Starosta jest przewodniczącym organu wykonawczego powiatu. Jako organ administracyjny ma prawo do wydawania wiążących decyzji. Jednym z jego zadań jest wydawanie informacji z zakresu rynku pracy. Dokument ten jest ważny w przypadku chęci zatrudnienia cudzoziemca. Kiedy potrzebna jest informacja starosty?
Informacja starosty wymagana przy zatrudnianiu cudzoziemców
Pracodawcy mają swobodę w zakresie zatrudniania swoich pracowników. Kadra danej firmy nie musi być w ogóle jednolita pod względem narodowościowym, co oznacza pełne prawo do zatrudniania cudzoziemców. W przypadku pracowników pochodzących z Unii Europejskiej albo Europejskiego Obszaru Gospodarczego w zasadzie nie istnieją ograniczenia w zdobyciu legalnej pracy w Polsce. Zupełnie inaczej jest, gdy pracodawca chciałby zatrudnić osobę pochodzącą spoza UE lub EOG – wówczas konieczne jest zdobycie stosownych pozwoleń i legalizacji pobytu w Polsce.
Zatrudnienie cudzoziemca wiąże się nie tylko z koniecznością złożenia wniosku o wydanie pozwolenia do właściwego wojewody, lecz także skompletowania wielu różnych dokumentów. Jednym z ważniejszych jest informacja starosty, określana także często jako jego opinia lub test rynku pracy.
Czym jest informacja starosty?
Informacja starosty jest wydawana tak naprawdę przez właściwy powiatowy urząd pracy. Jest to dokument, w którym zaświadcza się, że na danym rynku pracy nie ma polskiej kadry pracowniczej, stąd pracodawca może zatrudnić osobę pochodzącą z innego kraju. Opinia starosty jest niezbędnym załącznikiem wniosku o pozwolenie na wykonywanie pracy w Polsce przez cudzoziemca. Pracodawca udowadnia przy pomocy tego dokumentu, że na lokalnym rynku pracy nie ma polskich kandydatów na stanowisko, które zaoferował.
Okazuje się, że informacja starosty nie będzie potrzebna w każdym przypadku chęci zatrudnienia cudzoziemca spoza UE lub EOG. Opinia ta nie musi być przedkładana przez pracodawcę w następujących sytuacjach:
- praca, którą ma wykonywać cudzoziemiec, znajduje się w wykazie zawodów deficytowych (informacja o takich zawodach jest publikowana w rozporządzeniu przez wojewodę właściwego ze względu na główne miejsce wykonywania pracy przez cudzoziemca);
- zawód, który ma wykonywać cudzoziemiec, znajduje się w załączniku do rozporządzenia Ministra Pracy i Polityki Społecznej (są to na m.in. lekarze, pielęgniarki, opiekuni osoby starszej, murarze, malarze, kierowcy autobusów);
- cudzoziemiec będzie wykonywał prace pielęgnacyjno-opiekuńcze lub w charakterze pomocy domowej, które mają wykonywać obywatele: Armenii, Białorusi, Gruzji, Mołdawii, Rosji lub Ukrainy;
- zatrudnienie dotyczy pracy w charakterze trenera sportowego, sportowca, lekarza dentysty lub lekarza odbywającego szkolenie, lub realizującego program specjalizacji;
- chodzi o cudzoziemca upoważnionego do reprezentowania przedsiębiorcy zagranicznego w jego oddziale lub przedstawicielstwie znajdującym się w Polsce;
- pracę ma wykonywać cudzoziemiec, który jest krewnym pracownika dyplomatycznego lub pracownika filii organizacji międzynarodowej w Polsce lub pracuje jako prywatna służba domowa u takich pracowników;
- pracę ma wykonywać cudzoziemiec, który jest doktorantem na którejś z polskich uczelni lub w okresie ostatnich 3 lat ukończył uczelnię wyższą w Polsce, Unii Europejskiej, Szwajcarii, Norwegii, Islandii lub Liechtensteinie;
- pracę ma wykonywać cudzoziemiec, który przez 3 lata przed złożeniem wniosku nieprzerwanie mieszkał w Polsce (pobyt cudzoziemca uznaje się za nieprzerwany, jeżeli żadna z przerw nie była dłuższa niż 6 miesięcy i wszystkie przerwy łącznie nie przekroczyły 10 miesięcy);
- pracę ma wykonywać obywatel Armenii, Białorusi, Gruzji, Mołdawii, Rosji lub Ukrainy, który w okresie bezpośrednio poprzedzającym złożenie wniosku o wydanie zezwolenia na pracę był zatrudniony przez okres nie krótszy niż 3 miesiące u tego samego pracodawcy i na tym samym stanowisku – zgodnie z oświadczeniem o powierzeniu wykonywania pracy cudzoziemcowi wpisanym do ewidencji oświadczeń – pod warunkiem przedstawienia oświadczenia o powierzeniu wykonywania pracy cudzoziemcowi wpisanego do ewidencji oświadczeń i umowy o pracy oraz dokumentów potwierdzających opłacanie składek na ubezpieczenie społeczne.
