Producenci informując o swoich towarach często używają sformułowań wskazujących na jakość. Co jednak w przypadku, gdy komunikowanym produktom daleko do wspomnianej jakości. Kto ją określa i czy istnieje definicja jakości, która szczegółowo wskazuje na taki stan rzeczy?
Zgodnie z przepisami prawa artykuły rolno-spożywcze, które wprowadzane są do obrotu powinny spełniać wymagania w zakresie jakości handlowej, jeśli takie wymagania wynikają z konkretnych zapisów.
W Rozporządzeniu Ministra Rolnictwa i Rozwoju Wsi z dnia 30 września 2003 r. opisano szczegółowe wymagania w zakresie jakości handlowej soków i nektarów owocowych, do których muszą się stosować producenci tych artykułów. Podobnie w Rozporządzeniu Ministra Rolnictwa i Rozwoju Wsi z dnia 29 października 2003 r. w sprawie szczegółowych wymagań w zakresie, jakości handlowej ziemniaków ujęto obostrzenia, co do ziemniaków.
Jakość handlowa - definicja
Za jakość handlową uważa się takie cechy artykułu rolno-spożywczego, które dotyczą jego właściwości organoleptycznych, fizykochemicznych i mikrobiologicznych w zakresie technologii produkcji, wielkości lub masy oraz wymagania wynikające ze sposobu produkcji, opakowania, prezentacji i oznakowania, nieobjęte wymaganiami sanitarnymi, weterynaryjnymi lub fitosanitarnymi. Jednocześnie opakowania artykułów rolno-spożywczych wprowadzanych do obrotu powinny zapewniać zachowanie cech istotnych dla danego rodzaju artykułu rolno-spożywczego, decydujących o jego tożsamości.
Wobec powyższego informacje znajdujące się na opakowaniach artykułów rolno-spożywczych wprowadzonych do obrotu nie mogą wprowadzać w błąd. W szczególności, co do właściwości środka spożywczego, jego charakteru, tożsamości, właściwości, składu, ilości, trwałości, kraju lub miejsca pochodzenia, metod wytwarzania lub produkcji.
Przykład:
Na froncie opakowania artykułu rolno-spożywczego w postaci łososia wędzonego Spółka XX zasugerowała, że artykuł można spożywać bezpośrednio po wyjęciu go z opakowania na zimno. Jednocześnie z tyłu opakowania wskazano, że przed spożyciem należy produkt poddać obróbce termicznej. Takie sformułowanie wprowadza konsumenta w błąd, kiedy jednocześnie daje mu się do zrozumienia, że artykuł można spożyć bezpośrednio po wyjęciu z opakowania i kiedy również nakazuje się jego spożywanie po dokonaniu obróbki. Działanie takie stanowi naruszenie przepisów, o jakości (polskich i unijnych) i daję podstawę po wszczęciu i przeprowadzeniu adekwatnych czynności do wymierzenia grzywny spółce.
Kategorycznie należy zwrócić uwagę, że zgodnie z art. 7 ust. 1 lit. a rozporządzenia 1169/2011 informacje na temat żywności muszą być rzetelne, jasne i łatwe do zrozumienia dla konsumenta.
Restrykcyjne wymogi dotyczące oznakowania artykułów rolno-spożywczych formułowane są z uwagi na ochronę konsumenta, jako słabszej strony obrotu. Tym samym wszelkie wątpliwości, co do prawidłowości oznaczenia produktu, powinny być interpretowane z uwzględnieniem realizacji tej ochrony, przez co przedsiębiorca stosujący nieprawidłowe informacje o artykule powinien liczyć się z koniecznością poniesienia tego konsekwencji.
Kto, za co i jak odpowiada?
Warto wiedzieć, że podjęcie działalności w zakresie produkcji, składowania, konfekcjonowania i obrotu artykułami rolno-spożywczymi podlega zgłoszeniu Wojewódzkiemu Inspektorowi jakości handlowej artykułów rolno-spożywczych właściwemu ze względu na miejsce zamieszkania lub siedzibę zgłaszającego, który jest podmiotem właściwym między innymi do weryfikacji jakości artykułów.
Natomiast, jeśli mowa o zakresie odpowiedzialności, co do informacji o produkcie spożywczo-rolnym to podmiotem odpowiedzialnym za informację na temat żywności jest podmiot, pod którego nazwą lub firmą jest wprowadzany na rynek dany środek spożywczy lub - jeżeli ten podmiot nie prowadzi działalności w Unii – importer danego środka na rynek Unii.
Ponadto, podmioty prowadzące przedsiębiorstwo spożywcze, które nie mają wpływu na informacje na temat żywności, nie mogą dostarczać żywności, o której wiedzą lub w stosunku, do której mają podejrzenia – w oparciu o informacje posiadane w ramach działalności zawodowej – że jest niezgodna z mającym zastosowanie prawem dotyczącym informacji na temat żywności oraz z wymogami odpowiednich przepisów krajowych.
