Ryczałt od przychodów ewidencjonowanych w 2024 roku

Zmiany przepisów wprowadzone w ostatnich latach odnoszą się m.in. do wprowadzenia nowych stawek ryczałtu, sposobu wyliczania zryczałtowanego podatku oraz opodatkowania najmu prywatnego. Niektóre ze zmian obowiązują już od 1 stycznia 2022 roku, od 1 lipca 2022 roku, a inne dopiero od 2023 roku. Sprawdźmy, jak zmienił się ryczałt od przychodów ewidencjonowanych!

Wolne zawody a nowe stawki ryczałtu

W ostatnich latach został rozszerzony zakres pojęcia „wolnego zawodu” w ustawie o zryczałtowanym podatku dochodowym od niektórych przychodów osiąganych przez osoby fizyczne (dalej: ustawa o ryczałcie).

Zgodnie z art. 4 ust. 1 pkt 11 ustawy o ryczałcie od 1 stycznia 2022 roku przez wolny zawód należy rozumieć pozarolniczą działalność gospodarczą wykonywaną osobiście przez:

• tłumaczy;
• adwokatów, notariuszy, radców prawnych, biegłych rewidentów, księgowych, doradców podatkowych;
• agentów ubezpieczeniowych, agentów oferujących ubezpieczenia uzupełniające, brokerów reasekuracyjnych, brokerów ubezpieczeniowych;
• doradców restrukturyzacyjnych, maklerów papierów wartościowych, doradców inwestycyjnych, agentów firm inwestycyjnych;
• rzeczników patentowych

– przy czym za osobiste wykonywanie wolnego zawodu uważa się wykonywanie działalności bez pomocy osób trzecich w zakresie czynności związanych z danym zawodem. Oznacza to, że podatnik wykonujący wolny zawód nie zatrudnia osób na podstawie umów o pracę, umów zleceń, umów o dzieło oraz innych umów o podobnym charakterze, jeżeli zakres realizowanych przez nich prac pokrywa się z usługami, które świadczy sam przedsiębiorca.

Od 1 stycznia 2022 roku zgodnie z art. 12 ust. 2a ustawy o ryczałcie ze stawki 14% ryczałtu mogą korzystać podatnicy świadczący usługi:

• w zakresie opieki zdrowotnej (PKWiU dział 86);
• architektoniczne i inżynierskie oraz usługi badań i analiz technicznych (PKWiU dział 71);
• w zakresie specjalistycznego projektowania (PKWiU 74.1).

Zgodnie z art. 12 ust. 2b ustawy o ryczałcie ze stawki 12% ryczałtu mogą korzystać podatnicy świadczący usługi:

• związane z wydawaniem:
• pakietów gier komputerowych (PKWiU ex 58.21.10.0), z wyłączeniem publikowania gier komputerowych w trybie online;
• pakietów oprogramowania systemowego (PKWiU 58.29.1);
• pakietów oprogramowania użytkowego (PKWiU 58.29.2);
• oprogramowania komputerowego pobieranego z internetu (PKWiU ex 58.29.3), z wyłączeniem pobierania oprogramowania w trybie online;
• związane z doradztwem w zakresie sprzętu komputerowego (PKWiU 62.02.10.0);
• związane z oprogramowaniem (PKWiU ex 62.01.1);
• objęte grupowaniem „Oryginały oprogramowania komputerowego” (PKWiU 62.01.2);
• związane z doradztwem w zakresie oprogramowania (PKWiU ex 62.02);
• w zakresie instalowania oprogramowania (PKWiU ex 62.09.20.0);
• związane z zarządzaniem siecią i systemami informatycznymi (PKWiU 62.03.1).

Od 1 stycznia 2022 roku rozszerzony został również katalog czynności opodatkowanych stawką 3% ryczałtu o:

• przychody z odpłatnego zbycia składników będących rzeczami ruchomymi, wykorzystywanych na potrzeby związane z działalnością gospodarczą lub przy prowadzeniu działów specjalnych produkcji rolnej, na podstawie umowy leasingu operacyjnego;
• wartość pracy osoby zatrudnionej nielegalnie (czyli bez potwierdzenia na piśmie w wymaganym terminie rodzaju zawartej umowy i jej warunków) ustalona za każdy miesiąc, w którym zostało stwierdzone nielegalne zatrudnienie, w wysokości równowartości minimalnego wynagrodzenia za pracę obowiązującego w danym miesiącu, przy czym przychód powstaje na dzień stwierdzenia nielegalnego zatrudnienia;
• wartość przychodu pracownika z tytułu nielegalnego zatrudnienia oraz przychody pracownika w części, w jakiej pracodawca nie ujawnił ich właściwym organom państwowym;

