Epidemia COVID-19 wciąż trwa i jeśli analitycy i naukowcy się nie mylą, to w styczniu i lutym czeka nas kolejna fala zakażeń wirusem. W związku z tym rząd wprowadza kolejne zmiany w prawie, aby dopasować obowiązujące przepisy do aktualnej rzeczywistości. Tym razem dotyczą one przeprowadzania badania medycyny pracy.
Badania medycyny pracy – nowe regulacje prawne
16 grudnia weszła w życie Ustawa z dnia 9 grudnia 2020 r. o zmianie ustawy o szczególnych rozwiązaniach związanych z zapobieganiem, przeciwdziałaniem i zwalczaniem COVID-19 (...). Ustawa ta wprowadza zmiany dotyczące m.in.:
-
badań okresowych i wstępnych pracowników, w tym pracowników biurowych;
-
wydłużenia ważności orzeczeń lekarskich wydanych w ramach wstępnych, okresowych i kontrolnych badań lekarskich, których ważność upłynęła po 7 marca 2020 roku. Zachowują one ważność nie dłużej niż do upływu 180 dni (zmiana z 60 dni) od dnia odwołania stanu zagrożenia epidemicznego albo stanu epidemii;
Zmiany w wykonywaniu badań wstępnych, okresowych i kontrolnych
Nowa ustawa z 9 grudnia 2020 wprowadza zmiany w obowiązku wykonywania badań okresowych.
2) w art. 12a: a) ust. 2 otrzymuje brzmienie:
„2. Po odwołaniu stanu zagrożenia epidemicznego, w przypadku gdy nie zostanie ogłoszony stan epidemii albo po odwołaniu stanu epidemii, pracodawca i pracownik są obowiązani niezwłocznie podjąć wykonywanie zawieszonych obowiązków, o których mowa w ust. 1, i wykonać je w okresie nie dłuższym niż 180 dni od dnia odwołania danego stanu.”
Zapis ten wydłuża czas z 60 do 180 dni na wykonanie obowiązkowych badań okresowych, które nie odbywały się w czasie trwania epidemii. Czas ten będzie liczony od dnia ogłoszenia zakończenia trwania stanu zagrożenia epidemicznego lub odwołania stanu epidemii.
Badania medycyny pracy a ważności orzeczeń lekarskich
Grudniowa ustawa wskazuje dalej:
2) w art. 12a: a) ust. 3 otrzymuje brzmienie:
„3. W przypadku braku dostępności do lekarza uprawnionego do przeprowadzenia badania wstępnego lub kontrolnego, badanie takie może przeprowadzić i wydać odpowiednie orzeczenie lekarskie inny lekarz. Orzeczenie lekarskie wydane przez innego lekarza traci moc po upływie 180 dni od dnia odwołania stanu zagrożenia epidemicznego, w przypadku gdy nie zostanie ogłoszony stan epidemii, albo od dnia odwołania stanu epidemii. Lekarz ten może przeprowadzić badanie i wydać orzeczenie lekarskie w trybie określonym w art. 2 ust. 4 ustawy z dnia 5 grudnia 1996 r. o zawodach lekarza i lekarza dentysty. Do orzeczenia lekarskiego stosuje się odpowiednio art. 2 pkt 6 ustawy z dnia 28 kwietnia 2011 r. o systemie informacji w ochronie zdrowia 16.12.2020 poz. 702, 1493 i 1875). Orzeczenie lekarskie wydane przez innego lekarza włącza się do akt osobowych pracownika”.
Poprzednie przepisy wprowadziły możliwość wydawania orzeczeń lekarskich przez innych lekarzy niż lekarzy medycy pracy. Jednak traciły one moc 60 dni po odwołaniu stanu zagrożenia epidemicznego lub stanu epidemii. Powyższy przepisy wydłuża ważność tych orzeczeń do 180 dni.
Wstępne badania medycyny pracy pracowników administracyjno-biurowych i innych
Dodatkowo najnowsze przepisy wskazały też zmiany we wstępnych badaniach pracowników administracyjno-biurowych oraz pozostałych.
W czasie stanu zagrożenia epidemicznego lub stanu epidemii, w kwestii pracowników administracyjno-biurowych zostaje ściągnięty obowiązek wykonywania badań wstępnych, „jeżeli posiadają aktualne orzeczenie lekarskie stwierdzające brak przeciwwskazań do pracy w warunkach pracy opisanych w skierowaniu na badania lekarskie i pracodawca stwierdzi, że warunki te odpowiadają warunkom występującym na danym stanowisku pracy”.
Natomiast w przypadku pozostałych pracowników Kodeks pracy wskazuje, że nie podlegają oni wstępnym badaniom lekarskim, jeśli podejmują pracę na tym samym stanowisku (lub na stanowisku o takich samych warunkach pracy) u tego samego lub innego pracodawcy w ciągu 30 dni po rozwiązaniu lub wygaśnięciu stosunku pracy. Przy czym muszą oni posiadać aktualne orzeczenie lekarskie stwierdzające brak przeciwwskazań do pracy w warunkach pracy opisanych w skierowaniu na badania lekarskie i pracodawca stwierdzi, że warunki te odpowiadają warunkom występującym na danym stanowisku pracy (z wyłączeniem osób przyjmowanych do wykonywania prac szczególnie niebezpiecznych). Najnowsza ustawa wydłuża ten czas do 180 dni.
Mimo że przepisy są korzystne zarówno dla pracodawców, jak i pracowników, to są dość zawiłe i skomplikowane. W związku z tym warto zwrócić szczególną uwagę, ustalając prawidłowe obowiązujące terminy w przypadku ważności badań lekarskich pracowników.