Sankcje za łamanie prawa
Ustawa, o jakości handlowej artykułów rolno-spożywczych wyróżnia katalog działań, których stwierdzenie przez organ inicjuje prawo do nałożenia przez niego na podmiot kary pieniężnej. Przykładowo, zgodnie z art.40 ust..1 pkt 3 ustawy z dnia 21 grudnia 2000 r., o jakości handlowej artykułów rolno-spożywczych, – kto wprowadza do obrotu artykuły rolno-spożywcze nieodpowiadające jakości handlowej określonej w przepisach, o jakości handlowej lub deklarowanej przez producenta w oznakowaniu tych artykułów, podlega karze pieniężnej w wysokości do pięciokrotnej wartości korzyści majątkowej uzyskanej lub która mogłaby zostać uzyskana przez wprowadzenie tych artykułów rolno-spożywczych do obrotu, nie niższej jednak niż 500 zł.
Wyliczenie działań, które umożliwiają nałożenie kary pieniężnej w samej ustawie jest znacznie więcej, w każdym jednak przypadku kary pieniężne wymierza w drodze decyzji, Główny Inspektor albo Wojewódzki Inspektor właściwy ze względu na miejsce przeprowadzenia kontroli.
Ustalając wysokość kary pieniężnej, Główny Inspektor albo Wojewódzki Inspektor uwzględnia:
-
stopień szkodliwości czynu,
-
zakres naruszenia,
-
dotychczasową działalność podmiotu działającego na rynku artykułów rolno-spożywczych,
-
wielkość jego obrotów oraz przychodu,
-
wartość kontrolowanych artykułów rolno-spożywczych.
Wysokość kary powinna spełniać swoją funkcję prewencyjną – powinna być wyraźnym ostrzeżeniem na przyszłość, zapobiegającym powstawaniu nagannych praktyk rynkowych oraz funkcję represyjną – stanowić poważną dolegliwość dla przedsiębiorcy, nie niosąc za sobą jednocześnie ryzyka wyeliminowania przedsiębiorcy z obrotu gospodarczego. Kary ustanowione przez państwa członkowskie z tytułu naruszenia prawa żywnościowego powinny być skuteczne, proporcjonalne i odstraszające.
W przypadku niskiego stopnia szkodliwości czynu, niewielkiego zakresu naruszenia lub braku stwierdzenia istotnych uchybień w dotychczasowej działalności podmiotu można odstąpić od wymierzenia kar pieniężnych. Termin zapłaty kary pieniężnej wynosi 30 dni od dnia, w którym decyzja o wymierzeniu kary stała się ostateczna.
Do kar pieniężnych stosuje się odpowiednio przepisy działu III ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. – Ordynacja podatkowa (Dz. U. z 2019 r. poz. 900, z późn. Zm.) z tym, że uprawnienia organów podatkowych przysługują Głównemu Inspektorowi albo Wojewódzkiemu Inspektorowi właściwemu ze względu na miejsce przeprowadzenia kontroli.
Możliwości odwołania się od decyzji
Przedsiębiorca, na którego nałożono karę grzywny ma prawo skorzystać z przysługujących mu praw i złożyć adekwatny środek prawny. W pierwszej kolejności podmiotowi przysługuje odwołanie, a w przypadku utrzymania decyzji w mocy, skarga do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego. Od wydanego przez Wojewódzki Sąd Administracyjny wyroku lub postanowienia kończącego postępowanie w sprawie, stronie przysługuje skarga kasacyjna do Naczelnego Sądu Administracyjnego.
Podstawa prawna
-
Rozporządzenie Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) NR 1169/2011 z dnia 25 października 2011 r. w sprawie przekazywania konsumentom informacji na temat żywności, zmiany rozporządzeń Parlamentu Europejskiego i Rady (WE) nr 1924/2006 i (WE) nr 1925/2006 oraz uchylenia dyrektywy Komisji 87/250/EWG, dyrektywy Rady 90/496/EWG, dyrektywy Komisji 1999/10/WE, dyrektywy 2000/13/WE Parlamentu Europejskiego i Rady, dyrektyw Komisji 2002/67/WE i 2008/5/WE oraz rozporządzenia Komisji (WE) nr 608/2004, Dz.U.UE.L.2011.304.18.
-
Ustawa z dnia 21 grudnia 2000 r., o jakości handlowej artykułów rolno-spożywczych, Dz.U.2019.2178 t.j.
-
Ustawa z dnia 29 sierpnia 1997 r. - Ordynacja podatkowa (Dz. U. z 2019 r. poz. 900, z późn. zm.).
-
Rozporządzenie Ministra Rolnictwa i rozwoju wsi z dnia 29 października 2003 r. w sprawie szczegółowych wymagań w zakresie jakości handlowej ziemniaków, Dz.U.2020.371 t.j.
Materiał opracowany przez zespół „Tak Prawnik”.
Właścicielem marki „Tak Prawnik” jest BZ Group Sp. z o.o.