Ulga związana z zatorami płatniczymi a ryczałt

Ustawodawca doprecyzował również kwestie związane ze stosowaniem ulgi na złe długi w ramach przeciwdziałania zatorom płatniczym u podatników rozliczających się na zasadach ryczałtu. Zgodnie z art. 11 ust. 4 pkt 2 ustawy o ryczałcie w ramach ulgi podatnik jest zobowiązany do zwiększenia wartości przychodów o nieuregulowaną kwotę zobowiązania z tytułu zakupu towarów, w przypadku gdy od terminu płatności wskazanego na fakturze, rachunku lub umowie upłynęło 90 dni. W myśl art. 21 ust. 3f ustawy o ryczałcie zwiększenia (w związku z brakiem płatności) lub zmniejszenia przychodów (w związku z uregulowaniem zobowiązania, do którego zastosowano wcześniej ulgę) dokonuje się w zryczałtowanej zaliczce na podatek w trakcie roku. Zwiększenie wykazuje się w zeznaniu podatkowym PIT-28 składanym za rok, w którym została zastosowana ulga.

Przykład 1.

Pan Łukasz prowadzi firmę opodatkowaną na zasadach ryczałtu. 3 stycznia 2023 roku otrzymał fakturę zakupu towarów, której termin płatności upłynął 7 stycznia 2023. Jednocześnie 5 stycznia 2023 nabył usługi udokumentowane fakturą, której termin płatności minął 10 stycznia. Pan Łukasz nie opłacił faktur przed upływem 90 dni od terminu płatności wskazanego na fakturze. Kiedy ma obowiązek wykazania ulgi związanej z zatorami płatniczymi?

W przypadku obu faktur 90 dni od upływu terminu płatności z dokumentu zakupu mija w kwietniu 2023 roku. Natomiast ulgą na złe długi będzie objęta wyłącznie faktura dotycząca zakupu towarów i tylko ten dokument pan Łukasz jest zobligowany wykazać w PIT-28 za 2023 rok.

Wysokość składki zdrowotnej a zryczałtowana zaliczka na podatek

Od 1 stycznia 2022 roku składka zdrowotna nie pomniejsza zobowiązania podatkowego w żadnej z dostępnych form opodatkowania, w tym również w przypadku ryczałtu od przychodów ewidencjonowanych. Wynikało to m.in. z uchylenia art. 13 ust 1 i 2 ustawy o ryczałcie, który dawał takie prawo podatnikom opodatkowanym na zasadach ryczałtu.

Niezmiennie składka na ubezpieczenie zdrowotne wynosi 9% podstawy wymiaru. Natomiast zgodnie z art. 81 ust. 2f ustawy o świadczeniach opieki zdrowotnej finansowanych ze środków publicznych podstawą wymiaru składki na ubezpieczenie zdrowotne jest:

• kwota odpowiadająca 60% przeciętnego miesięcznego wynagrodzenia, jeżeli przychody z działalności gospodarczej, osiągnięte od początku roku kalendarzowego, nie przekroczyły kwoty 60 000 zł;
• kwota przeciętnego miesięcznego wynagrodzenia, jeżeli przychody z działalności gospodarczej, osiągnięte od początku roku kalendarzowego, przekroczyły kwotę 60 000 zł i nie przekroczyły kwoty 300 000 zł;
• kwota odpowiadająca 180% przeciętnego miesięcznego wynagrodzenia, jeżeli przychody z działalności gospodarczej, osiągnięte od początku roku kalendarzowego, przekroczyły kwotę 300 000 zł.

Powyższe oznacza, że wysokość składki zdrowotnej może ulec zmianie w trakcie roku wraz ze wzrostem uzyskanego przychodu.

Aby wyliczyć wartość składki zdrowotnej w 2023 roku, należy wziąć pod uwagę wartość przeciętnego wynagrodzenia za IV kwartał 2022 roku które wynosiło 6 965,94 zł.

W sytuacji gdy po zakończonym roku okaże się, że przedsiębiorca ma niedopłatę w wysokości składki zdrowotnej, będzie musiał dopłacić powstałą różnicę wraz ze składką za luty roku następnego. Taka sytuacja nie powoduje zaległości podatkowej z tego tytułu, a tym samym obowiązku zapłaty odsetek podatkowych. W przypadku nadpłaty składki zdrowotnej podatnik może złożyć wniosek do ZUS-u o jej zwrot.

Wynajem prywatnych składników majątku, czyli tzw. najem prywatny w 2024 roku

Od 1 stycznia 2023 roku, zgodnie z art. 2 ust. 1a ustawy o ryczałcie, przychody z tytułu:

• najmu, podnajmu, dzierżawy, poddzierżawy oraz innych umów o podobnym charakterze
• oraz dzierżawy, poddzierżawy działów specjalnych produkcji rolnej oraz gospodarstwa rolnego lub jego składników na cele nierolnicze albo na prowadzenie działów specjalnych produkcji rolnej

– które nie są uzyskiwane w ramach prowadzonej działalności gospodarczej, opodatkowuje się na zasadach ryczałtu od przychodów ewidencjonowanych.

