Przedsiębiorca prowadzący jednoosobową działalność gospodarczą od stycznia 2021 r. otrzyma dostęp do niektórych przywilejów konsumenta. Sprawdzamy, w jakich sytuacjach takie uprawnienia będą możliwe.
Z punktu widzenia uprawnień oraz możliwości w obrocie gospodarczym konsument w obecnym stanie prawnym został zaopatrzony w różnego rodzaju narzędzia i instytucje prawne chroniące go. Przedsiębiorca w zestawieniu z konsumentem zawsze był stawiany jako podmiot mniej uprzywilejowany, nawet jeśli takie podejście nie zawsze było sprawiedliwe.
Dotyczyło to zwłaszcza sytuacji, kiedy przedsiębiorca prowadzący jednoosobową działalność gospodarczą był stroną umowy (która nie miała charakteru zawodowego powiązanego bezpośrednio z jego działalnością) i był pozbawiony niektórych uprawnień np. możliwości odstąpienia od umowy.
Nierówność kontrahentów w obrocie gospodarczym
Przedsiębiorca prowadzący jednoosobową działalność gospodarczą, aby rozpocząć swój biznes musi pozyskać wpis do Centralnej Ewidencji i Informacji o Działalności Gospodarczej (CEIDiG). CEIDiG jest rejestrem, w którym m.in. ewidencjonuje się przedsiębiorców będących osobami fizycznymi. Wpisowi do CEIDG podlegają następujące takie dane ewidencyjne jak:
-
imię i nazwisko przedsiębiorcy, numer PESEL, o ile taki posiada, oraz data urodzenia, o ile nie posiada numeru PESEL;
-
dodatkowe określenia, które przedsiębiorca włącza do firmy, o ile przedsiębiorca takich używa;
-
oznaczenie "w spadku", jeżeli został ustanowiony zarząd sukcesyjny;
-
numer identyfikacyjny REGON przedsiębiorcy, o ile taki posiada;
-
numer identyfikacji podatkowej (NIP) przedsiębiorcy, o ile taki posiada, oraz informacje o jego unieważnieniu lub uchyleniu;
-
informacja o obywatelstwie przedsiębiorcy;
-
adres do doręczeń oraz - jeżeli przedsiębiorca takie miejsce posiada - adres stałego miejsca wykonywania działalności gospodarczej; dane dotyczące adresu są zgodne z oznaczeniami kodowymi przyjętymi w krajowym rejestrze urzędowym podziału terytorialnego kraju, o ile to w danym przypadku możliwe;
-
inne niż wymienione w pkt 6 dane kontaktowe przedsiębiorcy, w szczególności adres poczty elektronicznej, adres strony internetowej, numer telefonu, o ile dane te zostały zgłoszone przez przedsiębiorcę we wniosku o wpis do CEIDG;
-
przedmiot wykonywanej działalności gospodarczej według Polskiej Klasyfikacji Działalności (PKD) na poziomie podklasy, w tym jeden przedmiot przeważającej działalności.
Ponadto wskazane dane do rejestru wpisuje się z datą rozpoczęcia wykonywania działalności gospodarczej;
-
numer identyfikacji podatkowej (NIP) oraz numer identyfikacyjny REGON spółki cywilnej, o ile przedsiębiorca zawarł umowę takiej spółki;
-
dane innego niż wymieniony w pkt 7, 8 i 11 przedstawiciela ustawowego, o ile są wymagane;
-
data zawieszenia i wznowienia wykonywania działalności gospodarczej;
-
data zaprzestania wykonywania działalności gospodarczej, o ile została zgłoszona we wniosku o wpis do CEIDG;
-
informacja o wykreśleniu przedsiębiorcy z CEIDG;
-
informacja o ograniczeniu lub utracie zdolności do czynności prawnych oraz o ustanowieniu kurateli lub opieki, obejmująca dane kuratora lub opiekuna;
-
informacja o ogłoszeniu upadłości, o zakończeniu lub umorzeniu postępowania upadłościowego oraz dane syndyka;
-
informacja o prawomocnym oddaleniu wniosku o ogłoszenie upadłości z tego powodu, że majątek niewypłacalnego dłużnika nie wystarcza na zaspokojenie kosztów postępowania lub wystarcza jedynie na zaspokojenie tych kosztów;
-
informacja o prawomocnym uchyleniu lub wygaśnięciu układu zawartego w postępowaniu restrukturyzacyjnym, upadłościowym lub naprawczym;
-
informacja o otwarciu postępowania restrukturyzacyjnego, o jego zakończeniu lub umorzeniu albo uprawomocnieniu się postanowienia o zatwierdzeniu układu w postępowaniu o zatwierdzenie układu oraz dane nadzorcy lub zarządcy;
-
informacja o przekształceniu przedsiębiorcy będącego osobą fizyczną wykonującą we własnym imieniu działalność gospodarczą w jednoosobową spółkę kapitałową;
-
informacja o zakazie prowadzenia działalności gospodarczej;
-
informacja o zakazie wykonywania określonego zawodu, którego wykonywanie przez przedsiębiorcę podlega wpisowi do CEIDG,
-
informacja o zakazie prowadzenia działalności związanej z wychowaniem, leczeniem, edukacją małoletnich lub z opieką nad nimi;
-
informacja o istnieniu lub ustaniu małżeńskiej wspólności majątkowej, o ile została zgłoszona we wniosku o wpis do CEIDG;
-
data zgonu albo znalezienia zwłok przedsiębiorcy;
-
dane zarządcy sukcesyjnego, o ile zarządca sukcesyjny został powołany oraz inne informacje związane z zarządem sukcesyjnym.
