Wizerunek jest bezspornie daną osobową, w związku z czym podlega on odpowiedniej ochronie. Jeżeli przedsiębiorca chce zatem wykorzystać wizerunek swojego pracownika, powinien na początek prawnie się zabezpieczyć. Jednym z elementów zabezpieczenia jest uzyskanie zgody na publikację wizerunku pracownika.
Czym jest wizerunek?
Wyjaśnienie pojęcia wizerunku należałoby szukać w przepisach kodeksu cywilnego, jak i w słowniku języka polskiego.
Wizerunek w Kodeksie Cywilnym
Zgodnie z treścią KC wizerunek jest dobrem osobistym człowieka, które podlega ochronie równolegle na różnych gruntach prawnych.
| Art. 23 Kodeks Cywilny Dobra osobiste człowieka, jak w szczególności zdrowie, wolność, cześć, swoboda sumienia, nazwisko lub pseudonim, wizerunek, tajemnica korespondencji, nietykalność mieszkania, twórczość naukowa, artystyczna, wynalazcza i racjonalizatorska, pozostają pod ochroną prawa cywilnego niezależnie od ochrony przewidzianej w innych przepisach. |
Wizerunek w słowniku języka polskiego
Nieco inaczej pojęcie wizerunku wyjaśnia słownik języka polskiego, wskazując jego bardziej namacalny wymiar.
| Wizerunek - Słownik języka polskiego 1. «czyjaś podobizna na rysunku, obrazie, zdjęciu itp.» 2. «sposób, w jaki dana osoba lub rzecz jest postrzegana i przedstawiana» |
Ochrona wizerunku pracownika
Która gałąź prawa chroni wizerunek pracownika? Okazuje się, że niejedna. Wizerunek chroniony jest bowiem zarówno przez ustawę o ochronie danych osobowych, jak i ustawę o prawie autorskim i prawach pokrewnych, ale także przez kodeks cywilny.
Publikacja wizerunku pracownika a prawo autorskie
Wizerunek podlega ochronie na wielu gruntach prawnych, w tym na gruncie ustawy o prawie autorskim i prawach pokrewnych. Według jej postanowień, aby rozpowszechnić czyjś wizerunek, konieczne jest uzyskanie zezwolenia od osoby, o której dobro osobiste chodzi (za pewnymi wyjątkami, o których wprost mowa w przepisach).
| Art. 81 ust. 1. Ustawa o prawie autorskim i prawach pokrewnych Rozpowszechnianie wizerunku wymaga zezwolenia osoby na nim przedstawionej. W braku wyraźnego zastrzeżenia zezwolenie nie jest wymagane, jeżeli osoba ta otrzymała umówioną zapłatę za pozowanie. 2. Zezwolenia nie wymaga rozpowszechnianie wizerunku:
|
Zatem według prawa autorskiego pracodawca, chcący wykorzystać wizerunek pracownika, powinien otrzymać od niego zgodę na wykorzystanie wizerunku. Zgodę tę najlepiej uzyskać na piśmie. Dokument taki bowiem w razie potrzeby będzie mógł posłużyć jako dowód w sprawie.
Publikacja wizerunku pracownika a ochrona danych osobowych
Poza prawem autorskim i przepisami kodeksu cywilnego wizerunek chroniony jest również przepisami ustawy o ochronie danych osobowych. Dlaczego? Z uwagi na fakt, że wizerunek należy do kategorii danych osobowych - pozwala bowiem na zidentyfikowanie osoby fizycznej, zwykle bez nadmiernych nakładów.
| Art. 6 ust. 1. Ustawa o ochronie danych osobowych W rozumieniu ustawy za dane osobowe uważa się wszelkie informacje dotyczące zidentyfikowanej lub możliwej do zidentyfikowania osoby fizycznej. |
Przetwarzanie wizerunku jest zatem możliwe, ale pod pewnymi warunkami. Są to:
-
zgodność z prawem,
-
celowość,
-
adekwatność.
| Art. 7. Ustawa o ochronie danych osobowych Ilekroć w ustawie jest mowa o: (...) 2) przetwarzaniu danych - rozumie się przez to jakiekolwiek operacje wykonywane na danych osobowych, takie jak zbieranie, utrwalanie, przechowywanie, opracowywanie, zmienianie, udostępnianie i usuwanie, a zwłaszcza te, które wykonuje się w systemach informatycznych. |
Zatem przedsiębiorca, decydujący się na publikację wizerunku zatrudnionego pracownika, poza konieczną zgodą na jego wykorzystanie powinien zadbać o spełnienie przesłanek, będących podstawą do przetwarzania danych osobowych.
| Art. 23 ust. 1 Ustawa o ochronie danych osobowych Przetwarzanie danych jest dopuszczalne tylko wtedy, gdy:
|
Pamiętać należy, że pracodawca ma prawo żądać od pracownika podania danych osobowych, o jakich mowa w przepisach kodeksu pracy:
| Art. 221 Kodeks Pracy § 1. Pracodawca ma prawo żądać od osoby ubiegającej się o zatrudnienie podania danych osobowych obejmujących:
§ 2. Pracodawca ma prawo żądać od pracownika podania, niezależnie od danych osobowych, o których mowa w § 1, także:
|
Wszelkie dane ponad te, na które wskazują przepisy, regulujące stosunek pracy, mogą być pozyskane od pracownika jedynie za jego zgodą i w uzasadnionym gospodarczo celu.
Jakie elementy powinna zawierać zgoda na publikację wizerunku pracownika?
Zgoda na publikację wizerunku pracownika powinna być jasno sformułowana oraz, co ważne, wskazywać cel i zakres jego wykorzystania. A zatem podstawowymi elementami zgody winny być:
-
data i miejsce jej udzielenia;
-
cel,
-
zakres (np. umieszczenie na identyfikatorze, w gazetce zakładowej, na stronie www),
-
czas, na jaki działa udzielona zgoda (np. ograniczona czasowo trwa od… do.../nieograniczona czasowo),
-
podpis potwierdzający jej udzielenie.