W przypadku najmu prywatnego nadal obowiązują dwie stawki:

• ryczałt 8,5% dla przychodów do limitu 100 000 zł;
• ryczałt 12,5% dla przychodów stanowiących nadwyżkę nad limit 100 000 zł.

Zgodnie z art. 12 ust. 14 ustawy o ryczałcie do powyższego limitu przychodów nie wlicza się przychodów uzyskiwanych z pozarolniczej działalności gospodarczej (również gdy działalność ta jest prowadzona w formie spółki).

Przykład 2.

Pani Helena prowadzi działalność gospodarczą opodatkowaną ryczałtem 15% i uzyskuje przychody z najmu prywatnego mieszkań. W czerwcu 2023 roku łączna wartość przychodów z najmu wyniosła 20 000, a z tytułu prowadzonej działalności 90 000 zł. Jaką stawkę ryczałtu dla uzyskanych przychodów powinna zastosować pani Helena, jeżeli ich łączna suma w czerwcu wyniosła 110 000 zł?

Przychody uzyskiwane w ramach najmu prywatnego i działalności gospodarczej nie sumują się. Oznacza to, że pani Helena nie przekroczyła limitu 100 000 zł z tytułu najmu prywatnego, a więc przychody w kwocie 20 000 zł może opodatkować stawką 8,5% ryczałtu. Przychody z prowadzonej działalności powinna natomiast opodatkować stawką 15% ryczałtu.

Zgodnie z art. 6 ust. 1ba ustawy o ryczałcie, jeżeli wynajmujący lub wydzierżawiający przeniósł na rzecz osoby trzeciej wierzytelności z tytułu opłat wynikających z takich umów, a umowy te między stronami nie wygasają, wówczas opłaty ponoszone przez najemcę lub dzierżawcę na rzecz osoby trzeciej stanowią przychód wynajmującego lub wydzierżawiającego w dniu zapłaty. Chodzi tutaj m.in. o przypadek, kiedy podatnik posiada zobowiązania wobec osób trzecich np. z tytułu zaległości objętych postępowaniem komorniczym lub alimentów, gdzie wpłata z tytułu najmu zostaje przekazana bezpośrednio przez najemcę na rzecz osoby trzeciej. W takiej sytuacji wynajmujący nie otrzymuje fizycznie środków pieniężnych, jednak płatność ta również traktowana jest po jego stronie jako przychód do opodatkowania.

W uzasadnieniu do projektu Polskiego Ładu czytamy również, że: „[...] małżonkowie, którzy przed 1 stycznia 2022 roku korzystali z zasady opodatkowania całości dochodów przez jednego z nich na podstawie przepisów ustawy PIT, będą nadal korzystali z tej zasady przy opodatkowaniu, od 1 stycznia 2022 roku, całości przychodu przez jednego z małżonków ryczałtem od przychodów ewidencjonowanych. Nie będą tym samym obowiązani składać w tym zakresie kolejnego oświadczenia, z uwagi na objęcie, od 1 stycznia 2022 roku, przychodów ze źródła określonego w art. 10 ust. 1 pkt 6 ustawy PIT wyłącznie opodatkowaniem w formie ryczałtu od przychodów ewidencjonowanych”.

Obowiązek przekazywania ewidencji środków trwałych i WNiP do urzędu

Od 1 stycznia 2025 roku, zgodnie z art. 15 ust. 12 ustawy o ryczałcie, podatnicy prowadzący ewidencję lub wykaz środków trwałych oraz wartości niematerialnych i prawnych (tzw. WNiP) będą mieli obowiązek korzystać w tym celu z programów komputerowych i przesyłać taką ewidencję i wykaz do urzędu skarbowego.

Częstotliwość składania ewidencji lub wykazu uzależniona jest od sposobu rozliczania ryczałtu. W przypadku opłacania ryczałtu:

• miesięcznie – ewidencja lub wykaz powinny posiadać stan majątku na ostatni dzień rozliczanego miesiąca;
• kwartalnie – ewidencja lub wykaz powinny posiadać stan majątku na ostatni dzień rozliczanego kwartału.

Ewidencję lub wykaz należy wysłać do urzędu skarbowego do 20. dnia miesiąca następującego po rozliczanym miesiącu lub kwartale, czyli w terminie wpłaty ryczałtu. Natomiast ewidencję i wykaz za grudzień lub IV kwartał roku poprzedniego należy przesłać do urzędu do końca lutego kolejnego roku.

Zgodnie z art. 15 ust. 13 ustawy o ryczałcie, który również wejdzie w życie dopiero od 1 stycznia 2025 roku, Minister Finansów może w drodze rozporządzenia rozszerzyć zakres informacji przekazywanych przez podatników w ewidencji lub wykazie środków trwałych i WNiP, jak również określić podmioty, które będą zwolnione z tego obowiązku. Działanie to ma na celu walkę z nadużyciami podatkowymi, w tym identyfikacji obszarów, które są narażone na nadużycia w ramach kontroli poprawności rozliczeń podatników.