Informacja starosty - jak ją uzyskać?
Aby uzyskać opinię starosty o lokalnym rynku pracy, pracodawca musi złożyć ofertę pracy do powiatowego urzędu pracy – właściwy będzie urząd położony najbliżej miejsca wykonywania przyszłej pracy (najczęściej jest to siedziba danej firmy). Przy składaniu oferty koniecznie należy poinformować urzędnika o potrzebie uzyskania informacji starosty.
Oferta pracy w PUP może zostać złożona na dwa różne sposoby:
- tradycyjnie w siedzibie wybranego urzędu;
- elektronicznie poprzez portal praca.gov.pl, gdzie wybiera się zakładkę „Zgłoszenie oferty pracy PSZ-ZOPP”.
Po sprawdzeniu bazy danych osób zarejestrowanych jako bezrobotne w PUP urzędnik będzie w stanie ocenić, czy w danym przypadku możliwe będzie wydanie informacji starosty. Jeśli okaże się, że na rynku istnieją bezrobotni spełniający warunki pracy przedstawione przez przedsiębiorcę, to opinia starosty nie zostanie wydana, co tym samym oznacza, że pracodawca będzie musiał zatrudnić Polaka, a nie cudzoziemca. Analogicznie, jeśli na lokalnym powiatowym rynku pracy nie będzie właściwych kandydatów, informacja starosty zostanie wydana zgodnie z wnioskiem pracodawcy, który będzie mógł zatrudnić obcokrajowca.
Złożenie wniosku o uzyskanie informacji starosty, a także umieszczenie oferty pracy w PUP jest całkowicie bezpłatne. Przedsiębiorca uzyska wnioskowaną opinię w terminie:
- 14 dni od dnia złożenia oferty pracy w powiatowym urzędzie pracy – jeżeli z analizy rejestrów bezrobotnych i poszukujących pracy nie wyniknie, że można zatrudnić w danej firmie którąś z powyższych osób;
- 21 dni od dnia złożenia oferty pracy – jeżeli któryś z bezrobotnych mógłby być zatrudniony w danej firmie.
Informacja starosty jest dokumentem terminowym, co oznacza, że ma konkretny termin ważności. Opinia musi zostać wydana nie wcześniej niż 180 dni przed złożeniem wniosku o wydanie zezwolenia na pracę lub zezwolenia na pracę sezonową, a w uzasadnionych przez starostę przypadkach – na 90 dni przed złożeniem wniosku.
Skoro ustawodawca określił sytuacje, w których informacja starosty nie jest w ogóle wymagana, to należy przyjąć, że w każdej sprawie zachodzi potrzeba ustalenia, czy przedłożenie informacji starosty jest konieczne, a to wymaga przeprowadzenia przez organ administracji postępowania wyjaśniającego. Informacja testu pracy jest niezbędna do ustalenia stanu faktycznego i prawnego sprawy zezwolenia na pobyt czasowy i pracę, a skoro tak – nie stanowi warunku formalnego wniosku tylko element materialnoprawny. Ocena spełnienia wymogów materialnoprawnych wniosku powinna być dokonywana podczas merytorycznego rozpatrywania wniosku. W konsekwencji, na gruncie art. 125 ust. 3 ustawy z dnia 12 grudnia 2013 roku o cudzoziemcach w brzmieniu sprzed 12 lutego 2018 roku informacja starosty odnośnie do tzw. testu pracy jest niezbędna do ustalenia stanu faktycznego i prawnego sprawy zezwolenia na pobyt czasowy i pracę, a skoro tak, to nie stanowi warunku formalnego wniosku, tylko element materialnoprawny. W odniesieniu do okresu sprzed wejścia w życie nowelizacji z 2017 roku należy opowiedzieć się zatem za brakiem możliwości żądania w trybie art. 64 § 1 kpa uzupełnienia wniosku, o którym mowa w art. 114 ustawy o cudzoziemcach, o informację starosty dot. tzw. testu pracy. Po nadaniu art. 125 ust. 3 ustawy o cudzoziemcach nowego brzmienia nowelą z 2017 roku nie ulega już żadnej wątpliwości, że informacja właściwego starosty, o której mowa w art. 88c ust. 1 pkt 2 i ust. 1a–2 ustawy o promocji zatrudnienia, nie stanowi elementu formalnego podania cudzoziemca o udzielenie zezwolenia na pobyt czasowy i pracę.
Podsumowując, informacja starosty jest dokumentem wydawanym przez właściwy powiatowy urząd pracy na wniosek zainteresowanego pracodawcy. Opinia ta jest niezbędna do tego, by dana firma mogła złożyć wniosek do wojewody o wydanie pozwolenia na zatrudnienie cudzoziemca. Wydanie informacji nie podlega żadnej opłacie i można ją uzyskać zarówno tradycyjnie w urzędzie, jak i w formie elektronicznej.
