Rząd finalizuje prace nad dużymi zmianami w systemie ubezpieczeń społecznych, koncentrującymi się na nowelizacji przepisów dotyczących zwolnień lekarskich (L4). Zakres zmian jest szeroki i mają one na celu uregulowanie takich kwestii, jak wykonywanie pracy zarobkowej podczas zwolnienia lekarskiego, nadużywanie zwolnień lekarskich oraz postępowanie w przypadku nieobecności ubezpieczonego podczas kontroli przeprowadzanych przez ZUS. Sprawdź, czy zmiany w L4 są korzystne dla pracowników.
Zmiany w L4 - wykonywanie pracy na zwolnieniu lekarskim
Jedna z najważniejszych propozycji reformy zwolnień lekarskich zakłada umożliwienie pracy, nawet będąc na L4. Ta znacząca zmiana skierowana jest przede wszystkim do osób zatrudnionych w więcej niż jednym miejscu. Nowe przepisy mają wprowadzić wyjątek od obecnej zasady, pozwalając ubezpieczonemu na kontynuowanie pracy u drugiego pracodawcy. Będzie to możliwe pod warunkiem, że ubezpieczony będzie mógł – za swoją zgodą – kontynuować pracę u drugiego pracodawcy, jeśli jego stan zdrowia oraz charakter obowiązków na to pozwolą.
Celem jest zapewnienie większej elastyczności, zwłaszcza dla osób, które np. z powodu kontuzji nogi nie mogą wykonywać pracy fizycznej w jednym miejscu, ale są w stanie świadczyć pracę umysłową zdalnie dla innego pracodawcy.
Zmiany w uznawaniu nieprawidłowych L4
Planowane zmiany w przepisach o zasiłkach chorobowych precyzują, kiedy świadczenie nie będzie wypłacane. Zasiłku nie otrzyma pracownik, który podjął pracę zarobkową – niezależnie od jej formy – chyba że jest to czynność jednorazowa, wynikająca z naprawdę istotnych okoliczności.
Co więcej, prawo do zasiłku zostanie utracone, jeśli zwolnienie lekarskie będzie wykorzystywane w sposób, który nie służy powrotowi do zdrowia, np. przez działania, które mogą wydłużyć leczenie. Nie dotyczy to jednak zwykłych, codziennych aktywności, takich jak wyjście po zakupy, do apteki czy na wizytę u lekarza.
Istotną modyfikacją jest usunięcie wymogu przebywania pod adresem wskazanym na zwolnieniu. Brak chorego w miejscu pobytu nie będzie już automatycznie świadczył o nadużyciu, zwłaszcza gdy powód nieobecności związany jest z codziennymi potrzebami lub koniecznością zadbania o zdrowie.
ZUS zyska nowe narzędzia do kontroli L4
Kolejna istotna część reformy dotyczy zaostrzenia kontroli wykorzystania zwolnień lekarskich. Zakład Ubezpieczeń Społecznych zyska nowe uprawnienia:
- będzie mógł legitymować osoby przebywające na L4,
- żądać informacji od ubezpieczonego i jego lekarza,
- kontrolować zasiłek chorobowy już po zakończeniu zatrudnienia,
- zyska możliwość interwencji w przypadku podejrzeń nieprawidłowości bez wcześniejszego zawiadamiania.
ZUS podkreśla, że kontrolami medycznymi zajmują się lekarze orzecznicy, ale obecnie 40% tych stanowisk jest nieobsadzonych. Dlatego instytucja domaga się zmian w zasadach zatrudniania i wynagradzania tych specjalistów, aby móc efektywnie realizować nowe obowiązki kontrolne.
Zmiany w L4 – podsumowanie
Projekt ustawy niebawem trafi pod obrady Stałego Komitetu Rady Ministrów. Rząd zapowiada, że reforma wejdzie w życie 1 stycznia 2026 roku. Nowe regulacje są odpowiedzią na dynamicznie zmieniające się realia społeczne i gospodarcze, które mają bezpośredni wpływ na nasze życie prywatne i zawodowe. Ich celem jest dostosowanie procedur orzeczniczych do aktualnych potrzeb obywateli.
