Opodatkowaniu w ramach estońskiego CIT podlegają wszelkie transfery wypracowanego w spółce zysku. W kategorii czynności opodatkowanych znajduje się wydatkowanie środków na cele niezwiązane z działalnością gospodarczą. W kontekście tej kategorii zastanowimy się, czy spółka powinna opłacić CIT estoński od składek członkowskich do organizacji branżowej.
Podlegające opodatkowaniu estońskim CIT wydatki niezwiązane z działalnością gospodarczą
Zgodnie z art. 28m ust. 1 pkt 3 ustawy o CIT opodatkowaniu ryczałtem podlega dochód odpowiadający wysokości wydatków niezwiązanych z działalnością gospodarczą (dochód z tytułu wydatków niezwiązanych z działalnością gospodarczą).
Natomiast w myśl art. 28n ust. 1 pkt 2 ww. ustawy podstawę opodatkowania ryczałtem stanowi suma dochodu z tytułu ukrytych zysków i dochodu z tytułu wydatków niezwiązanych z działalnością gospodarczą ustalona w miesiącu, w którym wykonano świadczenie lub dokonano wypłaty lub wydatku.
Zgodnie z art. 28t ust. 1 pkt 4 ustawy o CIT ryczałt od dochodu z tytułu ukrytych zysków i dochodu z tytułu wydatków niezwiązanych z działalnością gospodarczą płatny jest do 20. dnia miesiąca następującego po miesiącu, w którym dokonano wypłaty, wydatku lub wykonano świadczenie.
W świetle art. 28o ustawy o CIT estoński CIT wynosi:
- 10% podstawy opodatkowania – w przypadku małego podatnika oraz podatnika rozpoczynającego prowadzenie działalności;
- 20% podstawy opodatkowania – w przypadku podatnika innego niż wskazany w pkt 1.
Definicja dochodów niezwiązanych z działalnością gospodarczą a CIT estoński od składek członkowskich
Z przepisów ustawy o CIT nie wynika wprost, jakiego rodzaju wydatki mogą być uznane za dochód z tytułu wydatków niezwiązanych z działalnością gospodarczą. Ustawodawca nie zdecydował się na sformułowanie w przepisie definicji ani nawet przykładowego katalogu tego rodzaju wydatków.
W związku z powyższym należy odwołać się do znaczenia, jakie ma to pojęcie w języku potocznym. W tym aspekcie możemy przyjąć, że za wydatki niezwiązane z działalnością gospodarczą można uznać m.in. takie wydatki i koszty, które nie są ponoszone w celu osiągnięcia przychodów lub w celu zachowania albo zabezpieczenia źródła przychodów.
Ryczałt od dochodów spółek będący alternatywną formą opodatkowania dedykowaną podatnikom podatku CIT nie posługuje się takimi pojęciami jak koszty uzyskania przychodów czy koszty niestanowiące kosztów uzyskania przychodów. Jednakże na podstawie treści art. 15 ust. 1 ustawy o CIT można wskazać, że wydatkiem związanym z działalnością gospodarczą jest takie uszczuplenie majątku podatnika, które wykazuje związek przyczynowo-skutkowy z tą działalnością i choćby w sposób pośredni może przyczynić się do uzyskania, zabezpieczenia lub zachowania przychodu.
Wprawdzie pojęcie „wydatki niezwiązane z działalnością gospodarczą” nie jest tożsame z pojęciem „wydatków niestanowiących kosztów uzyskania przychodów”, jednak należy zwrócić uwagę na pewne podobieństwo. Podobieństwa pomiędzy wydatkami niezwiązanymi z działalnością gospodarczą a wydatkami niestanowiącymi kosztów uzyskania przychodu trzeba upatrywać przede wszystkim w celu ich poniesienia.
Kosztami uzyskania przychodów są koszty poniesione w celu osiągnięcia przychodów ze źródła przychodów lub w celu zachowania albo zabezpieczenia źródła przychodów. Te same cele powinny realizować wydatki związane z działalnością gospodarczą. Należy bowiem zwrócić uwagę, że jedną z immanentnych cech działalności gospodarczej, która wyróżnia ją od innego rodzaju aktywności, jest jej zarobkowy charakter.
