on jako konsument a nie przedsiębiorca.
Nabycie samochodu – zakup na firmę a prywatnie
Dylemat dotyczący zakupu samochodu musi być rozstrzygnięty indywidualnie przez każdego przedsiębiorcę. Aby zdecydować, czy lepiej kupić auto w ramach prowadzonej działalności czy jako osoba prywatna, należy wziąć pod uwagę nie tylko aspekt finansowy, ale również ewentualny czas jaki będzie trzeba poświęcić na ewentualne dochodzenie swoich praw jako przedsiębiorca, w przypadku decyzji o zakupie na firmę. Należy zatem ocenić kwestie podatkowe, oszacować ryzyko wystąpienia wady pojazdu i porównać swoje prawa z punktu widzenia konsumenta i przedsiębiorcy.
Dokonując zakupu samochodu w ramach prowadzonej działalności gospodarczej, jesteśmy narażeni na większe ryzyko, ponieważ umowy, w których obiema stronami transakcji są przedsiębiorcy, podlegają mniejszym rygorom prawnym niż transakcje pomiędzy przedsiębiorcą a konsumentem.
Jakie prawa ma osoba prywatna przy zakupie samochodu?
Zgodnie z art. 563 ust. 1 kc, przy transakcji sprzedaży między przedsiębiorcami, kupujący traci uprawnienia z tytułu rękojmi, jeżeli nie zbadał rzeczy w czasie i w sposób przyjęty przy rzeczach tego rodzaju i nie zawiadomił niezwłocznie sprzedawcy o wadzie, a w przypadku gdy wada wyszła na jaw dopiero później – jeżeli nie zawiadomił sprzedawcy niezwłocznie po jej stwierdzeniu. Oznacza to, że nabywając pojazd jako przedsiębiorca, należy zachować szczególną ostrożność i czujność, a najlepiej przed sfinalizowaniem transakcji skorzystać z pomocy profesjonalistów w celu zweryfikowania stanu technicznego samochodu. Zlecenie tego zadania wiarygodnemu warsztatowi lub stacji diagnostycznej może przyczynić się do uniknięcia wielu nieprzyjemności związanych z samochodem.
Osoby prywatne kupujące pojazd od przedsiębiorcy mają znacznie większe uprawnienia z tytułu rękojmi niż przedsiębiorcy zawierający takie transakcje z innymi przedsiębiorcami.
Ponadto zgodnie z art. 3851 ust. 1 kc, postanowienia umowy zawieranej z konsumentem nieuzgodnione indywidualnie nie wiążą go, jeżeli kształtują jego prawa i obowiązki w sposób sprzeczny z dobrymi obyczajami, rażąco naruszając jego interesy (niedozwolone postanowienia umowne). Nie dotyczy to postanowień określających główne świadczenia stron, w tym cenę lub wynagrodzenie, jeżeli zostały sformułowane w sposób jednoznaczny.
