Ryczałt ewidencjonowany jest formą opodatkowania, której możliwość zastosowania uzależniona jest od spełnienia określonych warunków przewidzianych w ustawie. Ponadto występują również okoliczności wykluczające prawo do korzystania z ryczałtu. W naszym dzisiejszym artykule zastanowimy się, czy nabywanie i sprzedaż akcji wyklucza stosowanie z ryczałtu ewidencjonowanego.
Handel dewizami a wykluczenie prawa do ryczałtu ewidencjonowanego
Przedstawiony problem ogniskuje się wokół art. 8 ust. 1 ustawy o zryczałtowanym podatku, gdzie możemy przeczytać, że ryczałtu ewidencjonowanego nie stosuje się do podatników osiągających w całości lub w części przychody z tytułu:
- prowadzenia aptek,
- działalności w zakresie kupna i sprzedaży wartości dewizowych,
- działalności w zakresie handlu częściami i akcesoriami do pojazdów mechanicznych.
Należy podkreślić, że opodatkowania w formie ryczałtu nie stosuje się do podatników osiągających przychody w całości lub w części z działalności w zakresie kupna i sprzedaży wartości dewizowych.
W kontekście powyższego przepisu wskażmy, że zgodnie z art. 2 ust. 1 pkt 12 ustawy Prawo dewizowe dewizami są papiery wartościowe i inne dokumenty pełniące funkcję środka płatniczego, wystawione w walutach obcych.
W związku z tym pojawia się pytanie, czy osoba fizyczna, która zajmuje się kupnem i sprzedażą akcji, traci prawo do ryczałtu ewidencjonowanego w zakresie prowadzonej działalności gospodarczej.
Należy wskazać, że w podatku dochodowym możemy wyróżnić kilka źródeł przychodów, w tym:
- przychody z pozarolniczej działalności gospodarczej (art. 10 ust. 1 pkt 3 ustawy o PIT),
- przychody z kapitałów pieniężnych (art. 10 ust. 1 pkt 7 ustawy o PIT).
Handel dewizami a ustalenie źródła przychodów
Jak już wskazaliśmy powyżej, przychód z handlu akcjami może być potencjalnie kwalifikowany do 2 źródeł przychodów.
Jeżeli obrót nie odbywa się w warunkach działalności gospodarczej, to uzyskany z tego tytułu przychód należy potraktować jako prywatne kapitały pieniężne.
Zgodnie bowiem z art. 17 ust. 1 pkt 6 ustawy o PIT za przychody z kapitałów pieniężnych uważa się przychody z odpłatnego zbycia udziałów (akcji), udziałów w spółdzielni oraz papierów wartościowych.
W myśl natomiast art. 30b ustawy o PIT w przypadku przychodów z kapitałów pieniężnych opodatkowaniu podlega dochód, a stawka podatku wynosi 19%. Podatnik rozlicza uzyskany dochód na osobnym formularzu PIT-38 składanym do 30 kwietnia roku następującego po roku podatkowym.
Co istotne, przychód z kapitałów pieniężnych nie łączy się z przychodami z innych źródeł. Jest to zatem osobne źródło przychodu.
Handel wartościami dewizowymi może również być opodatkowany w ramach pozarolniczej działalności gospodarczej.
Zgodnie z art. 5a pkt 6 ustawy o PIT pozarolnicza działalność gospodarcza to działalność zarobkowa:
- wytwórcza, budowlana, handlowa, usługowa;
- polegająca na poszukiwaniu, rozpoznawaniu i wydobywaniu kopalin ze złóż;
- polegająca na wykorzystywaniu rzeczy oraz wartości niematerialnych i prawnych
– prowadzona we własnym imieniu bez względu na jej rezultat, w sposób zorganizowany i ciągły, z której uzyskane przychody nie są zaliczane do innych przychodów ze źródeł wymienionych w art. 10 ust. 1 pkt 1, 2 i 4-9.
Jeżeli zatem działalność handlowa odbywa się we własnym imieniu bez względu na jej rezultat, w sposób zorganizowany i ciągły, z której uzyskane przychody nie są zaliczane do innych przychodów ze źródeł, to mamy do czynienia z pozarolniczą działalnością gospodarczą.
Należy wskazać, że działalność w zakresie kupna i sprzedaży wartości dewizowych to tzw. działalność kantorowa.
Zgodnie z art. 2 ust. 1 pkt 19 prawa dewizowego działalnością kantorową jest regulowana działalność gospodarcza polegająca na kupnie i sprzedaży wartości dewizowych oraz pośrednictwie w ich kupnie i sprzedaży. Działalność ta wymaga wpisu do stosownego rejestru (działalności regulowanej). Jest on prowadzony przez prezesa NBP.
Podmiot osiągający przychody z takiej działalności nie może być opodatkowany w formie ryczałtu od przychodów ewidencjonowanych.
Prywatne nabywanie i sprzedaż akcji nie wyklucza prawa do ryczałtu ewidencjonowanego
W świetle powyższych wyjaśnień należy zaznaczyć, że wykluczenie z ryczałtu ewidencjonowanego powoduje wyłącznie nabywanie i sprzedawanie akcji w ramach pozarolniczej działalności gospodarczej.
Podatnik prowadzący działalność kantorową nie może wybrać jako formy opodatkowania działalności gospodarczej ryczałtu ewidencjonowanego.
Natomiast, jeżeli podatnik oprócz prowadzonej pozarolniczej działalności gospodarczej prywatnie nabywa i sprzedaje akcje, co kwalifikowane będzie do źródła przychodu określonego w art. 10 ust. 1 pkt 7 ustawy o PIT, to tego rodzaju działalność nie wyklucza prawa do opodatkowania prowadzonej działalności ryczałtem ewidencjonowanym.
Przykład 1.
Osoba fizyczna prowadzi działalność gospodarczą w zakresie handlu dewizami. W takim przypadku mamy do czynienia z działalnością kantorową, co wyklucza możliwość zastosowania ryczałtu ewidencjonowanego.
Przykład 2.
Osoba fizyczna prowadzi działalność gospodarczą w zakresie świadczenia usług informatycznych. Dodatkowo nabywa i sprzedaje akcje, co czyni w ramach swojego majątku prywatnego. Tak uzyskany dochód z handlu akcjami należy zaliczyć do przychodów z kapitałów pieniężnych, które rozliczane są odrębnie od samej działalności gospodarczej. W tych okolicznościach podatnik może do prowadzonej działalności w zakresie usług informatycznych wybrać ryczałt ewidencjonowany.
Przedstawione zagadnienie jest kolejnym przykładem dowodzącym, jak ważne jest prawidłowe określenie źródła przychodu w ramach podatku dochodowego od osób fizycznych. Jeśli bowiem obrót akcjami będzie uznany za przychód z kapitałów pieniężnych, to podatnik prowadzący równolegle działalność gospodarczą nie musi obawiać się utraty prawa do ryczałtu ewidencjonowanego.