Dochody niezwiązane z działalnością gospodarczą mogą częściowo pokrywać się z dochodami stanowiącymi ukryte zyski. Jednak w przypadku wydatków niezwiązanych z działalnością gospodarczą nie jest konieczne i wymagane badanie powiązań z podmiotem, na którego rzecz dokonywana jest wypłata lub z którym dokonuje się transakcji.
Jak wynika z interpretacji Dyrektora KIS z 16 lutego 2024 roku (nr 0111-KDIB1-2.4010.680.2023.2.MK), dochód z tytułu wydatków niezwiązanych z działalnością gospodarczą rozpoznawany jest dla celów opodatkowania ryczałtem niezależnie od tego, czy podatnik dokonał już zapłaty za usługę, czy towar. Nawet jeśli podatnik nie dokona zapłaty za towar czy usługę, ale zaksięguje daną operację gospodarczą obciążającą wynik finansowy netto (m.in. zapisy na kontach księgowych), to w takiej sytuacji dojdzie do powstania dochodu z tytułu wydatków niezwiązanych z działalnością gospodarczą podatnika.
Dochód z tego tytułu, zgodnie z art. 28n ust. 1 pkt 3 ustawy o CIT, ustala się w miesiącu wykonania danego świadczenia lub dokonania wypłaty lub wydatku.
CIT estoński od składek członkowskich do organizacji branżowej
W świetle przedstawionej analizy należy wskazać, że wydatki na składki członkowskie do organizacji branżowych (nawet jeżeli uczestnictwo w takich organizacjach ma charakter dobrowolny) nie spełniają przesłanek uznania ich za wydatek niezwiązany z działalnością gospodarczą. Na brak opodatkowania w takim przypadku wskazuje interpretacja indywidualna Dyrektora KIS z 16 lutego 2023 roku (nr 0111-KDIB2-1.4010.762.2022.1.AR).
Przy czym w powyższej interpretacji wskazano, że obszar działalności organizacji, do której spółka będzie zamierzała przystąpić, musi być zbieżny (chociażby w części) z zakresem działalności spółki. W takich warunkach uczestnictwo w organizacji będzie uzasadnione biznesowo i gospodarczo. Dzięki temu spółka będzie miała możliwość nawiązywania nowych kontaktów biznesowych, promowania swojej marki wśród innych podmiotów, a ponadto będzie miała możliwość udziału w konsultacjach projektów przepisów prawnych dotyczących branży czy też będzie mieć dostęp do branżowych szkoleń oraz know-how.
W takich okolicznościach ponoszone wydatki na członkostwo w organizacjach będą pozostawać w związku z prowadzoną działalnością gospodarczą i będą ponoszone zarówno w celu osiągnięcia przychodów (nawiązywanie nowych kontaktów biznesowych), jak i w celu zachowania albo zabezpieczenia źródła przychodów (możliwość uczestnictwa w konsultacjach określonych aktów prawnych).
Tylko wydatki ponoszone na rzecz organizacji, których obszar (profil) działalności nie jest związany z działalnością podatnika, będą stanowić dochód z tytułu wydatków niezwiązanych z działalnością gospodarczą. A contrario, jeżeli taki związek będzie (uczestnictwo w takiej organizacji jest uzasadnione gospodarczo czy biznesowo), wówczas dochód z tytułu wydatków niezwiązanych z działalnością nie wystąpi.
W kontekście badania przesłanki niezwiązania wydatku z działalnością gospodarczą należy kierować się wykładnią gospodarczą oraz dyrektywą celu poniesienia wydatku. Jeżeli wydatek na uczestniczenie w organizacji branżowej wpisuje się w ogólny cel gospodarczy, to w takim przypadku nie występuje konieczność zapłaty ryczałtu od dochodu spółek z tytułu poniesionego wydatku.