Pomimo, że aby zostać przedsiębiorcą nie ma konieczności znajomości przepisów czy ukończenia specjalistycznych kursów. Zakłada się, że osoba taka posiada większą wiedzę i obeznanie w stosunkach gospodarczych, niż typowy konsument.
Tymczasem przedsiębiorcy prowadzący jednoosobową działalność gospodarczą niejednokrotnie pozostawieni są sami sobie, nie posiadając niezbędnych informacji czy doświadczenia w stosunku do swoich kontrahentów, szczególnie gdy specjalizują się oni w określonej dziedzinie. Dodatkowo nie posiadają ochrony interesów, która prawnie zapewniana jest konsumentom. Problem przywilejów dla nich był rozpatrywany wielokrotnie na wokandzie sądowej z różnym skutkiem, gdyż dotychczas obowiązujące przepisy nie były klarowne i nie udzielały odpowiedzi wprost, jak przedsiębiorcę takiego traktować i czy otoczyć go wsparciem.
Przedsiębiorca jak konsument - rozszerzona ochrona przedsiębiorcy indywidualnego
Ustawodawca uległ intencji wielu przedsiębiorcom i postanowił uregulować status przedsiębiorcy prowadzącego jednoosobową działalność gospodarczą, występującego jako strona umów nie związanych bezpośrednio z ich przedmiotem działalności biznesowej.
Art. 38 a, który został dodany do ustawy Prawa Konsumenta, w brzmieniu obowiązującym od 1 stycznia 2021 r. stanowi, że przepisy dotyczące konsumenta zawarte w niniejszym rozdziale stosuje się do osoby fizycznej zawierającej umowę bezpośrednio związaną z jej działalnością gospodarczą, gdy z treści tej umowy wynika, że nie posiada ona dla tej osoby charakteru zawodowego, wynikającego w szczególności z przedmiotu wykonywanej przez nią działalności gospodarczej, udostępnionego na podstawie przepisów na podstawie przepisów o Centralnej Ewidencji i Informacji o Działalności Gospodarczej.
Niezbędna weryfikacja
Kwestia dotycząca ustalenia tego czy wobec przedsiębiorcy jednoosobowego prowadzącego działalność gospodarczą znajdują zastosowanie przepisy obejmujące rozszerzoną ochronę prawną indywidualnego przedsiębiorcy, musi być poprzedzona weryfikacją co do bezpośredniego związku czynności prawnej (zakupu / zamówienia) z działalnością gospodarczą tej osoby. Istnieje wyraźna konieczność ustalenia czy zawarta umowa ma zawodowy charakter.
Przykład:Przedsiębiorca prowadzący jednoosobową działalność gospodarczą zajmujący się sprzedażą owoców i warzyw w wyspecjalizowanych sklepach, zamówił do sklepu półki, aby na nich eksponować towar. Dodatkowo po kilku dniach przedsiębiorca zakupił regał, gdzie będzie przechowywał u siebie w domu dokumenty i inne ważne pisma, nie wszystkie związane z prowadzoną działalnością. Czy umowę kupna, jaką zawarł należy traktować jako ściśle związaną z jego działalnością?
Odpowiedź:W zakresie półek do sklepu należałoby uznać, że regał jest pośrednio związany z działalnością, gdyż będzie do niej wykorzystywany, ale sam przedsiębiorca nie będzie go np. używał do dalszej odsprzedaży, ma prawo nie znać się na fachowości wykonanego regału i w tej perspektywie powinna mu przysługiwać ochrona na równi z konsumentem. Podobnie rzecz się ma w przypadku późniejszego zakupu regału.
Podstawa prawna
-
Ustawa z dnia 6 marca 2018 r. o Centralnej Ewidencji i Informacji o Działalności Gospodarczej i Punkcie Informacji dla Przedsiębiorcy, Dz.U.2019.1291.
-
Ustawa z dnia 6 marca 2018 r. Prawo przedsiębiorców, Dz.U.2019.1292.
-
Ustawa z dnia 30 maja 2014 r. o prawach konsumenta, Dz.U.2020.287 t.j. z dnia 2020.02.21, w brzmieniu obowiązującym od 1 stycznia 2021 r.
Materiał opracowany przez zespół „Tak Prawnik”.
Właścicielem marki „Tak Prawnik” jest BZ Group Sp. z o.o.
